نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت
برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت، این سوالی است که هر فرد مبتلا به سیاتیک حداقل یکبار از خود پرسیده است. درد سیاتیک به کمردرد ناشی از آسیب و یا فشردگی عصب بواسطه تنگی کانال نخاع، بیرون زدگی دیسک، وجود خار استخوانی گویند و حتی ممکن است در اثر تروما و آسیب عصب، فشردگی عصب ساکرال به دلیل اختلال مفصل ران، تومور ستون فقرات، تومورهای داخل لگن، عفونت مهرهعای ستون فقرات نیز بروز کند. این درد، دردی است که از کمر تا باسن بیمار و پشت ران و پشت ساق و یا خارج آن انتشار می یابد. این رگ از پایین کمر تا پاهای فرد امتداد یافته و در صورت عدم درمان به موقع میتواند به عدم اختیار در روده و مثانه فرد، بروز بیحسی در پاها و ضعف در آنها اشاره کرد. در پاسخ به سوال برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت، باید بگویم دکتر ارتوپد به دلیل تخصص در حوزه کلیه مشکلات مرتبط با آسیب عصبی و اختلالات حرکتی بهترین گزینه خواهد بود. مرکز فوق تخصصی ما با سالها تجربه و بهرهمندی از عالیترین تجهیزات تشخیصی و درمانی و رویکردهای مناسب توانبخشی آماده ارائه خدمت به تمام هموطنان است.

آنچه در این مقاله می خوانید
برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت
عصب سیاتیک از مجموعه پنج عصب مختلف شامل L4، L5، S1 ، S2 و S3 تشکیل شده است. به طور معمول عصب سیاتیک از پشت باسن تا کنار ران وارد ساق پا شده و سپس به نواحی مختلف انگشتان پا امتداد مییابد. این عصب بسته به میزان فشار به ریشههای عصبی مختلف میتواند منجر به درد رادیکولار (تیر کشنده ریشه عصبی) یا درد ارجاعی محل عصب دهی این اعصاب شود، که میتواند روی ران، کشاله ران، کنار ران، ساق و انگشتان (شست) ایجاد شود.
سوالی که ذهن اغلب افراد مبتلا به درد سیاتیک را به خود مشغول ساخته آن است که برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت. برای برخی از موارد سیاتیک، جراح ارتوپدی احتمالاً بهترین گزینه برای مراجعه جهت تسکین درد سیاتیک باشد، پزشک متخصص ارتوپد رویکردهای جراحی چون دیسککتومی یا لامینکتومی را پیشنهاد خواهد کرد که هر دو شیوه با از بین بردن منبع درد سیاتیک از بیرون زدگی دیسکها گرفته تا خارهای استخوانی و حتی بافتهای دیگری که به اعصاب فشار وارد میکنند، سعی در رفع درد ناشی از سیاتیک دارند.
پزشکان و جراحان متخصص ارتوپدی در حیطه معاینه، تشخیص و درمان هر گونه بیماری و آسیبدیدگی مرتبط با دستگاه اسکلتی ـ عضلانی بدن تخصص دارند. نقش سیستم اسکلتی-عضلانی یا همان سیستم حرکتی بدن ممکن ساختن حرکتهای مختلف بدن و ایجاد پایداری در آنها است. حفظ سلامت استخوانها، تاندونها، اعصاب، مفاصل، رباطها و عضلات در تخصص این پزشکان است و هر گونه آسیب یا صدمهی ناشی از انجام حرکتهای مکرر به استخوان، مفاصل، تاندونها یا اعصاب تحت نظارت این پزشکان قابل درمان خواهد بود. پیش از توضیح بیشتر در این خصوص بد نیست با درد سیاتیک و علل بروز آن آشنا شویم.
درد سیاتیک چیست؟
درد سیاتیک به دردی اطلاق میشود که در امتداد مسیر عصب سیاتیک منتشر شده و از قسمت پایین کمر تا ناحیه باسن و باسن و در هر پا گسترش مییابد. به طور معمول، سیاتیک صرفاً یک سمت بدن را درگیر میکند. سیاتیک بیشتر زمانی رخ میدهد که در اثر بیرون زدگی دیسک، وجود خار استخوان در ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی قسمتی از عصب را تحت فشار قرار میدهد. این فشردگی عصب در نهایت با التهاب، درد و اغلب بیحسی در پای آسیب دیده همراه است.
هرچند دردی که در اثر سیاتیک ایجاد میشود شدید است، با این حال در بیشتر مواقع درد سیاتیک با درمانهای غیرجراحی و طی چند هفته برطرف میشود. افراد مبتلا به درد سیاتیک شدید با ضعف قابل توجه پا یا تغییرات روده یا مثانه مواجه خواهند شد و احتمالاً کاندید مناسبی برای جراحی باشند.
درد سیاتیک یا به صورت درد رادیکولار است که به صورت تیرکشنده در ریشه عصب بروز میکند. یا به صورت درد صرف در نقاطی چون زانو، ران و ساق پا و کنار ساق یا انگشت شست شود. از سوی دیگر درد سیاتیک میتواند به صورت پارستزی (اختلالات حسی) چون گزگز، مور مور و سوزن سوزن بروز کند. در صورت تداوم درد یا فشار بیش از حد به ریشه عصبی این درد میتواند خود را به صورت ضعف (Weakness) بروز کند و فرد را دار اختلال در راه رفتن و ایستادن کرده و فرد را دچار سستی کند و فعالیت فرد را دچار مشکل سازد.
از سوی دیگر در صورت تداوم این مشکل درنهایت میتواند به فلج شدن فرد، افتادگی مچ و سایر مشکلات جدی در فرد گردد.
علل بروز درد سیاتیک چه مواردی است؟
سیاتیک زمانی اتفاق میافتد که عصب سیاتیک معمولاً با بیرون زدگی دیسک (دیسک هرنیئشن) یا رشد بیش از حد استخوان در امتداد مفاصل (استئوفیت) یا همان خار استخوان در مهرههای ستون فقرات تحت فشار قرار میگیرند. از سوی دیگر ممکن است سیاتیک در اثر degeneration و یا آرتروز ستون فقرات بروز کند. در موارد نادر عصب به دلیل تومور دچار فشردگی شده یا در اثر بیماری و شرایطی چون دیابت و زایمان آسیب میبیند.
شایع ترین علت سیاتیک، برجستگی یا پارگی دیسک در ستون فقرات است. دیسک میتواند باعث تحریک یا فشار به ریشههای عصبی منتهی به عصب سیاتیک گردد. با این حال سیاتیک همچنین میتواند علامتی از سایر شرایطی باشد که بر ستون فقرات تأثیر میگذارد. این موارد میتواند شامل تنگی کانال نخاعی، خارهای استخوانی یا فشردگی ریشه عصبی (فشار عصب)، سرخوردگی مهرهها (اسپوندیلولیستزیس) در اثر آسیب باشد.
شایعترین علامت درد سیاتیک درد یک طرفهای است که به اندام تحتانی میزند و میتواند به شکل تیرکشنده تا پایین زانو و انگشتان پا امتداد یابد.
برای درد سیاتیک چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
حال که میدانیم برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت، باید در خصوص زمان مراجعه به پزشک هم اطلاعات کسب کنیم. سیاتیک خفیف عموماً با گذر زمان بهبود مییابد. چنانچه اقدامات خود مراقبتی در تسکین علائم ناکارآمد بود یا اگر درد بیمار بیش از یک هفته طول کشید و یا تشدید شده و به تدریج بدتر شد، باید فوراً به یک فوق تخصص ارتوپد و یا جراح ارتوپد مراجعه نمایید. اگر با مشکلات ذیل مواجه شدید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
-
در صورت وجود درد شدید و ناگهانی در ناحیه کمر یا ساق پا و بی حسی یا ضعف عضلانی در ساق پا
-
در صورت بروز درد به دنبال یک آسیب شدید همچون تصادف رانندگی
-
در صورت ایجاد اختلال در کنترل روده یا مثانه
عوارض درد سیاتیک چیست؟
حال که میدانید برای درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت، باید از عوارض درد سیاتیک آگاه باشید. اگرچه اکثر افراد بدون نیاز به هیچگونه درمان جدی بهبود مییابند، با این حال درد سیاتیک میتواند باعث آسیب دائم عصب شود. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
-
عدم حس در پای آسیب دیده
-
ضعف در پای آسیب دیده
-
هر گونه ناتوانی در عملکرد روده یا مثانه
روشهای پیشگیری درد سیاتیک چگونه است؟
اولین قدم برای تشخیص علل علائم درد سیاتیک تصویربرداری اشعه ایکس از ستون فقرات تحتانی (کمری) است. تصویربرداری اشعه ایکس تعیین میکند که آیا مشکلی در حرکت نامناسب استخوانها یا هم ترازی آنها وجود دارد یا خیر. ام آر آی، یک فناوری پیچیده تر از اشعه ایکس است که گاهی همراه با اشعه ایکس برای ارائه تصویر بهتر از بافتهای نرم ستون فقرات استفاده میشود.
بررسی تست همزمان اشعه ایکس و MRI به ما کمک میکند تا تعیین کنیم که چه عاملی از جمله بیرون زدگی دیسک، تنگی کانال نخاع و اسپوندیلولیستزیس باعث ایجاد درد میشود.
روشهای درمانی درد سیاتیک چیست؟
حال که میدانید برای درمان درد سیاتیک پیش چه دکتری باید رفت و طبق سوابق درمانی درخشان و تبحر پزشکان یک متخصص ارتوپد خوب را انتخاب کردید، باید بدانید که بر حسب شرایط شما و شدت درد رویکردهای درمانی متفاوتی ممکن است از سوی پزشک به شما ارائه شود. درمان درد سیاتیک توسط پزشک متخصص ارتوپد با دو رویکرد کلی غیرجراحی و جراحی انجام میشود.
اغلب افراد مبتلا به درد سیاتیک طی چند هفته با درمانهای خانگی بهبود مییابند. چنانچه درد سیاتیک فرد نسبتاً خفیف است و مانع انجام فعالیتهای روزانه وی نمیشود، پزشک ابتدا ترکیبی از راهحلهای ذیل را توصیه میکند.
-
فیزیوتراپی: یک فیزیوتراپیست با ارائه یک برنامه تمرینی و کششی به بهبود وضعیت بدن جهت کاهش فشار عصب سیاتیک کمک میکند.
-
تمرینات کششی: میتوانید با انجام حرکات کششی کمر به تسکین درد سیاتیک کمک کنید.
-
ورزش: التهاب میتواند با تحرک بهبود یابد، بنابراین انجام پیادهرویهای کوتاه میتواند ایده خوبی باشد. فیزیوتراپیست میتواند از صحیح بودن وضعیت بدنی مطمئن شود تا آسیب کمتری به بیمار وارد شود.
-
استراحت محدود: سه روز استراحت دادن به پا معمولاً باعث بهبود درد سیاتیک میشود و مهم است در این شرایط روی تشک سفت یا روی زمین باشید. پس از این مدت، بهتر است به فعالیتهای روزمره خود بازگردید.
-
استفاده از کمپرسهای گرم و سرد: هر کدام از این کمپرس را برای چند دقیقه در روز و هر چند دقیقه یکبار روی کمرتان قرار دهید. در روزهای نخست ابتدا کمپرس سرد، و سپس بستههای گرم را روی کمرتان قرار دهید.
-
کاربرد درمانهای جایگزین: بسیاری از مردم معتقدند که درمان های جایگزینی چون یوگا، ماساژ، بیوفیدبک و طب سوزنی به درمان درد سیاتیک آنها کمک میکند.
-
داروها: اولین گزینه دارویی برای این معضل باید مسکنهای بدون نسخه باشند. استامینوفن و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی چون آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن بسیار مفید هستند، با این حال نباید بدون صحبت با پزشک از آنها برای مدت طولانی استفاده کرد. چنانچه گزینههای دارویی بدون نسخه کمکی نکرد، پزشک احتمالاً شل کنندههای عضلانی قویتر یا ضدالتهابی را تجویز کند. تزریق مستقیم استروئید داخل عصب تحریک شده نیز میتواند تاحدی درد را تسکین دهد.
-
تزریق اوزون و کورتون: در صورت وجود درد و التهاب بیش از حد بهترین راهکار برای بهبود وضعیت بیمار تزریق اوزون و کورتون داخل ستون فقرات انجام میشود.
-
کفش و کفی وکمربند طبی: در صورت وجود ریزفاکتورهایی چون کف پای صاف، اختلالات محوری چون اسکولیوز یا سایر اختلالاتی که در راستای ساختار بدن از جمله ستون فقرات است باید مورد بررسی قرار گیرند. از همین رو گاهی نیاز است بیمار از کفش و کفی طبی و کمربند طبی ضروری است.
-
درمان جراحی
چنانچه تمامی موارد درمانی دیگر ناموفق باشند، جراحی آخرین راه حل برای حدود 5 تا 10 درصد از افراد مبتلا به سیاتیک است. اگر سیاتیک خفیفی دارید و با این حال بعد از 3 ماه استراحت، انجام حرکات کششی و مصرف دارو همچنان درد دارید، احتمال دارد مجبور به انتخاب گزینه جراحی برای بهبود باشید.
در موارد نادر، سیاتیک میتواند منجر به سندرم دم اسب شود، وضعیتی که باعث میشود کنترل روده و مثانه بیمار از وی خارج شود. راه حل چنین وضعیتی صرفاً جراحی است.
دو گزینه اصلی جراحی برای سیاتیک دیسککتومی و لامینکتومی هستند.
-
دیسککتومی: در طی این روش، جراح هر آنچه را که بر عصب سیاتیک فشار میآورد را حذف میکند، خواه بیرون زدگی دیسک، خار استخوان یا هر چیز دیگری باشد. هدف آن است که صرفاً قسمتی را که منجر به بروز سیاتیک شده برداریم، با این حال گاهی جراحان مجبور میشوند کل دیسک را بردارند تا مشکل به طور کامل برطرف شود. برای جراحی دیسککتومی بیهوشی عمومی انجام میشود و احتمالاً بتواند همان روز به خانه برود.
-
لامینکتومی: لامینا بخشی از حلقه استخوان است که نخاع را میپوشاند. در حین لامینکتومی ، جراح لامینا و هر بافتی را که روی عصب فشار میآورد و باعث درد میشود را برمی دارد. بیمار برای این جراحی تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد، یعنی در طول جراحی هوشیار نخواهد بود و این جراحی ممکن است تا 2 ساعت طول بکشد. ترخیص از بیمارستان همان روز یا روز بعد خواهد بود و پزشک دستورالعملهایی برای شروع پیاده روی به بیمار یک روز پس از ترخیص ارائه خواهد داد.
تمامی این اقدامات درمانی نیازمند ارجاع به یک پزشک ارتوپد خوب است.
و کلام آخر
درد سیاتیک در اثر فشار عصب به دلیل عفونت مهرههای ستون فقرات، بیرون زدگی دیسک، وجود تومور یا خار استخوان در ستون فقرات، تنگ شدن کانال نخاع بروز کرده و از نیمه تحتانی کمر تا لگن، ران و در هر دو پا منشعب میشود. از آنجا که این درد در اثر آسیب عصب و اختلالات حرکتی ناشی از آن بروز میکند و میتواند بیمار را از انجام کارهای عادی خود بازدارد، پزشک متخصص ارتوپد بهترین گزینه مراجعه خواهد بود.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو