نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درد گودی کمر
درد گودی کمر امروزه بسیار شایع شده است و بسیاری از مراجعات به پزشک برای درد در کمر است. درد گودی کمر دلایل زیادی دارد. علت آن می تواند از مشکلات کوچک مانند کشیدگی عضلات و یا اسپاسم عضلات شروع شود و تا مشکلات بزرگی مانند پارگی دیسک کمر، عفونت های استخوان، آرتروز و سنگ کلیه و... متفاوت باشد.
تشخیص و درمان علت درد گودی کمر کاری تخصصی است و به همین دلیل بهتر است که درست به درمان های خودسرانه و یا مراجعه و مشورت با افراد بی دانش خودداری نمایید. در صورتی که عامل درد در شما به اشتباهی شناسایی شود و به درمان اشتباهی عمل کنید، مشکلات می توانند افزایش یابند و به مشکلاتی مانند فلج قسمت هایی از بدن منجر شود.
اغلب تشخیص و درمان درد های کمر در حوزه ی ارتوپدی است و به همین دلیل بهتر است که برای اولین مراجعه خود به مجموعه و یا پزشک ارتوپد برای تشخیص علت درد مراجعه نمایید.
در ادامه به دلایل درد گودی کمر و همچنین بیماری های مرتبط با آن و سپس درمان های مختلف در رابطه با آن می پردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانید
15 علت شایع ایجاد درد گودی کمر
درد کمر، یکی از شایع ترین درد هایی است که حدوداً 80 درصد انسان ها در طول زندگی خود با آن سر و کله می زنند. اغلب علت درد کمر به دلیل آسیب دیدگی های مختلف در کمر ایجاد می شود. به طور مثال کشیدگی عضلات، حرکات ناگهانی و ایجاد شک در عضلات، نشستن در طولانی مدت به شکل نادرست و برداشتن غلط اجسام سنگین، اصلی ترین دلایل ایجاد کمر درد در زندگی امروزی انسان است.
پس از آسیب دیدگی کمر، عوامل زیر می توانند دلیل ایجاد شدن درد گودی کمر باشند:
-
پارگی دیسک کمر و یا همان فتق دیسک کمر
-
آرتروز
-
سیاتیک
-
مشکلات کلیه مانند عفونت و یا سنگ کلیه
-
عفونت های ستون فقرات مانند عفونت استخوان ها، تب مالت و سل استخوانی
-
سرطان نخاع
به طور کلی می توان درد های کمر را به دو دسته تقسیم کرد، درد های حاد که چند روز تا چند هفته طول می کشند و درد های مزمن که بیش از سه ماه طول می کشند.
به طور معمول کمر درد در سنین 30 الی 50 سال اتفاق می افتد. دلیل آن هم این است که با افزایش سن، تغییرات زیادی در بدن رخ می دهد. از جمله آن ها می توان به کاهش مایع بین مهره ای، ضعف عضلات و ضعف استخوان ها اشاره کرد.
تمامی عواملی که گفتیم، باعث می شود که دیسک ها آسیب پذیر تر شوند و امکان پارگی دیسک کمر افزایش یابد. همچنین با ضعیف شدن عضلات کمر، امکان آسیب رسیدن به ستون فقرات افزایش می یابد. شما می توانید با تقویت عضلات پشت خود امکان کمر درد، پارگی دیسک کمر و آسیب های متعدد به ستون فقرات را به مقدار زیادی کاهش دهید.
در ادامه هر کدام از دلایل ایجاد درد گوی کمر را به طور جداگانه بررسی می کنیم.
مشکلات عضلات
عضلات و رباط های کمر، گاهی اوقات در فعالیت های شدید و یا ناگهانی دچار کشش و پارگی می شوند. اگر درد شما به دلیل آسیب به عضلات ایجاد شده باشد، شما در ناحیه کمر در کنار درد، احساس سفتی عضلات را می کنید.
درمان های این گونه درد ها معمولا استراحت و فیزیوتراپی است. همچنین می توانید با استفاده از قرص های مسکن ضعیف مانند استامینوفن، درد خود را کاهش دهید تا بتوانید استراحت کنید.
اگر درد شما ناشی از مشکلات ساده ی عضلانی باشد، معمولا تا 72 ساعت به طور خودکار درمان می شوند.
مشکلات دیسک کمر
مشکلات کمر پس از مشکلات عضلات، دومین دلیل ایجاد درد گودی کمر هستند. دیسک های کمر همیشه مستعد آسیب هستند اما با افزایش سن، امکان آسیب رسیدن به آن ها بیشتر می شود. شایع ترین مشکل دیسک ها، پارگی دیسک و یا فتق دیسک است که در آن قسمت داخلی و نرم دیسک ها بیرون می زند و اعصاب اطراف خود را تحریک می کنند.
تحریک اعصاب کمر توسط دیسک بیرون زده می تواند موجب ایجاد درد در کمر و یا بی حسی در قسمتی از بدن می شود.
پارگی و یا همان فتق دیسک کمر، معمولا به صورت ناگهانی و با وارد شدن فشار زیاد به ستون فقرات ایجاد می شود. به طور مثال برداشتن اجسام سنگین و یا حرکات ناگهانی مانند پیچش کمر، می توانند باعث بیرون زدگی دیسک شوند.
بر خلاف مشکلات عضلانی، درد دیسک کمر معمولا بیش اتر از 72 ساعت ادامه دارد و در صورتی که به آن رسیدگی نشود، درد رفته رفته افزایش خواهد یافت.
در موارد شدید، دیسک کمر بیرون زده، می تواند باعث ایجاد آسیب دائمی به اعصاب اصلی بدن و در نتیجه بی حسی قسمتی از بدن و یا فلج شدن یک ناحیه می شود.
به همین دلیل توصیه می شود که در صورتی که دچار بیرون زدگی دیسک کمر شده اید بهتر است که هرچه سریعتر برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
سیاتیک
گاهی اوقات دیسک بیرون زده در ستون فقرات به عصب سیاتیک فشار وارد می کند و موجب تحریک و در نتیجه درد سیاتیک می شود. اعصاب سیاتیک از انتهای کمر شروع می شوند و از لگن عبور می کند و در ادامه در پاها پخش می شود. به همین دلیل است که تحریک این عصب می تواند باعث ایجاد درد در گودی کمر شود.
درد سیاتیک معمولا از ناحیه انتهایی کمر و یا لگن آغاز می شود و سپس به پاها نیز کشیده می شود. درد سیاتیک معمولا به صورت گزگز احساس می شود.
انحنای غیر طبیعی ستون فقرات
برخی از افراد به عارضه هایی مانند اسکولیوز، کیفوز و لوردوز مبتلا هستند که باعث می شود تا انحنای S شکل کمر غیر طبیعی شود.
این عارضه ها معمولا مادرزادی هستند و در دوران کودکی و یا نوجوانی قابل تشخیص هستند. انحنای غیر طبیعی ستون فقرات می تواند فشار زیادی را به عضلات، تاندون ها، رباط ها و مهره ها وارد کند. با افزایش فشار طبیعتاً آسیب دیدگی هم افزایش می یابد و در نتیجه درد گودی کمر ایجاد می شود.
تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاع معمولا در قسمت انتهایی ستون فقرات ایجاد می شود و باعث ایجاد فشردگی در نخاع می شود. تنگی کانال نخاع اغلب به دلیل تحلیل رفتن دیسک های بین مهره ای ایجاد می شود.
در نتیجه فشردگی نخاع، موارد زیر در لگن و کمر اتفاق می افتد:
این علائم ممکن است که در نقاط دیگر بدن هم تجربه کنید. درد ناشی از تنگی کانال نخاع معمولا در هنگام ایستادن و راه رفتن بدتر می شود.
دیگر دلایل درد گودی کمر
برخی دیگر شرایط هم می توانند باعث ایجاد درد گودی کمر شوند، از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
آرتروز: این بیماری در مفاصل به وجود می آید و باعث التهاب و دردناک شدن مفاصل می شود. آرتروز ممکن است که در هر مفصلی ایجاد شود اما بروز آن در کمر بسیار نادر است.
-
مشکلات کلیوی: کلیه ها در پشت ریه ها و نزدیکی ستون فقرات قرار دارند و به همین دلیل ایجاد هر گونه مشکلی در آن ها مانند عفونت و یا سنگ کلیه می تواند باعث احساس درد گودی کمر شود.
-
اسپوندیلوز: این بیماری یک اختلال دژنراتیو است که ممکن است باعث از بین رفتن ساختار و عملکرد طبیعی ستون فقرات شود. پیری و افزایش سن اصلی ترین علت ایجاد این اختلال است.
-
فیبرومیالژیا: این بیماری باعث ایجاد درد و حساسیت طولانی مدت در مفاصل، عضلات و تاندون ها می شود.
-
عفونت ها: عفونت استخوان ها و دیگر عفونت ها مانند تب مالت و سل استخوانی
-
اسپاسم های عضلانی
-
بیماری مفاصل کوچک کمر و یا بیماری فاست
-
بیماری های رماتیسمی: شایع ترین بیماری رماتیسمی، اسپوندیلیت آنکیلوزان نام دارد که به AS نیز معروف است. از دیگر بیماری های رماتیسمی می توان بیماری بهجت را نام برد
-
بیماری های ناحیه تناسلی: بیماری هایی که در قسمت تناسلی آقایان و خانمها ایجاد می شوند نیز می توانند باعث درد کمر شوند. انواع تومور ها بیماری های پروستات عفونت های واژن و.. همگی می توانند باعث ایجاد کمر درد شوند.
-
سرطان ها : سرطان های استخوانی مانند بیماری مولتیپل میلوم که یکی از دلایل عمده درد کمر و استخوان ها است.
به غیر از این بیماری ها، در شرایطی مانند بارداری نیز کمر درد و خصوصا درد در ناحیه گودی کمر ایجاد می شود.
علت درد گودی کمر چگونه تشخیص داده می شود؟
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، تشخیص و درمان درد های کمر کاری تخصصی است و به همین دلیل اولین قدم شما برای تشخیص مراجعه به پزشک ارتوپد است.
پس از مراجعه پزشک، ابتدا پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی می پرسد. سپس یک معاینه بدنی کامل انجام می دهد و در مورد درد شما سوالات مختلفی مانند این که دقیقا در کجا است، چه زمانی آغاز شده، افزایش یافته و یا خیر و... می پرسد.
سپس بررسی می کند که درد ایجاد شده بر روی دامنه حرکتی شما تاثیر گذار بوده است یا خیر. همچنین او واکنش شما را به لمس ناحیه را نیز مشاهده می کند تا ببیند که اعصاب تا چه حدی درگیر هستند.
اگر علائم خطرناک دیگری نداشته باشید، ممکن است که پزشک از درمان با قرص و یا فیزیوتراپی استفاده کند زیرا همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، اغلب درد های کمر به دلیل مشکلات عضلانی ایجاد می شود و این گونه درد ها حداکثر تا یک هفته درمان می شوند.
اما اگر علائم شما نگران کننده بود، پزشک از شما درخواست انجام آزمایش های مختلفی مانند تصویر برداری با اشعه x ، سی تی اسکن، سونوگرافی و یا MRI می کند تا بتواند موارد زیر را بررسی کند:
-
مشکلات دیسک
-
مشکلات استخوان ها
-
مشکلات تاندون های کمر
علاوه بر آزمایشات بالا، اگر پزشک به آسیب به اعصاب شک کند، درخواست آزمایش میلوگرافی می کند تا اعصاب را بتواند به طور کامل بررسی کند.
برخی از علائم نگران کننده درد کمر شامل موارد زیر است:
-
عدم توانایی کنترل روده و مثانه
-
تب
-
کاهش وزن
-
ضعف
در صورتی که هر کدام از علائم بالا را در کنار درد کمر مشاهده کردید، بهتر است که هرچه سریع تر به پزشک مراجعه نمایید.
روش های درمان درد گودی کمر
با توجه به دلیل ایجاد کننده درد، درمان هم متفاوت است. پس از تشخیص قطعی درد، پزشک درمان را آغاز می کند. در ادامه روش های درمان را به طور جداگانه بررسی می کنیم.
مراقبت و استراحت در منزل
اولین و راحت ترین درمان برای مشکلات ابتدایی کمر، استراحت در خانه است. توجه داشته باشید که اگر درد شما پس از 72 ساعت از بین نرفت و یا کاهش نیافت، و یا این که درد شدید تر می شد، بهتر است که هرچه سریع تر به پزشک برای تشخیص و درمان مراجعه کنید.
فعالیت بدنی خود را به مدت چند روز محدود کنید و به استراحت بپردازید. شما می توانید از کیسه آب یخ برای کاهش التهاب و درد ناحیه استفاده کنید. از کیسه یخ در همان روز اول استفاده کنید و پس از کمی فرو نشستن درد، یک حمام گرم برای آزاد شدن عضلات و کمتر شدن اسپاسم عضلات بگیرید.
همچنین می توانید از دارو های مسکن ضعیف مانند ایبوپروفن و یا استامینوفن استفاده کنید تا درد شما کمی تسکین بیابد.
در مواقعی که عضلات کمر آسیب می بیند، خوابیدن به پشت دردناک می شود. اگر این چنین است، می توانید یک بالش زیر ران خود بگذارید تا فشار وارده به کمر را کاهش دهید.
همچنین در این مواقع ماساژ می تواند کمک زیادی به آزاد شدن عضلات و رفع گرفتگی کند.
درمان های پزشکی
-
فیزیوتراپی
-
دارو های مسکن و ضد التهابی
-
استفاده از کمربند های طبی
-
جراحی
جمع بندی مطالب و سخن پایانی
همان طور که در این مقاله خواندید، درد گودی کمر دلایل بسیار زیادی دارد. برخی از آن ها بسیار سطحی هستند و با سه روز استراحت درمان می شوند، اما از طرفی برخی از آن ها نشان دهنده یک بیماری بزرگتر است.
شما باید در صورتی که درد بیش از 72 ساعت طول کشید، و یا این که به همراه درد کمر نشانه های دیگری مانند تب و لرز، بی حسی قسمتی از بدن و تهوع مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
از طرفی به دلیل آن که اغلب مشکلات کمر در حوزه ی ارتوپدی است، بهتر است که هرچه سریعتر به مجموعه ارتوپدی و یا پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا ابتدا به دقت مشکل شما شناسایی شود و در ادامه درمان متناسب با آن را آغاز کنید.
شما می توانید هم اکنون نسبت به مراجعه به مجموعه ما اقدام کنید و با مشورت پزشکان حاذق و با تجربه، تشخیص و سپس درمان درد گودی کمر خود را آغاز کنید. طبیعتاً تاخیر در مراجعه به پزشک، نادیده گرفتن درد و درمان های خودسرانه، می تواند مشکل شما را افزایش دهد و عوارض برگشت ناپذیری همچون بی حسی و یا فلج شدن قسمتی از بدن برای شما ایجاد شود.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو