نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
دکتر کمر درد؛ متخصص ارتوپدی، نورولوژی و فلوشیپ
دکتر کمر درد پزشکی است که می تواند به درمان درد های مختلف کمر که به دلایل گوناگون به وجود می آیند کمک نماید. یکی از مشکلات رایج ستون فقرات، کمر درد است که به علل مختلفی بروز می کند. مهم ترین نکته برای آغاز روند درمان این بیماری انتخاب یک دکتر کمر درد خوب می باشد. متخصصان حاذقی در حوزه درمان این بیماری فعالیت دارند که بر اساس وضعیت بیمار از تدابیر پزشکی و جراحی استفاده می کنند. بیماران با شناسایی به موقع علائم و مراجعه به متخصص کمر و ستون فقرات، مانع از بروز عوارض جدی خواهند شد. در این مقاله علاوه بر ذکر علل و عوامل بروز کمر درد و روش های درمانی مختلف این عارضه، به ویژگی های متخصص کمر و ستون فقرات خوب پرداخته ایم.
افرادی که با بیماری کمردرد مواجه هستند قبل از هر چیز به دنبال یافتن یک پزشک معالج حاضر می باشد این سوال که برای آنها ایجاد می شود این است که به کدام یک از شاخه های مختلف پزشکی به عنوان یک دکتر کمر درد باید مراجعه کنند. متخصصین مختلفی در این حوزه می‌توانند به این گروه از بیماران کمک کنند.
انتخاب یک فرد حاضر به عنوان متخصص کمر و ستون فقرات به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. با توجه به علائم و نشانههای همراه، مدت زمانی که از شروع بیماری می گذرد و ... به سراغ یکی از متخصصان مرتبط با این حوزه مراجعه می کنند. یک پزشک معالج کمر درد خوب می تواند متخصص ارتوپدی، متخصص نورولوژی و فلوشیپ و متخصص جراحی کمر باشد. همچنین برخی دیگر از افراد هنگام مراجعه به یک متخصص کمر و ستون فقرات به سراغ فیزیوتراپیست ها، جراحان ستون فقرات و فلوشیپ های درد می روند.
دلایل مختلفی ممکن است باعث ایجاد کمردرد در افراد مختلف شوند. زمین های مختلفی در ایجاد این مشکل نقش دارند به عنوان مثال به نظر می رسد از جمله مهم ترین عللی که می تواند منجر به ابتلا به انواع بیماری های مزمن نظیر کمر درد شود، سندروم بی تحرکی می باشد.
نتایج بررسی های مختلف نشان می دهد که درصد بالایی از دردهای عضلانی ناشی از بی تحرکی است. سایر عوامل زمینه ای مانند چاقی نیز در بروز این درد ها نقش دارند. برخی از مشاغل تاثیر مستقیمی روی افزایش ریسک ابتلا به این بیماری خواهد داشت. برخی از مهم ترین علل پزشکی کمردرد از نظر جراح و دکتر کمر درد شامل موارد زیر هستند:
♦ علل مکانیکی کمر درد:
بر اساس نتایج مطالعات مختلف، بخش اعظمی از کمردرد ها به خاطر علل مکانیکی ایجاد می‌شوند. مهم ترین ناحیه ای که درگیر این بسته از مشکلات خواهد شد، ناحیه کمر - خاجی است. بسیاری از علل مکانیکی در اثر انجام فعالیت های نا به جا و غیر اصولی می باشد. به این ترتیب احتمال آسیب عضلانی، کشیدگی رباط یا عضلات و آسیب جدی به دیسک های بین مهره ای وجود دارد. انجام فعالیت‌هایی مانند بلند نمودن اجسام سنگین به شکل غیر اصولی و یا جابجایی اجسام سنگین تر از حد توان می تواند در کشیدگی عضلانی و ایجاد کمردرد تاثیر گذار باشد. براساس تجارب دکتر کمر درد و نتایج بررسی های علمی، پیچ خوردگی، فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی، انحراف ستون فقرات و در رفتگی را می توان برخی از مهم ترین علل مکانیکی کمر درد به شمار آورد.
♦ کمر درد های ارجاعی:
به نظر می رسد همیشه کمردرد ها مرتبط با ساختار ستون فقرات نیستند و آسیب به بافت های دیگر باعث می شود که درد آن ها به کمر منتشر شود. یکی دیگر از علل این مشکل بر اساس نظر دکتر کمر درد، کمر دردهای ارجاعی هستند. علت این کمر دردهای ارجاعی به خاطر آسیب در منطقه ای غیر از کمر و ستون فقرات است و به خاطر شبکه عصبی به هم پیوسته این درد در کمر هم احساس می شود.
بیماریهای سیستم گوارشی مانند زخم معده، زخم دوازدهه و پانکراتیت ممکن است باعث ایجاد کمر دردهای ارجاعی شوند. از دیگر علل پزشکی این بیماری از نظر متخصص کمر و ستون فقرات می توان به مشکلات دستگاه ادراری مانند سنگ کلیه، التهاب پروستات، تومور پروستات و مشکلات حالب ها اشاره نمود. بسیاری از بیماری های دستگاه تناسلی بانوان مانند تومور رحم و آندومتریوز هم در ایجاد دردهای ارجاعی موثر هستند.
♦ کمردرد های التهابی:
بیماری های مزمن زیادی هستند که باعث ملتهب شدن بافت های مختلف بدن خواهند شد. بیمارانی که به یک دکتر کمر درد مراجعه می کنند، ممکن است مبتلا به بیماری های مزمن نظیر بیماری های روماتیسمی باشند. این بیماری های روماتیسمی باعث می شوند که فرد دچار کمردرد شود. شدت درد و محل درگیری در بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. تفاوت دردهای التهابی کمر با درد های مکانیکی این است که از شدت این درد ها در زمان فعالیت کاسته خواهد شد و در دوره‌های استراحت فرد با درد بیشتری روبرو می شود. یکی از رایج ترین شکایاتی که بیماران هنگام مراجعه به پزشک به دکتر کمر درد از آن شکایت می کنند، درد شدید هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب می باشد. این درد به تدریج و ضمن انجام فعالیت های مختلف کمتر خواهد شد. بیماری‌هایی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت روماتوئید سندروم رایتر و بهجت از جمله بیماری های روماتیسمی هستند.
♦ کمر درد ناشی از تومور:
یکی دیگر از عللی که افراد را با مشکل درد شدید کمر مواجه می‌کند که باعث می شود برای تشخیص آن به یک متخصص کمر و ستون فقرات مراجعه کنند، تومورهایی است که در ناحیه ستون فقرات ایجاد می شوند. مهره های ستون فقرات، بافت نرمی که اطراف مهره ها وجود دارند. ریشه های اعصاب نخاعی و پرده مغز ممکن است دچار انواع بدخیمی شوند. گاهی اوقات تومورهای خوش خیم به اندازه تومور های بدخیم ممکن است افراد را با کمردردهای شدید مواجه کنند. بسیاری از اوقات هم بیماران هنگامی به دکتر کمر درد مراجعه می کنند که تومور مهره های ستون فقرات و دیسک کمر ناشی از متاستاز تومور در نواحی دیگری مانند کلیه، پستان، پروستات و ریه می باشد.
بیماران زیادی هر روز به یک دکتر کمر درد مراجعه می کنند. آن ها از درد کمر شدید خود شاکی هستند و در برخی از بیماران میزان پیشرفت این علائم و نشانه ها به حدی است که زندگی روزانه آن ها را مختل نموده است. روش های پزشکی درمان کمر درد در کیس های مختلف متفاوت است و تصمیم گیرنده نهایی در خصوص روش های درمانی، متخصص کمر و ستون فقرات خواهد بود. متخصصان بر اساس سوابق بیماری فرد، بیماری های زمینه ای دیگر و ... از تدابیر پزشکی مختلفی بهره می گیرند که میزان کارایی و پاسخگویی آن ها در هر یک از بیماران متفاوت خواهد بود. برخی از رایج ترین روش های درمان کمر درد که از سوی دکتر کمر درد انجام خواهد شد، شامل موارد زیر هستند.
♦ قرص های ضد افسردگی:
یکی از رایج‌ترین تدابیر پزشکی که از سوی دکتر کمر درد اتخاذ می شود، تجویز انواع داروهای ضد افسردگی می باشد. این به این معنی نیست که بیماران مبتلا به کمردرد دچار افسردگی هستند. مکانیزم دقیق اثر گذاری قرص های ضد افسردگی در بهبود علائم و نشانه های کمردرد به طور کاملاً دقیق مشخص نیست. با این حال بسیاری از بیماران پس از تجویز این دارو ها از سوی پزشک معالج ، شاهد بهبودی علائم و نشانه های خود خواهند بود. به نظر می رسد که این دسته دارویی با اثر بر روی گیرنده های شیمیایی موجود در بدن می تواند منجر به سرکوب و کنترل پیام های درد شود.
♦ جلسات فیزیوتراپی:
یکی دیگر از تدابیر پزشکی که متخصص کمر و ستون فقرات برای مراجعین خود تجویز می کند، چند جلسه فیزیوتراپی می باشد. آن ها بیماران را به یک فیزیوتراپیست ماهر و باتجربه معرفی خواهند کرد. بیماران در طی جلساتی فیزیوتراپی تعدادی از حرکات اصلاحی را یاد می گیرند. آ نها می آموزند که برای بهبود علائم و نشانه های بیماری خود بهتر است چگونه بنشینند، راه بروند و یا حتی چگونه بایستند. قرار گرفتن ستون فقرات به شکل صحیح و در راستای آناتومیکی خود می‌تواند به میزان قابل توجهی در کاهش علائم و نشانه ها در این گروه از بیماران موثر باشد. یکی دیگر از اهدافی که دکتر کمر درد با تجویز جلسات فیزیوتراپی به دنبال آن است، انجام حرکات و ورزش های مخصوص می باشد. این حرکات ورزشی باعث تقویت عضلات بدن می شوند.
افرادی که برای درمان انواع کمردرد به یک دکتر کمر درد مراجعه می‌کنند علاوه بر تدابیر پزشکی، توصیه های درمانی مختلفی را برای تسکین درد کمر در خانه دریافت می کنند که رعایت آن ها برای کمک به تسریع روند بهبودی بسیار حائز اهمیت است. از جمله مهم ترین روش های تسکین درد کمر در خانه که از سوی متخصص کمر و ستون فقرات توصیه می شود، موارد زیر هستند:
♦ خوابیدن در یک وضعیت صحیح:
خوابیدن برای افرادی که مبتلا به کمردرد هستند بسیار دشوار است و در حقیقت این مسئله منجر به شکل گیری یک سیکل معیوب خواهد شد. به این ترتیب که خوب نخوابیدن هم در شدید وضعیت کمردرد تاثیر دارد. همچنین خوابیدن در یک وضعیت غلط و نامناسب نیز می تواند به شکل قابل توجهی کمردرد را تشدید کند. یک متخصص کمر و ستون فقرات حاذق همواره به مراجعان خود توصیه می کند که به پهلو بخوابند. نکته مهم دیگر در شکل گیری یک وضعیت صحیح حین خواب، قرار دادن یک بالش بالش بین زانو ها می باشد. به این ترتیب فشاری که به کمر وارد می شود، کاهش پیدا خواهد کرد. برخی از افراد عادت دارند که به صورت طاق باز بخوابند در چنین شرایطی قرار دادن یک بالش زیر زانو ها الزامی هست. همچنین دکتر کمر درد توصیه می کند که تشک انتخابی برای خواب باید تا حد امکان سفت باشد.
♦ قرار گرفتن در یک وضعیت بدنی صحیحی:
دکتر کمر درد بارها به مراجعین خود توصیه می کند که در یک وضعیت بدنی صحیح قرار بگیرند. این وضعیت های بدنی غلط به شکل قابل توجهی منجر به تشدید علائم و نشانه های بیماری خواهد شد. یکی از اشتباهات رایجی که بسیاری از افراد حین نشستن یا راه رفتن مرتکب می شوند، قوز کردن است. متخصص کمر و ستون فقرات ماهر و با تجربه توصیه می کند که افراد حتی هنگام نشستن روی صندلی به ویژه در بازه های زمانی طولانی مدت حتماً به پشتی صندلی به حالت کاملاً صاف تکیه بدهند. برای پر کردن فضای بین گودی کمر و صندلی انتخاب یک بالشتک می تواند راهکاری موثر باشد. همچنین کف پاها باید به زمین برسد، بنابراین تنظیم ارتفاع صندلی نیز نکته بسیار حائز اهمیتی است که یک دکتر کمر درد به کرات به آن اشاره می نماید.
عده زیادی از افرادی که از درد ستون فقرات شاکی هستند، در انتخاب متخصص کمر و ستون فقرات دچار سردرگمی می شوند. آن ها دقیقاً نمی دانند که برای پیگیری و شروع روند درمان خود باید به کدام یک از متخصصین مراجعه نمایند. پیدا کردن جراح و متخصص ستون فقرات و دکتر کمر درد ماهر، گام نخست از روند درمان این گروه از بیماران است. پزشکان متخصص ارتوپدی و جراحان مغز و اعصاب امروز بخش زیادی از پروند های پزشکی و درمانی افرادی که از درد ستون فقرات شاکی هستند را بر عهده دارند.
این متخصصین به شکل تخصصی به درمان انواع بیماری ها و دردهای ستون فقرات می پردازند. آن ها از طریق گذراندن دوره های آموزشی تکمیلی از طریق کارگاه های آموزشی دوره های فلوشیپ به شکل بسیار تخصصی ترمیم قادر به درمان مشکلات و بیماری های ستون فقرات هستند. کمردرد یکی از شایع ترین علائم همراه در انواع بیماری های ستون فقرات است و این گروه از پزشکان عموما به عنوان دکتر کمر درد هم شناخته می شوند.
همه مردم پیش از مراجعه به پزشک برای مداوا و بهبودی بیماری های خود به دنبال بهترین متخصصان حوزه های مختلف هستند. آن ها از این طریق در تلاش برای تسریع روند درمان خود می باشند. این موضوع در رابطه با بیماری و مشکل کمر درد هم صادق است.
افراد به شیوه های مختلفی در جست و جوی یافتن بهترین دکتر کمر درد هستند. این گروه از پزشکان در مقایسه با سایر افراد در یک حوزه تشخیصی و درمانی از کارنامه درخشان تری برخوردار هستند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که مفهومی که مردم جامعه از آن به عنوان یک پزشک خوب یابد استفاده می کنند تا حدودی با واقعیت علم پزشکی مغایر است .حتی بیماران بهترین پزشکان و متخصصان هم ممکن است درصدهای مختلفی از عوارض بیماری را تجربه کنند.
این موضوع به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد و کنترل بسیاری از این موارد از عهده پزشکان متخصص خارج است. در یک توضیح کلی باید گفت پزشکان و جراحانی که در طی دوره طبابت خود بیماران بیشتری را ویزیت می کنند، از تجربه بالاتری نسبت به سایرین برخوردار هستند.
آن ها همچنین از طریق جراحی های متعدد به مهارت بیشتری دست پیدا کرده‌اند و به مرور زمان قادر خواهند بود تا کیس های بسیار پیچیده تری را به شکل موفقیت‌آمیزی درمان کنند. این ویژگی ها یک متخصص را به عنوان بهترین دکتر کمر درد معروف خواهد نمود. برخی از مهم ترین ویژگی ها و فاکتور هایی که بیماران هنگام مراجعه به یک دکتر کمر درد، مد نظر قرار می دهند موارد زیر می باشد:
♦ گزارش تعداد بسیار محدودی از عوارض ناشی از تدابیر پزشکی یا جراحی در بین مراجعه کنندگان به یک متخصص کمر و ستون فقرات
♦ کسب نتیجه بسیار مطلوب از پروسه درمان و دستیابی به بالاترین میزان بهبودی پس از انجام عمل های جراحی یا سایر تدابیر پزشکی
♦ پایین ترین نرخ عود مجدد و بازگشت علائم آزاردهنده بیماری پس از پایان روند درمانی
♦ امکان دسترسی به پزشک توسط عموم مردم جامعه، به عنوان مثال دسترسی به پزشکان حاذق در خارج از کشور برای اکثر مردم امکان پذیر نیست
فلوشیپ یا متخصص کمر و ستون فقرات، به پزشکی گفته می شود که پس از اتمام دوره تحصیلی در مقطع تخصص جراحی مغز و اعصاب ، یک دوره آموزشی کوتاه مدت تکمیلی یک یا دو ساله در یک حوزه ستون فقرات را پشت سر می گذارد. پس از اتمام دوره فلوشیپی به طور تخصصی در همان حوزه به طبابت و جراحی می پردازند.
یک فلوشیپ و متخصص کمر و ستون فقرات سایر کیس های مربوط به بیماری های مغز و اعصاب را ویزیت نمی کند و این تخصصی شدن در ارتقاء مهارت و دانش پزشکان نقش بسیار مهمی دارد. این پزشکان با تعداد بیشتری از کیس های مشابه در حوزه کمردرد مواجه می شوند و به تجربه بالاتری دست پیدا می کنند. افرادی که فلوشیپ ستون فقرات دارند یکی از گزینه های اصلی مردم هنگام انتخاب دکتر کمر درد به شمار می روند و عده زیادی از مردم برای روند بهبودی خود به سراغ این پزشکان خواهند رفت.
عده زیادی از بیمارانی که به دنبال متخصص کمر و ستون فقرات هستند، معمولا به سراغ پزشکی می روند که به عنوان متخصص درد کمر و پا شناخته می شود. بیماری کمردرد عموما با سایر علائم و نشانه ها همراه است و همین مسئله باعث می‌شود تا افراد دچار مشکلات مختلفی شود.
با توجه به وضعیت آناتومیکی بدن بسیاری از افراد نشانه های همراه با کمردرد را در پاهای خود احساس می کنند. در صورتی که علت اصلی درد کمر بیرون زدگی مهره های دیسک کمر باشد، معمولاً افراد شاهد درد بسیار شدیدی در پاها هستند. آن ها در چنین شرایطی به سرعت به سراغ یک دکتر کمر درد خواهند رفت تا از این درد رهایی یابند.
موارد دیگری نظیر به خواب رفتن پا، احساس مورمور شدن، بی حسی، حالتی شبیه به تیر کشیدن در پاها و سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا هم علائم همراه برخی از انواع کمردرد ها می باشد. یک متخصص درد کمر و پا به خوبی این علائم و نشانه‌ها را بررسی خواهد کرد و به دنبال تدابیر درمانی خواهد بود. عموما متخصصان ارتوپدی اولین
گزینه هایی هستند که بیماران به عنوان یک دکتر کمر درد به سراغ آن ها می روند.
بیمارانی که درگیر مشکل کمر درد هستند، همواره با دغدغه پیدا کردن متخصص کمر و ستون فقرات مواجه هستند. انتخاب یک دکتر حاذق و با تجربه نقش مهمی در تسریع روند بهبودی و درمان خواهد داشت. روش های مختلفی برای پیدا کردن بهترین دکتر کمر درد وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ بررسی میزان رضایت مراجعین قبلی
♦ بررسی تحصیلات آکادمیک و سوابق پزشکی، آموزشی و تجاری قبلی پزشک معالج
♦ مشورت با دوستان و آشنایانی که با این مشکل مواجه بوده اند
♦ مشورت با خود پزشک معالج مدنظر و راهنمایی گرفتن در خصوص وضعیت بیماری
اغلب بیماران وقتی برای اولین بار با کمردرد مواجه می شوند از دارو های بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده می کنند. انجام بسیاری از مراقبت‌های تسکینی در منزل مانند گذاشتن یخ، استراحت در تخت و محدود کردن فعالیت از جمله اقداماتی است که می تواند باعث بهبود کمردرد شود.
هنگامی که کمر درد برای یک بازه زمانی بیشتر از ۲ هفته طول می کشد و یا فرد قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نباشد، ضروری است تا افراد در اسرع وقت به یک دکتر کمر درد حاضر مراجعه کنند. در صورتی که کمردرد همراه با علائم دیگری مانند تب، بی اختیاری ادرار یا مدفوع، کاهش وزن، کاهش و از دست دادن قدرت فیزیکی باشد، لازم است که بلافاصله به دکتر کمر درد مراجعه کنند. کمر درد پس از ضربه، عفونت و یا شکستگی ستون فقرات هم از دیگر مواردی است که نیازمند مداخله فوری پزشک معالج کمر درد خواهد بود.
تدابیر درمانی و پزشکی مختلفی ممکن است از سوی یک دکتر کمر درد برای بیماران مراجعه کننده، اتخاذ شود. این تدابیر پزشکی برای تمام بیماران یکسان نیست و بسته به شرایط فرد، افراد روند درمانی مختلفی را سپری می کنند. یکی از گزینه های درمانی که همواره در بیماران مبتلا به کمردرد مطرح می شود، جراحی دیسک کمر می باشد.
جراحی دیسک در تمام بیماران انجام نمی شود اما برخی از آن ها از نظر پزشک معالج ، کاندید های بسیار مناسبی برای انجام این عمل جراحی هستند. نخستین خط درمانی که بیماران انجام خواهند داد، انجام فعالیت های جسمی و ورزشی منظم می باشد. انجام بسیاری از حرکات ورزشی و نرمش های تعیین شده از سوی پزشک معالج کمر درد و فیزیوتراپیست، به صورت مداوم و پایدار می توانند در کنترل علائم و نشانه های این بیماری موثر باشند.
بیماران همچنین ملزم به مصرف منظم داروهای ضد التهابی، ضد افسردگی و سایر رده های دارویی تجویز شده از سوی دکتر کمر درد خواهند بود. تدابیر درمانی غیر تهاجمی دیگر همانند انجام جلسات فیزیوتراپی، انجام حرکات اصلاحی، مراقبت های تسکینی در منزل هم در برخی از افراد ممکن است نتیجه بخش نباشد.
به این ترتیب پزشک معالج انجام عمل جراحی را به بیماران توصیه خواهد کرد. در چنین شرایطی مبتلایان به مرور زمان شاهد بهبود علایم و نشانه های این بیماری خواهند بود. نکته حائز اهمیت این است که اکثر بیماران با تدابیر درمانی دیگر غیر از عمل جراحی تقریباً به بهبودی دست خواهند یافت.
روش های تهاجمی دیگر مانند تزریقات نخاعی هم پیش از انجام اعمال جراحی استفاده می شود. اغلب بیماران معمولاً با این روش ها شاهد بهبود علائم بیماری خود خواهند بود در غیر این صورت دکتر کمر درد چاره ای به جز انجام عمل جراحی نخواهد داشت. شرایط تمام بیماران یکسان نیست برخی از مبتلایان به کمردرد دارای وضعیت حادی هستند که در چنین شرایطی پزشک معالج اولین اقدام درمانی را جراحی در نظر می گیرد. مواردی نظیر مشکلات طناب نخاعی و یا ضعف شدید در اندام های فوقانی و تحتانی با وجود انجام سایر تدابیر درمانی از این شرایط حاد هستند.
موفقیت آمیز بودن یک عمل جراحی علاوه بر تکنیک و مهارت جراح به میزان قابل توجهی به مراقبت های دوره نقاهت پس از جراحی بستگی دارد. جراح و دکتر کمر درد همواره به مراجعین خود توصیه می کند که به شکل جدی و دقیق مراقبت های پس از عمل جراحی کمر را رعایت نماید و به این ترتیب بهترین نتیجه از این درمان حاصل می شود.
از جمله مهم ترین تدابیر و مراقبت های پس از عمل جراحی که توصیه می کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد.:
♦ تناسب اندام و داشتن وزن ایده آل و مناسب در محدوده طبیعی
♦ یادگیری روش صحیح بلند نمودن وسیله ها و یا جابجایی آن ها بدون وارد آوردن فشار مضاعف به کمر و ستون فقرات
♦ تقویت عضلات شکم و پشت از طریق نرمش و حرکات ورزشی مناسب
♦ تعویض روزانه پانسمان موضع جراحی و رعایت نکات بهداشتی در طی تعویض پانسمان
♦ خودداری از مصرف بتادین به طور مستقیم حین تعویض پانسمان موضع عمل
♦ زمان استحمام معمولا ۳ الی ۵ روز پس از عمل جراحی است و تعیین زمان دقیق آن بر عهده دکتر کمر درد است
♦ استفاده منظم از بریس یا کمربند طبی در طی دوره نقاهت پس از جراحی در بازه زمانی تعیین شده از سوی پزشک معالج
♦ کمک به بهبود جریان خون و بهبود خونرسانی به اندام ها از طریق انجام فعالیت های سبک ورزشی توصیه شده از سوی فیزیوتراپیست و پزشک معالج
♦ گذراندن منظم جلسات توانبخشی و فیزیوتراپی که تعداد این جلسات از سوی پزشک معالج اعلام خواهد شد
تمام اعمال جراحی دارای خطرات و عوارضی هستند که در برخی از بیماران ممکن است پدیدار شوند. هنگامی که یک دکتر کمر درد برای بیمار خود این روش درمانی را در نظر می گیرد، موظف است که عوارض و خطرات احتمالی را برای او تشریح کند به این ترتیب بیمار با دید بازتری قادر به پذیرش عمل جراحی خواهد بود.
این کار همچنین باعث می شود تا بیمار در دوره نقاهت پس از جراحی مراقبت های لازم و پیگیری ها را به شکل دقیق تری انجام دهد. این مسئله به شکل قابل توجهی در پیشگیری از بروز بسیاری از عوارض تاثیر گذار خواهد بود.
♦ ترومبوز وریدی:
یکی از عوارضی که دکتر کمر درد در مورد آن به بیماران هشدار می دهد، ترومبوز وریدی می باشد. احتمال ایجاد لخته خون به دنبال جراحی دیسک کمر وجود دارد. محل های شایع تشکیل لخته خون ساق پا و لگن است. این عارضه ممکن است به شکل درد و تورم خود را نشان دهد. اقدامات پیشگیرانه ای که پزشک معالج به بیمار توصیه می کند، اجتناب از بی حرکتی طولانی مدت بعد از عمل و استفاده از جوراب واریس می باشد.
♦ پاره شدن پرده اطراف اعصاب:
یک کیسه محتوای آب به نام دورا، اعصاب و طناب نخاعی را پوشش می دهد. در صورتی که در طی اعمال جراحی بر روی کمر پارگی در این ناحیه شناسایی شود، لازم است که جراح و آن را ترمیم کند. عدم ترمیم به موقع این پارگی عوارض بسیار جدی نظیر نشت مایع مغزی نخاعی را به همراه خواهد داشت. هنگامی که این پاره ای توسط جراح و دکتر کمر درد بخیه زده می شود، روند ترمیم به خوبی سپری می شود. با این حال در برخی از بیماران این احتمال وجود دارد که ترمیم موفقیت آمیز نباشد و در چنین شرایطی لازم است تا بیمار مجددا تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
♦ عفونت موضع جراحی:
عفونت را می توان جزء شایع ترین عوارض انواع عمل های جراحی از جمله عمل جراحی کمر در نظر گرفت. روش درمانی در این استفاده از انتی بیوتیک ها می باشد. یک جراح و دکتر کمر درد به خوبی می داند که احتمال بروز عفونت در برخی از بیماران رایج تر است. ابتلا به دیابت و استفاده از استروئیدها از جمله وضعیت های هستند که در بیماران مبتلا به کمردرد که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، که ابتلا به عفونت را افزایش می دهند.
مدت زمان استراحت پس از عمل جراحی کمر در بیماران مختلف یکسان نیست. متخصص کمر و ستون فقرات بر اساس چندین فاکتور مدت زمان استراحت را برای بیماران مشخص خواهد نمود و افرادی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند، باید این دوره نقاهت را پشت سر بگذارند تا کمتر دچار عوارض جانبی شوند.
مواردی از قبیل تکنیک جراحی، وضعیت عمومی بیمار، وضعیت اسکلتی و عضلانی فردی که کاندید عمل جراحی است و وضعیت کلی سلامتی و بیماری های زمینه ای فرد از جمله مهم ترین فاکتور هایی هستند که در اساس آن ها مدت زمان استراحت پس از جراحی را مشخص خواهد کرد.
امروزه تکنیک های عمل جراحی دیسک کمر بسیار متفاوت است و تنها عمل جراحی باز انجام نمی شود. با این حال حتی در روش های عمل جراحی میکرودیسکتومی نیز لازم است تا بیماران برای یک بازی زمانی معین از انجام کارها و فعالیت‌های روزمره خود اجتناب کنند.
در انواع تکنیک های جراحی بیمار ممکن است در یک بازه زمانی ۱ الی ۲ روز در بیمارستان بستری باشد. همچنین بیماران برای مدت زمان ۱ تا ۲ هفته ای پس از ترخیص از بیمارستان نیز استراحت در منزل، خودداری از رفتن به محل کار و هر گونه فعالیت فیزیکی شدید الزامی خواهد بود. مدت زمانی که طول می کشد تا بیماران به بهبودی کامل دست پیدا کنند متفاوت است و ممکن است حدودا ۳ الی ۶ ماه زمان لازم باشد.
پزشک معالج همواره به مراجعین خود اعلام می کند که داشتن علائمی نظیر درد و گزگز جزء علائم نگران کننده در این دوره نیست. بیماران مختلف برای این که به طور کامل بتوانند به کار و فعالیت های روزمره قبلی خود پیش از عمل جراحی باز گردند، ممکن است به زمان های طولانی تر و حدودا ۱ سال هم نیاز داشته باشد. تمام این موارد به وضعیت بیمار بستگی خواهد داشت و دکتر کمر درد پس از بررسی شرایط، توصیه های لازم را ارائه می کند.
کمر درد یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در جوامع امروزی است و افراد زیادی را درگیر نموده است. برخی از درد های موجود در ناحیه کمر، ممکن است دلایل جدی داشته باشند، که در صورت عدم درمان عوارض سخت و جبران ناپذیری را به دنبال دارد. بیماران بر اساس علائم و نشانه هایی که دارند، برای تشخیص و مداوا نزد متخصصان مختلفی از قبیل پزشکان ارتوپدی و ستون فقرات می روند. یک دکتر کمر درد خوب تدابیر پزشکی لازم از قبیل درمان های غیر تهاجمی و تهاجمی نظیر جراحی را براساس وضعیت بیمار به کار خواهد گرفت.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو