نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

فرق زگیل و میخچه پا؛ عدم تشخیص مناسب عامل مقاومت نسبت به درمان و یا تشدید معضل 

زگیل و میخچه از جمله ضایعات پا محسوب می‌‌شوند که با وجود شباهت‌های زیادی که در ظاهر دارند، اما دلایل ایجاد آنها و نوع درمانشان متفاوت است. بسیاری از افراد زمانی که با یک ضایعه مشکوک در انگشتان پا، کف پا، پنجه و پاشنه پا مواجه می‌شوند، ترجیح می‌دهند قبل از شناخت فرق زگیل و میخچه پا، خوددرمانی را جایگزین مراجعه به دکتر میخچه پا تهران کنند و اغلب از روشهای خانگی برای درمان استفاده می‌کنند. در صورتی که چنانچه تشخیص زگیل یا میخچه به درستی صورت نگیرد، بسیاری از درمان‌های سنتی سبب عوارض جدی مانند ایجاد عفونت های گسترده می‌ّشود. 

difference-warts-corns

آشنایی کلی با فرق زگیل و میخچه پا

زگیل و میخچه دو بیماری متمایز پا هستند که در علل، ظاهر و ویژگی‌هایشان با هم تفاوت دارند. زگیل‌ها توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، که یک نوع عفونت ویروسی است، ایجاد می‌شوند که اغلب به صورت توده‌های سفت بوده و همراه با جوش‌های سرسیاه یا زگیل هستند. زگیل‌ها می‌توانند در قسمت‌های مختلف پا، مانند کف پا یا انگشتان پا ایجاد شوند و ممکن است باعث ناراحتی یا درد شوند، این درد به خصوص در زمانی که به آنها فشار وارد می‌شود بیشتر است.
باید توجه داشت که زگیل‌ها برخلاف میخچه کف پا مسری هستند و می‌توانند از طریق تماس مستقیم به سایر نقاط بدن با افراد دیگر سرایت کنند. به همین دلیل لازم است تا حتماً آشنایی کاملی با فرق زگیل و میخچه پا پا داشته باشید تا از بروز زگیل به در بدن خود به عنوان یک ویروس مسری خودداری کنید. 
میخچه کف پا، پوست‌های ضخیمی هستند که در نتیجه اصطکاک یا فشار مکرر بر روی نواحی خاصی از پا ایجاد می‌شوند. میخچه کف پا معمولاً به صورت لکه‌های سخت شده و بدون مرزهای مشخص ظاهر می‌شوند و معمولاً بدون درد هستند. اگرچه به دلیل ماهیت ضخیم خود می‌توانند باعث ناراحتی شوند. میخچه‌ها اغلب در نواحی تحمل‌کننده وزن پا، مانند پاشنه‌ یا سینه پا، به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی طبیعی برای محافظت از پوست در برابر فشار زیاد یا مالش ایجاد می‌شوند.
در حالی که زگیل و میخچه می‌توانند آزاردهنده باشند، درک تفاوت‌های آنها برای تشخیص دقیق و درمان مناسب مهم است. به طور کلی زگیل‌ها به درمان‌های ضد ویروسی خاصی برای رفع عفونت ویروسی زمینه‌ای نیاز دارند، در حالی که میخچه پا را می‌توان با اقداماتی که اصطکاک و فشار را کاهش می‌دهد، مانند استفاده از یک پد محافظ، پوشیدن کفش‌های راحت و لایه‌برداری ملایم و منظم پا، کنترل کرد. همچنین اطفال، زنان باردار، افراد مبتلا به دیابت و افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی در بدنشان هستند باید بیشتر در مورد ضایعات پوستی محتاط باشند و برای تشخیص نوع ضایعه پوستی از پزشک متخصص کمک بگیرند. برای تشخیص صحیح و راهنمایی در مورد مناسب ترین گزینه‌های درمانی برای هر بیماری، مشاوره با یک متخصص توصیه می‌شود. 
برای آشنایی بیشتر با زگیل و میخچه پا و اینکه این دو ضایعه پوستی چه تمایز‌هایی با یکدیگر دارند، در این مقاله به بررسی ویژگی‌های منحصربه‌فرد زگیل‌ و میخچه کف پا می‌پردازیم و ویژگی‌های بصری و رویکردهای درمانی توصیه‌شده برای هر یک را بازگو می‌کنیم تا به خوبی با فرق زگیل و میخچه پا آشنا شوید.
 

زگیل چیست؟

برای تشخیص بهتر فرق زگیل و میخچه پا بهتر است با زگیل پا به صورت کامل آشنا شوید. زگیل‌ها توده‌های خوش‌خیمی ‌هستند که روی پوست ظاهر شده و توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. در حالی که زگیل‌ها می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدن از جمله دست‌ها و پاها ظاهر شوند، زگیل‌های کف پا به طور خاص روی پاها تاثیر می‌گذارد.
این زگیل‌ها اغلب در کف پا ایجاد می‌شوند و هنگام راه رفتن یا ایستادن باعث ناراحتی و درد می‌شوند. آنها با بافت سفت‌شان و ظاهر کاملاً مشخصی که دارند در روی پوست پا قابل تشخیص هستند. توجه به این نکته ضروری است که زگیل‌ها مسری هستند و می‌توانند از طریق تماس مستقیم یا تماس با سطوحی که با ویروس در تماس هستند، منتقل شوند.
 

مشخصات ظاهری زگیل پا پس از شناخت فرق زگیل و میخچه پا

در ادامه موضوع فرق زگیل و میخچه پا بهتر است با مشخصات ظاهری زگیل پا آشنا شوید. 
 
1. زگیل‌های کف پا معمولاً صاف یا کمی ‌برآمده هستند، با بافتی سفت و دانه‌دار: زگیل‌های کف پا دارای بافت مشخصی هستند. این بافت می‌تواند شبیه برجستگی‌های ریز و برجسته یا گره‌های روی سطح پوست باشد. این ناهمواری اغلب در هنگام کشیدن انگشت روی زگیل، بیشتر قابل توجه است.
2. زگیل‌ها اغلب دارای یک مرز کاملا مشخص هستند و ممکن است به صورت یک ضایعه منفرد یا به صورت خوشه ظاهر شوند. زگیل‌های کف پا معمولاً دارای لبه‌های مشخصی هستند که آنها را از پوست سالم اطراف جدا می‌کند. این مرزها می‌توانند کمی برجسته یا فرورفته باشند و ظاهری متمایز به زگیل می‌دهند. در حالی که زگیل‌های کف پا می‌توانند به صورت یک ضایعه منفرد ظاهر شوند، ممکن است به صورت خوشه‌ای نیز تشکیل شوند و در مجاورت یکدیگر ظاهر شوند.
3. زگیل‌های کف پا ممکن است دارای نقاط سیاه کوچکی باشند که به آنها (دانه‌های زگیل) گفته می‌شود. دانه‌های زگیل در واقع رگ‌های خونی لخته شده هستند. یکی از ویژگی‌های قابل توجه زگیل کف پا وجود نقاط سیاه کوچک در داخل خود زگیل است. این نقاط که اغلب به عنوان دانه‌های زگیل یا نقاط عروقی شناخته می‌شوند، در واقع رگ‌های خونی لخته شده‌ای هستند که مواد مغذی را برای زگیل تامین می‌کنند. آنها می‌توانند ظاهری خالدار یا نقطه‌ای به زگیل بدهند که شبیه لکه‌های ریز سیاه یا قهوه‌ای تیره است.
 

علل ایجاد زگیل پا چیست؟

1. زگیل‌های کف پا عمدتاً توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. این ویروس بسیار مسری است و می‌تواند از طریق تماس مستقیم پوست به پوست با سطوح یا اشیاء آلوده به ویروس منتقل شود. محیط‌های گرم و مرطوب مانند استخرهای عمومی، دوش‌های عمومی و اتاق‌های رختکن، بستری ایده‌آل برای رشد ویروس ایجاد می‌کنند و خطر انتقال را افزایش می‌دهند. راه رفتن با پای برهنه در این نواحی یا استفاده از وسایل شخصی مانند حوله یا کفش با فرد مبتلا می‌تواند گسترش HPV و متعاقب آن ایجاد زگیل کف پا را تسهیل کند.
2. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر مستعد ابتلا به زگیل کف پا هستند. سیستم ایمنی نقش مهمی در مبارزه با عفونت‌ها از جمله HPV ایفا می‌کند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن به دلیل عواملی مانند برخی شرایط پزشکی، داروها یا استرس ضعیف می‌شود، در مبارزه با ویروس موثرتر می‌شود. در نتیجه مکانیسم‌های دفاعی بدن کمتر قادر به پاکسازی عفونت HPV هستند و احتمال ایجاد زگیل کف پا را افزایش می‌دهند.
3. تماس پوست به پوست با زگیل موجود: راه دیگر انتقال زگیل کف پا، تماس مستقیم پوست به پوست با زگیل موجود است. اگر فردی مبتلا به زگیل کف پا با پای برهنه راه برود و زگیل او با پوست فرد دیگری تماس پیدا کند، به طور بالقوه می‌تواند ویروس را منتقل کند و منجر به ایجاد زگیل جدید شود. به همین ترتیب، اگر فردی که زگیل کف پا دارد، زگیل را خراش دهد یا بچیند و سپس قسمت دیگری از پای خود را لمس کند، می‌تواند ویروس را گسترش دهد و باعث ایجاد زگیل جدید شود.
4. عوامل شخصی: برخی عوامل شخصی ممکن است حساسیت به زگیل کف پا را افزایش دهند. به عنوان مثال، افرادی که سابقه ایجاد زگیل دارند یا یکی از اعضای خانواده آنها زگیل دارد، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به زگیل کف پا باشند. 
 

علائم زگیل کف پا چیست؟

برای تشخیص فرق زگیل و میخچه پا بهتر است با علائم زگیل کف پا آشنا شوید. از جمله علائم زگیل کف پا، موارد زیر است:
 
1. ناراحتی یا درد هنگام راه رفتن یا ایستادن: زگیل‌های کف پا می‌توانند باعث ناراحتی یا درد شوند، به ویژه زمانی که در هنگام راه رفتن یا ایستادن به آنها فشار وارد شود. ماهیت تحمل وزن پاها می‌تواند علائم را تشدید کند و انجام فعالیت‌های روزانه را ناراحت کند. بسته به اندازه و محل زگیل، درد می‌تواند از ناراحتی خفیف تا درد تیز و موضعی متغیر باشد.
2. رشد کوچک و سفت با لبه‌های مشخص: علامت بصری اولیه زگیل کف پا وجود زائده‌های کوچک و سفت در سطح پوست است. این توده‌ها معمولاً بافت دانه‌ای دارند و می‌توانند صاف یا کمی ‌برجسته به نظر برسند. لبه‌های زگیل کف پا معمولاً به خوبی مشخص هستند و آنها را از پوست سالم اطراف متمایز می‌کند. رنگ زگیل ممکن است متفاوت باشد، از رنگ گوشتی تا مایل به خاکستری یا قهوه ای.
3. نقاط سیاه یا خونریزی دقیق ممکن است وجود داشته باشد: زگیل‌های کف پا ممکن است حاوی نقاط سیاه کوچکی در داخل خود باشند که اغلب به عنوان دانه‌های زگیل یا نقاط عروقی شناخته می‌شوند. 
4. افزایش حساسیت در ناحیه آسیب دیده: در برخی موارد زگیل کف پا می‌تواند پوست ناحیه آسیب دیده را حساس تر کند. پوست ممکن است در لمس، حساس یا حتی دردناک شود و ممکن است بیشتر به فشار یا اصطکاک پاسخ دهد. 
5. رشد یا گسترش زگیل: زگیل‌های کف پا به مرور زمان می‌توانند اندازه و تعدادشان افزایش یابد. زگیل‌های جدید ممکن است در مجاورت زگیل‌های موجود ایجاد شوند و خوشه‌هایی را تشکیل دهند. 
 

 

میخچه پا چیست؟

برای درک بهتر تفاوت زگیل و میخچه کف پا بهتر است با میخچه پا نیز به طور کامل آشنا شوید. در تعریف میخچه باید بگوییم، میخچه‌ها نواحی ضخیم شده پوست هستند که در نتیجه اصطکاک یا فشار مکرر روی نواحی خاصی از پا ایجاد می‌شوند. آنها معمولاً در نواحی بالا یا کناره‌های انگشتان پا و در کف پا ایجاد می‌شوند.
میخچه به عنوان یک واکنش محافظی برای پوست در برابر فشار بیش از حد، که معمولاً به دلیل کفش نامناسب، ساختار غیر طبیعی پا، یا فعالیت‌های تکراری ایجاد می‌شود، تشکیل می‌شود. میخچه معمولاً دارای یک مرکز سخت شده و برجسته است که توسط پوست ملتهب و حساس احاطه شده است. برخلاف زگیل، میخچه ناشی از عفونت ویروسی نیست و مسری نیست. 
 

علل ایجاد میخچه کف پا

کفش‌های نامناسب، مانند کفش‌های تنگ یا پاشنه بلند، که باعث فشار بیش از حد بر روی نواحی خاصی از پا می‌شود. کفش‌های تنگ انگشتان پا را به هم فشار می‌دهند و باعث ساییدگی و فشار به پا می‌شوند. این نیروهای تکراری می‌تواند منجر به ضخیم شدن پوست به عنوان یک واکنش محافظتی شود

مکانیک غیر طبیعی پا، مانند بونیون یا انگشت چکشی، که به توزیع نابرابر وزن کمک می‌کند. این شرایط می‌تواند باعث افزایش فشار و اصطکاک و در نتیجه تشکیل میخچه شود. ناهماهنگی استخوان‌ها و مفاصل می‌تواند منجر به توزیع غیرعادی وزن در نواحی خاصی از پا شود و در طول زمان منجر به ایجاد میخچه شود

3.. مشاغل یا فعالیت‌هایی که به دوره‌های طولانی ایستادن، راه رفتن یا حرکات تکراری نیاز دارند، می‌توانند به رشد میخچه کمک کنند. افرادی که که شغل آنها به گونه‌ای که زمان زیادی را روی پاهای خود می‌گذرانند، ممکن است به دلیل فشار و اصطکاک مداوم، مستعد ابتلا به میخچه باشند. به طور مشابه، ورزشکاران یا رقصندگانی که در فعالیت‌هایی با حرکات مکرر پا یا فشار بیش از حد روی نواحی خاص شرکت می‌کنند نیز ممکن است دچار میخچه شوند

 

علائم میخچه کف پا چیست؟

میخچه‌ها معمولاً به صورت برآمدگی برجسته روی سطح پوست ظاهر می‌شوند. این برآمدگی در اثر ضخیم شدن پوست در پاسخ به اصطکاک یا فشار مکرر ایجاد می‌شود. ناحیه سفت شده از سلول‌های مرده پوست تشکیل شده است که در طول زمان جمع می‌شوند

بافت و ظاهر میخچه‌ها بسته به محل قرارگیری آنها روی پا می‌تواند متفاوت باشد. میخچه‌هایی که در معرض هوا و اصطکاک هستند ممکن است بافتی خشک و پوسته پوسته ایجاد کنند. این میخچه‌ها ممکن است رنگ مایل به زرد یا خاکستری داشته باشند. در مقابل، میخچه‌هایی که در مناطقی که پوست مرطوب است، مانند بین انگشتان پا تشکیل می‌شوند، می‌توانند ظاهری مومی‌ و شفاف به خود بگیرند

یکی از ویژگی‌های متمایز میخچه وجود یک هسته مخروطی شکل است که معمولاً به آن هسته می‌گویند. این هسته توسط لایه‌های ضخیم سلول‌های مرده پوست تشکیل می‌شود و می‌تواند بر انتهای عصبی‌های زیرین کف پا فشار وارد کند

 

درمان زگیل و میخچه کف پا

اکنون که فرق زگیل و میخچه پا را دانستید، بهتر است با روش‌های درمانی زگیل و میخچه پا نیز آشنا شوید. 
برای درمان زگیل کف پا، داروهای موضعی مانند داروهای حاوی اسید سالیسیلیک را می‌توان مستقیماً روی زگیل استفاده کرد تا به تدریج آن را حل کند. کرایوتراپی روش دیگری است که برای درمان زگیل کف پا توصیه می‌شود. این روش شامل انجماد زگیل با استفاده از نیتروژن مایع است که باعث می‌شود بافت زگیل بمیرد و در نهایت از بین برود.
لیزر درمانی رگ‌های خونی نیز روش دیگری است که رگ‌های خونی تامین کننده زگیل را هدف قرار می‌دهد و به طور موثر آن را از بین می‌برد. چنانچه زگیل بزرگ باشد، ممکن است برای درمان نیاز به جراحی برای برداشتن آن وجود داشته باشد. 
برای درمان میخچه، اصلاح کفش نقش مهمی ایفا می‌کند؛ زیرا پوشیدن کفش‌های مناسب با کفی مخصوص می‌تواند فشار روی ناحیه آسیب دیده را کاهش دهد و به میخچه اجازه می‌دهد تا بهبود یابد. استفاده منظم از سنگ پا یا سوهان پا برای لایه برداری ملایم میخچه می‌تواند به حذف پوست مرده ضخیم شده و کاهش اندازه و ناراحتی آن کمک کند. چسب موضعی میخچه نیز راه درمانی دیگر است که برای این منظور استفاده می‌شود. 
 

سخن پایانی

به طور خلاصه، دانستن فرق زگیل و میخچه پا مهم است. زیرا علل و ویژگی‌های آنها به طور قابل توجهی متفاوت است. زگیل‌ها، عفونت‌های ویروسی هستند که توسط HPV ایجاد می‌شوند. از سوی دیگر، میخچه‌ها از اصطکاک یا فشار پا ایجاد می‌شوند که منجر به سفت شدن پوست پا می‌شود. شناخت این تمایزات افراد را قادر می‌سازد تا به دنبال مشاوره پزشکی مناسب باشند و اقدامات لازم را برای درمان موثر انجام دهند. 
با درک فرق زگیل و میخچه پا، افراد می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد سلامت پای خود بگیرند. تشخیص صحیح زگیل و میخچه پا بسیار مهم است، زیرا رویکردهای درمانی برای هر بیماری متفاوت است. در حالی که داروهای بدون نسخه ممکن است برای درمان میخچه مناسب باشند، زگیل‌ها اغلب به گزینه‌های درمانی تخصصی‌تری مانند درمان با اسید سالیسیلیک، انجماد، لیزر درمانی یا برداشتن از طریق جراحی نیاز دارند. مشاوره با یک پزشک متخصص تضمین می‌کند که اقدامات صحیح انجام شود و عوارض بیماری کاهش یابد. 
 

 

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو