نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

علائم پارگی مینیسک زانو

 
پارگی مینیسک یکی از آسیب‌های شایع زانو است که عموماً در ورزش‌های سنگین و پر برخورد برای افراد رخ می‌دهد. حتی احتمال بروز آن در میانسالان نیز به دلیل سست و تضعیف شدن مینسیک آنها وجود دارد. در ادامه قصد داریم به برخی از علائم پارگی مینیسک زانو از جمله تورم، سفتی، کاهش دامنه حرکتی، درد فوری و موضعی ناحیه آسیب دیده و قفل کردن و یا تق تق زانو اشاره کنیم. چنانچه هر یک از علائم زیر را داشتید برای پیگیری و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید، چرا که عدم درمان به موقع می‌تواند برای شما خطرناک باشد و منجر به آسیب‌های بیشتری چون اختلال دائم حرکتی و یا تسریع آرتروز گردد. صرف دارا بودن برخی علائم پارگی مینیسک زانو نمی‌تواند به معنی داشتن این بیماری باشد و تشخیص پزشک متخصص ضروری است.

Symptoms-knee-meniscus-tear

 
 

علائم پارگی مینیسک زانو

 
پنج مورد از شایع‌ترین علائم پارگی مینیسک زانو عبارتند از:
قفل کردن و/ یا تق تق کردن
کاهش دامنه حرکتی فرد
سفتی
تورم
 
درد فوری و موضعی ناحیه آسیب دیده:
 
1: قفل کردن و/ یا تق تق کردن: پارگی مینیسک منجر به اختلال در یکپارچگی مفصل زانو می‌شود. با خم و راست شدن زانو، احتمال برخورد و یا گیر کردن استخوان‌ها به مینیسک پاره شده وجود دارد، همین مسئله به حس قفل شدن و یا تق تق آزاردهنده، رنج‌آور و گاهی دردناک منتهی می‌شود. بیمارانی که این علائم را تجربه می‌کنند کاملاً از آن آگاه هستند، چرا که توانایی آنها در انجام فعالیت‌های بدنی محدود می‌شود. در این شرایط به ناگاه زانوی فرد آسیب دیده قفل شده و مانعی برای باز شدن زانو وجود دارد و بیمار به سختی و با انجام حرکاتی زانو را از حالت قفل شده خارج می‌کند. در این حالت فرد توانایی صاف كردن پای ود را به طور کامل هنگام نشستن یا ایستادن از دست می‌دهد.
2: کاهش دامنه حرکتی فرد: استخوان ران و درشت نی کاملاً روی هم قرار گرفته و مفصل زانو را تشکیل می‌دهند. هنگامی که مفصل آسیب ندیده، در حین خم و راست کردن زانو، به آرامی حرکت می‌کند. در صورت آسیب قابل توجه مینیسک، یکپارچگی و هم‌ترازی مفصل تحت تأثیر قرار گرفته و دامنه حرکتی کاهش می‌یابد. هر چه پارگی مینیسک جابجا شده گسترده‌تر باشد، توانایی دراز کردن کامل پا تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این علامت به ویژه برای ورزشکاران مشکل ساز خواهد بود.
3: سفتی :بیمارانی که دچار آسیب‌های مینیسک می‌شوند، سختی زیادی را تجربه می‌کنند. احتمالاً دیده باشید که بیمارانی که از این عارضه رنج می‌برند، کاملاً صاف راه می‌روند تا از قفل شدن و / یا تق تق پا در امان باشند. به دلیل تجمع مایع میان بافتی در مفصل زانو، سفتی ایجاد می‌شود.
4: تورم: همچون سایر جراحاتی که به بافت نرم وارد می‌شود، بلافاصله پس از آسیب مینیسک تورم رخ می‌دهد. هرچند پس از چند روز، تورم باید کاهش یابد. با این حال، چنانچه آسیب به درستی درمان نشود، احتمال باقی ماندن تورم و محدودییت تحرک زانو وجود دارد. علت بروز این تورم تجمع مایع میان بافتی در مفصل زانو است.
5: درد فوری و موضعی ناحیه آسیب دیده: معمولاً آسیب مینیسک فوراً منجر به بروز درد در بیمار می‌شود. نوع و میزان درد به شدت آسیب و تحمل درد توسط بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد، درد پس از استراحت و اصلاح فعالیت متوقف می‌شود.  این درد به صورت رفت و برگشتی است و هنگام فشار بر مفصل و لمس آن، شدت می‌یابد. در پارگی مینیسک خارجی، درد در امتداد لبه خارجی زانو وجود خواهد داشت. به بیانی دیگر درد در لبه داخلی زانوی آسیب دیده برای پارگی مینیسک داخلی آشکار می‌شود.
 

سایر علائم پارگی مینیسک زانو (علائم احتمالی):

 
علاوه بر مواردی که در بالا بدان‌ها اشاره شده، علائم پارگی مینیسک زانو ممکن است شامل موراد ذیل هم باشد.
پیدایش تدریجی علائم:
از سوی دیگر، برای برخی از افراد ممکن است پارگی مینیسک بدون علائم یا درد اولیه اتفاق بیفتد. این پیدایش تدریجی علائم در افراد مسن و افرادی که غضروف زانوی آسیب دیده ناشی از آرتروز دارند، بیشتر دیده می‌شود.
احساس تق و تق هنگام آسیب‌دیدگی:
حین خم و راست کردن و در لحظه آسیب دیدگی فرد صدای بدی از زانوانش می‌شنود که این مسئله احتمالاً به دلیل سست شدن بخشی از غضروف و انسداد مفصل زانو است .سر و صدا و درد احتمالاً یک علامت مکانیکی است که هنگام جلو و عقب کردن پا این حس را القا می کند که چیزی در زانو گیر کرده است. این تق تق کردن اغلب نشانگر پارگی مینیسک و یا گیر کردن یک تکه کوچک غضروف پاره شده در زانو می‌باشد.
 
دشواری در خم کردن و راست کردن کامل پا :
 
به دلیل تجمع مایع میان بافتی و تورم در مفصل فرد قادر به خم و راست کردن پای خود نیست و این کار را با دشواری انجام می‌دهد.
 احساس درد هنگام چرخاندن یا خم کردن و حرکت زانو:
یکی دیگر از علائم پارگی مینیسک احساس درد در محل پارگی است. درد در محل پارگی منعکس می‌شود، اما حرکت منجر به گسترش درد در سراسر زانو می‌شود. در صورت قفل شدن زانو، خم کردن آن باعث وخیم‌تر شدن درد می‌شود.
 
احساس خالی کردن زانو:
 
فرد آسیب دیده هنگام راه رفتن در زانوی خود احساس ناپایداری دارد و حین راه رفتن زانوی وی در رفته و خالی می‌شود. احساس بی‌ثباتی زانو که بسیاری آن را به صورت "خالی کردن" زانو توصیف می‌کنند، ممکن است به طور ناگهانی و بر اثر آسیب ایجاد شود. این حسن ممکن است تنها علامت یک مشکل باشد یا با علائمی همچون تق و تق کردن، قفل شدن ، درد ، کوفتگی یا تورم همراه باشد.
درد پس از استراحت:
با استراحت کردن درد تا حدودی از بین می‌رود، با این حال، در اکثر موارد درد بواسطه حرکت باز می‌گردد. به علاوه حتی حرکت می‌تواند منجر به تشدید تورم می‌گردد.
تجمع مایع یا آب میان بافتی در مفصل زانو:
مایعات جمع شده منجر به تورم کل منطقه و کاهش تحرک فرد می‌شود. این علامت که احتالاًم در اثر برخی از آسیب‌های زانو رخ می‌دهد، به عنوان "آب آوردم زانو" نیز شناخته می‌شود.
در ابتدا، درد احتمالاً آنقدرها حاد نباشد. حتی ممکن است حین آسیب‌دیدگی بتوانید فعالیت داشته باشید. اما به محض شروع التهاب، احتمالاً زانوی آسیب‌دیده کمی درد خواهد داشت.
حال که در مورد علائم پارگی مینیسک زانو صحبت کردیم، باید بدانیم تحت چه شرایطی مینیسک پاره می‌شود. همچون هر آسیب‌دیدگی زانوی دیگری، پارگی مینیسک نیز می‌تواند دردناک و ناتوان کننده باشد. متأسفانه، این بسیار رایج است و یکی از آسیب‌های غضروفی است که بیشتر در زانو رخ می‌دهد. هرگونه فعالیتی که باعث شود به زور زانوان خود را بپیچانید یا بچرخانید، خصوصاً وقتی تمام وزن خود را روی آن قرار داده‌اید، می‌تواند به پارگی مینیسک منتهی شود.
 
 
 
علائم پارگی مینیسک زانو
 
 
 

علائم پارگی مینیسک خارجی زانو

 
علائم پارگی مینیسک خارجی زانو بسته به اینکه صدمه از پیدایش آسیب شدید و ناگهانی بواسطه ضربه مستقیم، آسیب و یا پیچش باشد یا ایجاد تدریجی و به مرور زمان آسیب در نتیجه تحلیل رفتن متفاوت خواهد بود.
علائم شدید و حاد:
بواسطه صدمات حاد غضروف زانو، بیمار هنگام آسیب دیدگی احساس درد ناگهانی خواهد داشت.
در اطراف سطح خارجی زانو به ویژه در امتداد خط مفصل، حساسیت غیرطبیعی نبست به فشار و لمس وجود دارد و معمولاً در عرض 24 تا 48 ساعت تورم در ناحیه ظاهر می‌شود.
 
علائم مزمن:
 
آسیب‌های مزمن مینیسک به مرور زمان ایجاد شده و بیمار دقیقاً نمی‌داند چه موقع آسیب دیده است.
به ویژه در کودکان، تشخیص پارگی مینیسک احتمالاً دشوار باشد چرا که درد ممکن است مبهم بوده و تشخیص آن دشوار باشد.
هنگام خم شدن زانو یا چمباتمه زدن احتمال تورم، درد و حساسیت در امتداد خط مفصل وجود دارد.
بیمار احتمالاً در زانوی خود صدای تق یا تلق خواهد شنید و احتمال قفل شدن مفصل زانو هست.
چنانچه حاشیه خارجی مینیسک دچار پارگی شود، احتمال بروز خونریزی داخل مفصل زانو (همارتروز) وجود خواهد داشت.

 

علائم پارگی مینیسک داخلی زانو

 
علائم پارگی مینیسک زانو در قسمت داخلی تقریباً مشابه علائم متداول پارگی مینیسک می‌باشد.
سفتی شدید در زانو به گونه‌ای که حرکت دادن زانو در هر جهتی دشوار خواهد بود.
درد در لبه داخلی زانوی آسیب دیده، که این درد با تورم زانو همراه بوده و با هر حرکت زانو به خصوص با چمباتمه زدن، افزایش می‌یابد.
احساس بی‌ثباتی پا در شخص که منجر به زمین خوردن مکرر فرد می‌شود.
قفل شدن مکرر زانو با راه رفتن و حرکت کردن.
 

علل بروز پارگی مینیسک چیست؟

 
پارگی مینیسک زانو ممکن است در اشکال و اندازه‌های مختلفی بروز کند و احتمالاً بنا به دلایل مختلفی ایجاد شود. اغلب اوقات در نتیجه یک ضربه خاص همچون فرود ناشیانه از یک پرش یا برخورد بر اثر تکل در فوتبال رخ می‌دهد. سایر پارگی‌های مینیسک با گذشت زمان و در نتیجه تحلیل رفتن (فرسودگی) غضروف ایجاد می‌شوند. به طور کلی، پنج نوع پارگی برای مینیسک وجود دارد: فلپ، شعاعی، عرضی، طولی و دژنراتیو. و هر نوع از آنها علل و گزینه‌های درمانی خاص خود را دارند.
 

آیا می توان با مینیسک پاره شده راه رفت؟

 
پارگی مینیسک معمولاً باعث ایجاد درد موضعی در زانو می‌شود. درد اغلب هنگام حرکات پیچشی یا چمباتمه زدن شدیدتر از قبل خواهد شد. تا زمانی که مینیسک پاره شده منجر به قفل شدن زانو نشود، بسیاری از افراد مبتلا به مینیسک پاره قادرتد بدون درد راه بروند، بایستند، بنشینند و بخوابند.
 

آیا امکان بهبودی خود به خودی پارگی مینیسک وجود دارد؟

 
در مورد پارگی مینیسک باید گفت که برخی از مردم فکر می‌کنند این آسیب به مرور به خودی‌خود بهبود می‌یابد. اما حقیقت این است که پارگی مینیسک دارای انواع گوناگونی است - و برخی از پارگی‌ها بدون درمان و مداخله پزشک متخصص بهبود نمی‌یابند. اگر پارگی شما در یک سوم منیسک خارجی باشد، ممکن است به خودی خود بهبود یابد یا با جراحی ترمیم شود.
 

آیا احتمال آسیب بیشتر به مینیسک پاره شده وجود دارد؟

 
چنانچه پارگی مینیسک به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به بروز آسیب‌های بیشتر و صدمات جبران ناپذیری شود، شروع آرتروز را تسریع بخشد و علائم نامطلوب دیگری را به وجود بیاورد. درمان پارگی مینیسک اغلب با احتیاط آغاز می‌شود. ممکن است پزشک شما استراحت، استفاده از کمپرس یخ ، مسکن بدون نسخه یا فیزیوتراپی را توصیه کند.

علل اهمیت درمان به موقع پارگی مینیسک چیست؟

 
چنانچه پارگی مینیسک درمان نشود‌، می‌تواند زندگی روزمره و توانایی مشارکت بیمار در فعالیت‌های مختلف و ورزش را محدود سازد. در موارد جدی‌تر، پارگی مینیسک می‌تواند به مشکلات طولانی مدت زانو از جمله آرتروز تبدیل شود. علاوه بر این، حرکت و جابجایی با مینیسک پاره شده می‌تواند باعث کشیده شدن قطعات غضروف به داخل مفصل شده و خود منجر به بروز مشکلات بیشتر و عدیده‌تری در زانو گردد که در آینده نیازمند اقدام به جراحی خواهد شد.

روشهای درمان

بسته به نوع و شدت جراحت وارده و سن افراد روش‌های درمانی متفاوتی جهت بهبودی پارگی مینیسک زانو توسط متخصص ارائه می‌شود، این درمان‌ها شامل استراحت، مصرف آنتی بیوتیک و مکمل‌های غذایی، کمپرس سرد و گرم، فیزیوتراپی و جراحی است. 
قطعاً تمام افرادی که دچار علائم پارگی مینیسک زانو هستند نیازمند اقدام برای جراحی نخواهند بود، اما برای آن دسته از افرادی که دچار پارگی شدید مینسیک شده و یا عضروف آ‌‌ن‌ها کاملاً از بین رفته به ویژه برای سالمندان ضروری است در اولین فرصت جراحی انجام شود تا پارگی منجر به آسیب‌های بیشتر زانو از جمله ایجاد مشکل دائمی یا آرتروز نگردد.
 

چگونه میتوان بهبودی پارگی مینیسک را تسریع کرد؟

برای سرعت بخشیدن به بهبودی، می توان:
 
به زانو استراحت داد
برای کاهش درد و تورم زانوی آسیب دیده می‌توان آن را سرد کرد
می‌توان زانوی خود را کمپرس کرد
هنگام نشستن و یا دراز کشیدن می‌توانید زانوی خود را با قرار دادن یک بالش زیر پاشنه در سطح بالاتری قرار دهید
از داروهای ضد التهاب استفاده کنید
برای کمک به کاهش فشار در زانوی خود می‌توان از ورزش‌های کششی و تقویت‌کننده استفاده کرد.
 

پارگی مینیسک چگونه تشخیص داده میشود؟

تنها راه تشخیص قطعی برای فردی که مشکوک به پارگی مینیسک است مراجعه به متخصص ارتوپد و انجام MRI می‌باشد. بواسطه معاینات اولیه و نتیجه MRI می‌توان به قطعیت گفت آیا شخص پارگی مینیسک دارد یا خیر.
 

کلام آخر

در صورت عدم درمان به موقع پارگی مینیسک، قسمت آسیب دیده آن تا ابد به عنوان یک زائده در زانو وجود داشته و می‌تواند تحرک فرد را مختل کرده و می‌تواند باعث قفل شدن مداوم پا یا احساس خالی شدن زانوی بیمار شود. عدم درمان مینیسک می‌تواند منجر به بروز آسیب‌های بیشتر و صدمات جبران ناپذیری چون تسریع شروع آرتروز گردد. چنانچه هریک از علائم پارگی مینیسک زانو را دارید تعلل نکرده و برای درمان با متخصصین حاذق مشورت کرده و بهترین درمان را انتخاب نمایید.
 

 

 

 

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو