نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
برای گزگز پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟
گزگز پا علل متفاوتی میتواند داشته باشد. بعضی از این علل نیازمند دریافت خدمات پزشکی و گاها درمان اورژانسی هستند. گزگز میتواند ناشی از بیماری هایی باشد که عوارض ناگواری دارند. برای مثال دیابت میتواند منجر به زخم مقاوم به درمان و قطع عضو شود. یا مشکلات دیسک کمر میتوانند بی اختیاری ادرار، ناتوانی جنسی یا فلج دهند. مسمومیت ها نیز میتوانند تهدید کننده ی حیات باشند. مهم است که به پزشک مراجعه شود و حتما این سوال برایتان پیش می آید که برای گزگز پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟
همانطور که گفته شد، یک علامت، در اینجا گزگز پا، به علل متفاوتی ایجاد میشود. اگر گزگز پایدار دارید یا با علامت های دیگر مانند ضعف همراه است حتما به پزشک مراجعه کنید. بهترین گزینه مراجعه به پزشک ارتوپد است. اگر لازم باشد و علل دیگری مطرح باشد پزشک شما را ارجاع میدهد.
آنچه در این مقاله می خوانید
چه عواملی باعث گزگز پا میشوند؟
گزگز پا میتواند علل مختلفی داشته باشد. گاهی در کنار گزگز، ممکن است در بخش هایی از بدن خود احساس ضعف، کرختی یا بی حسی هم داشته باشید. بسیاری از این موارد جدی نیستند. اگر مدت طولانی ای روی پای خود بنشینید یا در وضعیتی باشید که خون رسانی به پا مختل شود، در عملکرد اعصاب آن ناحیه که از عروق مسدود شده تغذیه میشوند اختلال ایجاد شده و در پا حس گزگز یا بی حسی به وجود میاید که یک علامت خطر طبیعی است. استفاده از تلفن همراه برای مدت طولانی، این حس را در دست یا ساعد به وجود می آورد.
اگر این علائم برای مدت طولانی پایدار مانند، بدتر شدند یا با زندگی روزانه شما تداخل ایجاد کردند بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که این علائم ناگهانی بروز پیدا کردند، شدید بودند یا بلافاصله پس از یک جراحت به وجود آمدند بلافاصله باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
گزگز یکی از انواع حس هایی است که به علت تحریک اعصاب محیطی یا بخش های مرکزی عصبی به وجود آمده و مجموعه پارستزی نام دارند. پارستزی میتواند به شکل بی حسی، مورمور شدن، سوزن سوزن شدن، احساس برق گرفتگی، سردی و گرمی باشد. موارد مرکزی میتواند به علت تحریک نخاع مانند بیرون زدگی دیسک، اسپوندیلوز گردن، کمر و... باشد. MS در مرکز نیز میتواند گزگز دهد. مشکلات روحی نیز میتوانند باعث ایجاد این علائم شوند. بیماری های محیطی نیز گزگز ممکن است بدهند که نوروپاتی محیطی نام دارند. شایع ترین اختلالات دیابت، کمبود ویتامین D، مسمومیت با فلزات سنگین، مشکلات عروق محیطی، الکل و غیره است.
برخی از دلایلی که میتوانند باعث به وجود آمدن این علامت شوند در ذیل آورده شده اند:
آسیب عصبی به علت جراحت، مصرف الکل، پیری یا وضعیت های خاصی مانند دیابت، مصرف برخی دارو ها مانند داروهای شیمی درمانی
مسمومیت با سرب: در این مورد پزشک شما را از نظر محیط شغلی، وضعیت تغذیه و غیره . برخی شغل ها و برخی رژیم های غذایی فرد را در خطر مسمومیت با فلزات سنگین یا سموم قرار میدهد. مثال ساده ی آن مصرف بیش از حد کنسرو یا ماهی های پزرگ پیکر است که در آن ها جیوه و سرب وجود دارد. این مواد در شرایط خاصی مانند بارداری باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند. زیرا به تدریج در بدن تجمع یافته و به اعضای مختلف بدن از قبیل اعصاب اسیب وارد میکنند.
کمبود ویتامین B: این ویتامین از عناصر مهمی است که سلول های برای عملکردشان به آن نیاز دارند.
جابه جایی دیسک بین مهره ای یا آسیب عصب سیاتیک
فشار بر نخاع گردنی که معمولا متعاقب آرتریت ایجاد میشود
زونا (بروز این بیماری در سنین بالاتر شایع تر است و تظاهرات مختلفی دارد، در برخی افراد ضایعات پوستی در مسیر اعصاب تظاهر اولیه است. گاهی متعاقب این ضاعیات به علت تحریک اعصاب علائمی از قبیل درد یا گزگز به وجود می اید.)
میگرن: حملات میگرن علائم مختلفی دارند. اکثر افراد آن را به شکل سردرد تجربه میکنند. حال آنکه در مواردی علائمی از قبیل گزگز ممکن است وجود داشته باشد
ام اس: بیماری ای که بروز علامت گزگز هر فردی را به یاد آن انداخته و باعث ایجاد تنش و اضطراب میشود. الگوی بروز گزگز، بی حسی و علائمی از این قبیل در ام اس الگوی خاصی است که توسط پزشک شناسایی میشود
سکته مغزی: از عوامل خطرناکی که باید سریعا به آن رسیدگی شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علامتتان متناوبا رخ میدهد. یعنی این حس گزگز می آید و میرود. یا اگر متوجه شدید به تدریج بدتر میشود.
اگر گزگز پا با انجام حرکات یا فعالیت های خاصی مرتبط است.
اگر همراه آن سرگیجه یا اسپاسم و گرفتگی عضلات دارید.
اگر همراه آن روی پوست خود در هر نقطه ای از بدن ضایعاات قرمز رنگ مشاهده نمودید
اگر گزگز پا هنگام راه رفتن بدتر میشود.
اگر این علامت در شما در هر دو پا وجود دارد.
اگر در بخش خاصی از پا یا دست مانند انگشتان بی حسی وجو دارد
چه زمانی با اورژانس تماس بگیرم؟
اگر گزگز در پا بلافاصله بعد از یک ضربه به سر یا گردن به وجود آمد یا اگر حتی به مدت بسیار کوتاه هوشیاری خود را از دست دادید سریعا خود را به یک مرکز درمانی برسانید. موارد زیر نیز نیازمند توجه پزشکی فوری هستند:
از دست دادن کنترل عضلات
اختلال در فکر کردن، راه رفتن یا صحبت کردن. مانند دشواری هنگام ادای کلمات
ناتوانی در حرکت دادن عضلات یک سمت صورت یا احساس ضعف در این عضلات هنگام اخم کردن، لبخند زدن و غیره
شروع ناگهانی گزگز یا بی حسی
اگر احساس ضعف و خستگی ناگهانی یا درد شدید بهتان دست داد
اگر بی حسی در حال گسترش به تمام بدن است
سختی در تنفس
بی حسی یا گزگز تمام دست تا بالای بازو و پا تا بالای ران، یک سمت بدن یا یک منطقه بالاتر از یک سطح خاص (برای مثال قفسه سینه)
سردرد ناگهانی یا شدید: این علامت میتواند به علت وضعیت کشنده ای مانند پارگی عروقی مغزی باشد.
از دست دادن کنترل دفع مدفوع یا ادرار
علت حیاتی بودن رسیدگی فوری به این علائم این است که هر کدام میتوانند نشانه ی یک آسیب مغزی یا یک سکته ی گذرا باشند. در آسیب مغزی که به علت خونریزی یا کمبود خونرسانی و درنتیجه اکسیژن رسانی به بخش هایی از مغز به وجود می آید، تعدادی از سلول ها در معرض خطر مرگ دائمی قرار میگیرند. علائمی که در بالا ذکر شد علائم خطر اختلال کارکرد در این سلول های عصبی هستند. از آنجایی که سلول های مغزی بر خلاف سلول های بافت های دیگر بدن مانند پوست، توانایی بازسازی ندارند، از بین رفتن آنها مساوی با آسیب دائمی خواهد بود. اما رسیدگی اورژانسی به آنها به واسطه ی برقرار کردن دوباره ی جریان خون، آنهارا از مرگ نجات داده و علائم برطرف میشوند. عامل اصلی موفقیت در درمان موثر، شناسایی سریع آنها و دریافت به موقع درمان است.
پزشک برای من چه کارهایی ممکن است انجام دهد؟
پزشک برای اینکه مشخص کند علت اصلی گزگز پا چیست، ابتدا از شما سوالاتی در رابطه با پیشینه ی پزشکی تان خواهد پرسید. مانند آسیب های وارده بر سر، بیماری اخیر، واکسیناسیون و غیره. همچنین سوالاتی در رابطه با سبک زندگی تان کیپرسد تا بداند در معرض خطر بیشتری در رباطه با برخی بیماری های خاص هستید یا خیر. بهتر است به پزشک اطلاعات دقیق مانند داروهایی که مصرف میکنید حتی داروهای معمول که بدون نسخه هم فروش میروند را بدهید.
بسته به این که پزشک به چه بیماری هایی مشکوک شده باشد، معاینات فیزیکی خاصی را بر روی شما انجام داده و برایتان درخواست تست خون، غربالگری مسمومیت یا تست هایی برای بررسی عملکرد عصب و عضلات خواهد داد. همچنین ممکن است تصویر برداری هایی از قبیل MRI, CT نیاز باشد. در برخی موارد از نخاع شما حجم اندکی مایع جمع آوری شده و آن ها را از نظر مواد شیمیایی مانند برخی آنتی بادی هایی که در بیماری ام اس علیه سلول های عصبی ساخته میشود یا پاتوژن هایی مانند مننگوکوک بررسی میکنند. این بررسی به منظور تشخیص برخی بیماری ها در سیستم عصبی انجام میشود.
برای گزگز پا به چه دکتری مراجعه کنم؟
در صورتی که گزگز پایدار ماند یا علائم خطری که در بالاتر ذکر شد در شما وجود داشت، باید درنظر داشت که یک عامل زمینه ای ان را ایجاد کرده است. و ممکن است تا زمانی که این عامل زمینه ای برطرف نشده باشد، گزگز پا نیز برطرف نشده و حتی بدتر شود. در اینجا خواهید پرسید: حال برای گزگز پا به چه دکتری مراجعه کنم؟
در صورت پایدار بودن علائم یا وجود علائم خطرناکی مانند ضعف در پا ها، بی اختیاری، علائم دیگر مانند علائم بینایی که خطر MS را در شما مطرح میکند به متخصص اورتوپد مراجعه کنید تا تصویر برداری و سایر اقدامات لازم جهت درمان علت زمینه ای برای شما انجام شود. در صورتی که پزشک تشخیص اختلال دیگری غیر از مشکلات استخوانی عضلانی را در شما داشته باشد به متخصص مناسب ارجاع خواهد داد
سخن آخر
یک گزگز، بی حسی، احساس داغی در پا اگر درمان نشود و باقی بماند ممکن است به یک مساله ی تهدید کننده ی حیات که هنوز تشخیص داده نشده مانند یک دیابت کنترل نشده تبدیل شده و تظاهر بعدی آن به صورت اختلال سطح هوشیاری باشد. در صورتی که این حس را در پای خود دارید، لازم نیست برای مدت طولانی آن را تحمل کنید. با مراجعه به یک پزشک ارتوپد در اسرع وقت به پیگیری بپردازید. ممکن است نیاز به ارجاع به تخصص های دیگر وجود داشته باشد تا تشخیص و درمان دقیق برای شما تعیین شود.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو