نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

برای بی حسی دست و پا به چه دکتری مراجعه کنیم

پیش از آنکه بخواهیم به این نتیجه برسیم که برای بی حسی دست و پا به چه دکتری مراجعه کنیم ابتدا باید بدانیم علت بروز بی حسی چیست. بی‌حسی در اثر آسیب و تخریب عصب در نتیجه شکستگی و ضربه مستقیم به عصب به دنبال زمین خوردن، فشار به عصب در نتیجه التهاب، برخی بیماری‌های مادرزادی و خود ایمنی، قرارگیری در معرض فلزات سنگین، نوروپاتی دیابتی و یا محیطی بروز خواهد کرد. ضروری است این موارد به موقع تحت درمان قرارگیرند چرا که شرایطی از جمله نوروپاتی محیطی می‌تواند عوارضی چون دفع مشکل، آسیب اندام جنسی، آسیب پایدار عصب، فلج دائمی عضو منتهی شده و نوروپانی دیابتی با پیامدهای ناگواری چون از دست دادن کلیه، نارسایی کلیه احتمال بروز کوری، احتمال قطع پا و از دست داد عضو منتهی گردد. مرکز جامع فوق تخصصی ارتوپدی ما با ارائه ایمن‌ترین رویکردهای درمانی در کمترین زمان ممکن اقدام به درمان این مشکلات می‌نماید.

فهرست مطالب

بررسی بی حسی دست و پا

احساساتی همچون بی‌حسی، خواب رفتن، مور مور شدن، گزگز کردن، خزش و خارش، سرد و گرم شدن، سوزن سوزن شدن و یا حس برق گرفتگی تماماً احساساتی غیرواقعی هستند که بیماران در اثر اختلالات عصبی وابسته به تحت فشار قرارگیری عصب به مدت طولانی ابراز می‌کنند، به این اظهارات غیرواقعی پارستزی گویند. این موارد در واقع خود مشکل نیستند بلکه بیانگر مشکلات جدی‌تری هستند که در صورت عدم توجه می‌توانند در آینده مشکل ساز شوند. بی‌حسی دست و پا و در واقع پارستزی ممکن است در اثر نورپاتی محیطی (اختلال ناشی از آسیب و تخریب سلول‌های عصبی در فرآیند انتقال سیگنال عصبی مغز به اندام‌ها)، نورپاتی دیابتی (آسیب عصبی ناشی از دیابت نوع یک و دو و بالا بودن سطح قند خون)، دیسکوپاتی (فشار عصب نخاعی در اثر بیرون زدگی دیسک) و یا سرخوردگی مهره روی دهد.

علائم بی حسی در دست و پا چیست؟

بی حسی دست و پا ممکن است همراه با علائمی دیگری بروز کند که توجه به این موارد می‌تواند بی حسی ناشی از آسیب عصبی جدی را از یک مشکل موقت متمایز نماید. چنانچه همزمان با بی حسی در دست یا پای خود با علائمی چون مور مور شدن، سوزن سوزن شدن، گز گز، خواب رفتگی، خزش و خارش، سرد شدن یا گرم شدن ناگهانی دست یا پا احساس برق گرفتگی در پا یا دست و علائمی از این دست مواجه شدید، بد نیست برای بررسی وضعیت خود در اسرع وقت به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. این علائم نشان از مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر هستند که باید تحت درمان قرار گیرند.

درمان بی حسی دست راست

بی حسی دست راست ناشی از مشکلات مختلفی است. برخی از این مشکلات عبارتند از: سندروم تونل کارپال، آسیب عصبی، دیابت یا مشکلاتی گردنی. برای شروع درمان این عارضه به پزشک مراجعه کنید تا علت بیماری شما مشخص شود. روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد، به طور مثال انجام تمرینات فیزیوتراپی، تزریقات کورتیکواستروئید، در موارد شدید عمل جراحی، تغییرات در سبک زندگی مثل افزایش استراحت، ورزش منظم و استفاده از وسایل کمکی از این روش‌هاست. علاوه بر موارد ذکر شده از روش‌های طبیعی مثل ماساژ درمانی، آکوپانکچر، گرما درمانی و سرما درمانی نیز می‌توان اشاره کرد. مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و درمان مشکلات گردن نیز موثر است.

عمده ‌ترین دلایل برای بروز بی حسی در دست و پا کدامند؟

اگر بخواهیم به طور کلی اصلی‌ترین علت خواب رفتن یا بی حسی در دست یا پا را شرح دهیم باید بگوییم علت اصلی اختلال ناشی از آسیب و تخریب عصب و یا تحت فشار قرارگیری عصب به مدت طولانی در اثر شرایط مختلف خواهد بود. هر چند آسیب به اعصاب مرکزی، برخی بیماری‌های خود ایمنی و مسمومیت با فلزات سنگین نیز بی‌تاثیر نیستند.

• بیرون زدگی دیسک یا دیسکوپاتی (گردنی و کمری):

یکی از اصلی‌ترین علل بروز بی حسی در دست و پا به دلیل بیرون زدگی دیسک یا همان دیسکوپاتی بروز می‌کند که معمولا در دیسک بین مهره‌ای L4–L5، یا دیسک بین مهره‌ای S1-L5 ایجاد می‌شود. بروز این مشکل معمولاً در میانسالانی که فعالیت‌های سخت و سنگین انجام می‌دهند، بیشتر است. در صورت ابتلای فرد به بیرون زدگی دیسک، ممکن است با علائمی از جمله درد و بی حسی یا ضعف یک دست یا پا، و یا درد و ضعف در بخش پایینی کمر خود مواجه شود.

• بیماری دیابت:

از دیگر علل رایج بی حسی و خواب رفتن دست یا پا نورپاتی یا اختلال ناشی از آسیب عصب در نتیجه بیماری دیابت و افزایش سطح قند خون فرد است. به طور معمول این مشکل از ناحیه پای بیمار آغاز شده و می‌توان آن را اولین نشانه از ابتلای فرد به دیابت در نظر گرفت. در یک سوم ابتلای افراد به نوروپاتی محیطی می‌توان این بیماری را به دیابت مرتبط دانست.

• سندرم گیرافتادگی عصب:

بروز بی حسی در دست‌ها و پا می‌تواند در اثر گیر افتادگی عصب بروز کند. این شرایط به شکل ویژه در ابتلای بیمار به سندرم تونل کارپال یا فلج عصب رادیال قابل مشاهده است. این اتفاق عموماً در اثر انجام فعالیت‌های تکرار شونده از جمله تایپ، نواختن سازهایی چون پیانو، حمل اجسام سنگین روی شانه، و موارد مشابه و در گذر زمان ایجاد می‌شوند. در چنین شرایطی با توجه به عصبی که به مشکل خورده، علائم بیماری احتمالاً شامل بی حسی بوده هرچند ممکن است علائم به سرعت پیشرفت کرده و به سوزش یا درد تیر کشنده تبدیل شود. در موارد بسیار نادر، احتمال آن وجود دارد که گیر افتادگی عصب به فلج عضو (دست یا پا) منتهی شود که در چنین شرایطی باید به سرعت برای درمان اقدام کرد.

• عفونت:

عفونت ناشی از تحریک اعصاب (در اثر تحت فشارقرارگیری) یا ناشی از بیماری‌ها نیز، قادر به ایجاد بیماری نوروپاتی محیطی است که خود می‌تواند به بی حسی در دست و پا منتهی شود.

• فقر ویتامین:

مصرف برخی ویتامین‌ها از جمله ویتامین ب 12 و E برای حفظ سلامت اعصاب مفید هستند و از همین رو هر گونه کمبود آن‌ها می‌تواند منجر به نوروپاتی محیطی و در نتیجه بی حسی در اندام‌هایی چون دست و پا شود.

• آسیب دیدگی:

ورود هرگونه آسیب به عصب مرکزی در اثر ضربه مستقیم به آن یا در اثر آسیب‌های دیگر می‌تواند به بی‌حسی عصب منتهی شود. علاوه بر این بروز هر گونه شکستگی یا دررفتگی استخوان از متداول‌ترین دلایل وارد آمدن فشار به عصب است که قادر به ایجاد بی حسی در اندام‌های دست و پا است.

• بیماری‌های مادرزادی:

برخی بیماری‌های مادرزادی از جمله نوروپاتی شارکو ماری توث (به اختصار CMT) به عنوان یک بیماری مادرزادی غیر قابل درمان قادر به بروز نوروپاتی محیطی و بی حسی در نواحی چون دست‌ها و پاها خواهد بود.

• بیماری خودایمنی:

برخی از بیماری‌های خود ایمنی از جمله سندروم گیلن باره (Guillain–Barré syndrome)، لوپوس، ام اس و آرتریت روماتوئید نیز به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به خود قادر به ایجاد نوروپاتی خواهند بود.

• مسمومیت با فلزات سنگین:

قرار گیری در معرض برخی فلزات سنگین از جمله جیوه، سرب و آرسنیک و یا مصرف چنین فلزات یا مواد شیمیایی دیگری از این دست قادر است فرد را به نوروپاتی محیطی مبتلا کند. چنین مشکلی حتی در مصرف مواد شیمایی برای درمان سرطان و برخی ویروس‌ها خاص نیز وجود دارد.

عوارض عدم درمان بی حسی دست و پا

برخی علل بروز بی حسی در صورت درمان نشدن می‌توانند به شدت خطرناک باشند، به عنوان مثال عدم درمان نوروپاتی دیابتی می‌تواند به کور شدن فرد، بروز نارسایی کلیوی در بیمار و از دست دادن کلیه، بروز سکته مغزی و قلبی و یا قطع پا منتهی شود، از سوی دیگر عدم درمان دیسکوپاتی می‌تواند به آسیب دیدگی دائمی عصب، فلج دست یا پا، ناتوانی جنسی، عدم توانایی در کنترل دفع مدفوع و ادرار و اختلال در حرکت و راه رفتن منتهی شود. از همین رو ضروری است پس از شناخت علل بروز خواب رفتگی و بی حسی نسبت به درمان آن اقدام کنید.

روش‌های درمانی مناسب برای بی حسی دست و پا کدام است؟

درمان موفقیت آمیز بی حسی دست و پا به تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمان برای علت بی حسی و گزگز بستگی دارد. تا زمانی که سلول‌های عصبی محیطی از بین نرفته‌اند، امکان بازسازی این سلول‌ها وجود دارد. برای بهبود این عارضه مراجعه به یک پزشک متخصص ارتوپد مجرب بهترین گزینه خواهد بود. اگرچه هیچ درمانی برای انواع ارثی نوروپاتی محیطی وجود ندارد، با این حال بسیاری از انواع اکتسابی را می‌توان با درمان بهبود بخشید. به عنوان مثال، کنترل خوب قند خون در دیابت می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن نوروپاتی دیابتی کمک کند و مکمل‌های ویتامین می‌توانند نوروپاتی محیطی را در افراد مبتلا به کمبود ویتامین اصلاح کنند.

توصیه‌های کلی سبک زندگی شامل کنترل وزن، اجتناب از قرار گیری در معرض سموم، پیروی از یک برنامه ورزشی تحت نظارت پزشک، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و اجتناب در مصرف الکل یا محدود ساختن آن می‌باشد. از سوی دیگر ترک سیگار توصیه می‌شود چرا که منجر به محدودیت خونرسانی به رگ‌های خونی تامین‌کننده مواد مغذی اعصاب محیطی می‌شود.

در ادامه به بررسی روش‌های درمانی مختلف می‌پردازیم:

• استراحت: بسیاری از شرایطی که باعث بی حسی پا و دست می‌شوند، از جمله فشار عصبی ناشی از فعالیت بیش از حد یا فشار طولانی روی عصب با استراحت بهبود می‌یابند.
• یخ و گرما درمانی: استفاده از کمپرس با کاهش التهاب و تورم قادر است فشار ناشی از تورم را از روی عصب کاهش دهد. کمپرس گرم نیز با ریلکس کردن عضلات سفت و منقبض به کاهش فشار ناشی از این حالات روی عصب کمک می‌کنند.
• دارودرمانی: برخی از کورتیکواستروئیدها می‌توانند با کاهش التهاب مزمن به درمان بی حسی مرتبط با بیماری‌هایی همچون ام اس کمک کنند.
• تزریق اوزون و کورتون: تزریق اوزون و کورتون می‌تواند با کاهش التهاب فشار ناشی از آن را از روی اعصاب درگیر بردارد. از همین رو یکی از روش‌های درمانی تزریق اپیدورال و اوزون و کورتون به فضای دیسکی است که عصب را تحت فشار قرار داده است.
• استفاده از شانه بند، مچ بند و بریس و کفش و کفی طبی: استفاده از شانه بند، مچ بند، و کفی و کفش‌های طراحی شده مخصوص می‌توانند به کاهش فشار عصبی ناشی از شرایطی مانند آسیب، سندرم تونل تارسال یا صافی کف پا، سندرم تونل کارپال و ... کمک کنند.
• مصرف ویتامین B12 و E: از آنجا که اعصاب برای سلامت خود به ویتامین‌ها نیاز دارند از همین رو می‌توان مصرف برخی مکمل‌ها را برای درمان نورپاتی برای افراد دارای کمبود ویتامین تجویز کرد.
• ترک سیگار و الکل: سیگار و الکل می‌توانند در خونرسانی مناسب به رگ‌های خونی مسئول تامین مواد مغذی برای اعصاب محیطی اختلال ایجاد کنند از همین رو ضروری است مصرف این دو حذف و یا محدود شود.
• کنترل دیابت و تنظیم قند خون: از دیگر علل بروز نوروپاتی عدم کنترل قند خون فرد است، از همین رو تجویز برخی داروها برای کنترل قند خون و بررسی دائمی آن می‌تواند به درمان کند.
• رژیم غذایی مناسب: سوء تغذیه، به ویژه کمبود ویتامین E و B، می‌تواند باعث آسیب عصبی و بی حسی شود. دریافت ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی به میزان کافی می‌تواند التهاب و درد مزمن که به بی حسی منتهی می‌شود را کاهش خواهد داد.
• جراحی: آخرین راه حل برای درمان بی حسی ناشی از آسیب عصب یا گیرافتادگی عصب جراحی است. چنانچه بی‌ حسی دست و پا با هیچ یک از روش‌های درمانی دیگر بهبود نیافت و علت آن تحت فشار بودن عصب به دلیل بیرون زدگی دیسک، سرخوردگی مهره و یا حتی آسیب عصبی ناشی از ضربه مستقیم و یا گیرافتادگی عصب باشد در چنین شرایطی برای آزادسازی عصب از جراحی استفاده می‌شود.

سوالات متداول

درمان بی حسی بدن چیست؟

دلایل زیادی باعث بی حسی بدن می‌شود، برخی از این دلایل عبارتند از: مشکلات عصبی، اختلالات سیستمیک یا کمبودهای تغذیه‌ای. قدم اول برای درمان کامل این مشکل تشخیص علت آن است. جهت تشخیص دقیق این عارضه به پزشک مراجعه کنید، ممکن است پزشک برای تشخیص از آزمایش‌های مختلف، MRI یا الکترومیوگرافی استفاده کند. درمان دارویی از جمله درمان‌های رایجی است که برای این عارضه مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروهایی که پزشک تجویز می‌کند شامل ضد التهاب‌ها، داروهای ضد صرع یا ضد افسرگی است. فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی نیز می‌تواند به افزایش جریان خون و کاهش بی حسی کمک کنند. علاوه بر موارد ذکر شده، مدیریت استرس، مدیتیشن و تمرینات تنفسی نیز تاثیر مثبتی بر بهبودی بی حسی بدن دارند.

قرص برای بی حسی پا چیست؟

بی حسی پا ناشی از موارد مختلفی مانند اختلال‌های عصبی، گردش خون ضغیف یا کمبود ویتامین است. جهت درمان این مشکل، پزشکان ممکن است داروهای مختلفی مانند گاباپنتین، پرگابالین، آمی‌تریپتیلین، ویتامین‌های مختلف مانند ویتامین B12، آسپرین یا داروهای ضد انعقاد تجویز کند. نکته مهم این است که داروهای ذکر شده به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک مصرف نشود.

آیا کمبود ویتامین و بی حسی دست و پا به هم مربوط اند؟

بله، کمبود ویتامین می‌تواند از دلایلی باشد که سبب بروز بی حسی در بدن می‌شود. ویتامین‌های گروه B، به ویژه B12 در سیستم عصبی بسیار موثرند. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث آسیب به عصب محیطی و علائمی مانند بی حسی، سوزن سوزن شدن و گز گز کردن بدن شود.

سخن پایانی

موارد گوناگونی وجود دارند که می‌تواند منجر به بروز بی‌حسی در دست و پا شوند. این موارد شامل دیابت، عفونت یا عصب تحت فشار هستند با این حال محدود به آن نمی‌شود. چنانچه بی‌حسی در اندام‌هایی چون دست و پا غیرقابل توضیح باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کرد. تشخیص زودهنگام آنچه ممکن است باعث بیماری فرد شود، هم برای رسیدگی به علائم و هم برای جلوگیری از آسیب بیشتر عصبی حائز اهمیت است، بنابراین سوالی که مطرح می‌شود آن است که برای بی حسی دست و پا به چه دکتری مراجعه کنیم. مرکز جامع ارتوپدی ما با برخورداری از متخصصین زبده ارتوپد در سطح کشور در تلاش برای تشخیص به موقع و یافتن مناسب‌ترین رویکرد جهت درمان بیماران است.

برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.

شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.

مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو