نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

علائم دیسک کمر

علائم دیسک کمر زیاد هستند و به مکان و شدت بیرون زدگی دیسک کمر وابسته است. ممکن است از یک کمر درد ساده شروع شود و با مواردی پیچیده تر مانند بی حسی قسمت خاصی از بدن همراه شود. دلیل زیاد بودن و تفاوت علائم ،ریشه در نحوه ی ایجاد دیسک کمر دارد.

برای این که بهتر درک کنید که چرا علائم در هر فردی متفاوت است، بهتر است که ابتدا بدانید درد دیسک کمر چگونه ایجاد می شود. همان طور که می دانید، ستون فقرات ما، از تعدادی مهره درست شده است که میان آن ها را صفحاتی به نام دیسک می پوشاند.

وظیفه دیسک ها این است که از مهره ها حفاظت کنند و فشار وارده به آن را کاهش دهند. همچنین دیسک ها به چرخیدن و حرکت مهره ها نیز کمک می کنند و حرکت را روان می کنند. دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت نرم و ژلاتینی داخلی و یک قسمت سخت خارجی.

حال اگر یک ضربه و یا فشار زیادی به دیسک وارد شود و یا این که دیسک دچار فرسایش و تضعیف شود، قسمت داخلی و نرم آن از جای خود خارج می شود و بیرون می زند. در این شرایط است که پارگی دیسک کمر و یا بیرون زدگی دیسک کمر ایجاد می شود.

حال اگر این بیرون زدگی با ریشه یک عصب برخورد کند، باعث تحریک عصب می شود که در نتیجه آن درد ایجاد می شود. با توجه به این که هر عصب مسئول قسمتی از بدن است و از اطراف ستون فقرات هم اعصاب زیادی عبور میکند، برخورد دیسک بیرون زده با هر یک از عصب ها می تواند علائم مختلفی ایجاد کند.

اگر دیسک بیرون زده سریعا درمان نشود، در نهایت فشار بر روی عصب تا حدی افزایش می یابد که عصب دچار آسیب دائمی می شود و در طی آن امکان دارد قسمتی از بدن به طور کلی دچار فلج شود!

در ادامه با ما همراه باشید تا علائم مختلف دیسک کمر را بررسی کنیم و در نهایت هم درمان های آن را برای شما قرار دهیم. شما می توانید جهت مراجعه به دکتر دیسک کمر به کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی ما مراجعه نمایید.

علائم دیسک کمر

به طور کلی، با توجه به آسیبی که در دیسک کمر ایجاد شده است و فشاری که به اعصاب اطراف وارد می کند، علائم دیسک کمر از یک درد بسیار جزئی و ساده در کمر و نواحی پایین کمر شروع می شود و به درد های بسیار شدید، بی حسی و گزگز اعضا و یا حتی فلج شدن قسمت های پایین کمر می رسد.

گاهی اوقات هم در آسیب های بسیار شدید، ممکن است که باعث کاهش و یا عدم کنترل ادرار و مدفوع و یا حتی ناتوانی های جنسی ایجاد می شود.

یکی از مهم ترین علامت های دیسک کمر، پارستزی است. پارستزی به دسته از حس های غیر معمول مانند بی حسی، گزگز، احساس سرما، گرما و یا برق گرفتگی گفته می شود که در مکان های مختلفی از باسن تا نوک پا ایجاد می شوند.

از دیگر علامت های شایع، می توان به درد هایی اشاره کرد که از ناحیه انتهایی کمر آغاز می شوند و تا زیر زانو و گاها تا نوک انگشتان کشیده می شوند. گاهی اوقات هم ممکن است که تنها در یکی از این قسمت ها درد ایجاد شود. به طور مثال، شما ممکن است که درد دیسک کمر را تنها در کمر، زانو، باسن، ران، ساق، مچ پا و یا فقط در انگشتان حس کنید.

به طور کلی، برخی از علائم همیشه بین آن ها مشترک هستند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر
• دردی که با حرکت کردن و یا عطسه، سرفه و یا خنده بدتر می شود.
• مشکل در راه رفتن به صورت طبیعی
• کاهش هماهنگی بین پاها
• درد سیاتیکی
• احساس ضعف و بی حسی در پاها، باسن، کمر و یا در مواردی شانه ها و دست ها
• کاهش و یا از دست دادن کنترل بر روی مثانه و عضلات مقعد.
• دردی که در شب ها و یا در هنگام انجام برخی حرکات افزایش می یابد

کدام دسته از علائم دیسک کمر خطرناک هستند؟

به طور کلی، تمامی علائمی دیسک کمر، نشان دهنده یک مشکل و آسیب بر روی ریشه عصب هستند و به همین دلیل باید تمامی آن ها را جدی بگیرید و برای درمان و کنترل تخصصی دیسک کمر اقدام کنید. اما برخی از علائم، بیشتر از دیگر علائم نشان دهنده خطر هستند.

به طور مثال اگر شما در قسمتی از بدن خود بی حسی و عدم کنترل دارید، یعنی فشار بسیار زیادی بر روی ریشه عصب در حال وارد شدن است و باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید تا فشار از روی عصب برداشته شود تا به دلیل فشار زیاد دچار آسیب دیدگی دائمی نشود.

همچنین اگر بر روی مثانه و مقعد خود کنترل نداشته باشید نیز علامت بسیار خطرناکی است و سریعا باید به آن رسیدگی شود.

اما باز هم تاکید می کنم که بهتر است با مشاهده علائم دیسک کمر، به پزشک مراجعه کنید و تا پزشک یک معاینه اولیه از وضعیت شما داشته باشد و در صورت نیاز به درمان بپردازید.

دلایل ایجاد دیسک کمر

در اغلب موارد، فشار زیاد و یا ضربه شدید باعث ایجاد بیرون زدگی دیسک کمر می شود. چرخش، پرش، شروع و یا اتمام ناگهانی حرکت، می تواند فشار زیادی را به دیسک وارد کند.

به غیر از این موارد، با افزایش سن بدن انسان به طور طبیعی رو به زوال و ضعف می رود و به همین دلیل ممکن است که بخش خارجی دیسک که بخش سفت دیسک است ضعیف شود و بخش نرم از آن بیرون بزند.

همچنین با افزایش سن، مایع ژلاتینی درون دیسک دچار کم آبی می شود و در نتیجه انعطاف پذیری طبیعی خود را از دست می دهد و به همین دلیل با فشار های کم نیز دچار آسیب دیدگی می شود.

خطر ابتلا به بیرون زدگی دیسک کمر در برخی ورزش ها مانند وزنه برداری و برخی از شغل هایی که در آن ها بلند کردن اجسام سنگین زیاد انجام میشود بیشتر است.

برخی از بیماری ها و عارضه ها نیز با ضعیف کردن استخوان ها، و عضلات، پشتیبانی از دیسک ها را کاهش می دهند و در نتیجه بیرون زدگی دیسک ایجاد می شود.

پس به طور کلی می توان گفت دلیل ایجاد علائم دیسک کمر و درد آن، فشاری است که دیسک بیرون زده به ریشه عصب وارد می کند.

تشخیص دیسک کمر

پس از این که علائم دیسک کمر را در خود مشاهده کردید و به پزشک متخصص که در این جا پزشک ارتوپد است مراجعه کردید، پزشک در ابتدا شروع به انجام معایناتی می کند تا به طور قطع بیرون زدگی دیسک کمر در شما تشخیص داده شود و سپس در صورت نیاز به درمان مربوطه بپردازید.

پزشک ابتدا یک معاینه بدنی را انجام می دهد و همچنین از شما در مورد سوابق پزشکی سوال می کند. در ادامه ممکن است که پزشک از شما بخواهد که چند حرکت خاص را انجام دهید تا دامنه حرکتی شما را بررسی کند.

سپس برای این که تشخیص خود را قطعی کند، برای شما انجام آزمایشات تصویر برداری مانند آزمایش اشعه ایکس و یا mri را تجویز می کند.

پزشک می تواند با بررسی تصاویر بدست آمده از این آزمایشات، به شکل دقیق تری ستون فقرات و دیسک را بررسی کند و تشخیص خود را قطعی کند.

درمان دیسک کمر

درمان دیسک کمر روش های مختلفی دارد که با توجه به شدت و محل ایجاد از آن ها استفاده می شود. اگر آسیب دیدگی جزئی باشد، پزشک از راه های غیر جراحی برای درمان استفاده می کند.

به طور مثال، استراحت کردن، یکی از ساده ترین و اثر بخش ترین درمان ها برای دیسک کمر است. شما با استراحت کردن می توانید کاهش علائم دیسک کمر را حس کنید!.

البته شما نباید استراحت را با بی تحرکی اشتباه بگیرید، بی تحرکی برای دیسک کمر بسیار مضر است و می تواند علائم دیسک کمر را افزایش دهد. در نتیجه بی تحرکی، کمر و ناحیه آسیب دیده دچار سفتی می شود و درد را افزایش می دهد.

عضلات به غیر از حرکت کردن، وظیفه های دیگری نیز دارند که یکی از آن ها، پشتیبانی و پایدار کردن ستون فقرات و دیسک ها است. بی تحرکی باعث کاهش قدرت و انعطاف عضلات می شود که در نتیجه آن حمایت عضلات از دیسک و ستون فقرات نیز کاهش و درد افزایش می یابد.

دیگر روش های درمانی دیسک کمر شامل موارد زیر است:

دارو ها

ممکن است که پزشک برای شما دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی را تجویز کند تا تورم و درد ناحیه آسیب دیده کاهش یابد. قرص های مسکن ضعیف نیز برای کاهش درد گاهی اوقات تجویز می شوند. از جمله این دارو ها می توان به استامینوفن و ایبوپروفن اشاره کرد.

این دارو ها را می توان به صورت آزاد و بدون نسخه هم خریداری کرد اما در نظر داشته باشید که قرص ها درمان های مکمل هستند و به تنهایی باعث درمان نمی شوند و از طرفی مصرف خودسرانه و بیش از حد این قرص ها می توانند باعث ایجاد خطرات زیادی مانند نارسایی هایی کلیوی و قلبی شوند.

پس برای مصرف دارو ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

تزریق

اگر دارو ها برای کاهش درد و التهاب موثر نبودند، ممکن است که پزشک از تزریق مستقیم دارو ها استفاده کند. تزریق مستقیم هم سریعا عمل می کند و هم ماندگاری بیشتری نسبت به دارو ها دارد.

در سال های اخیر تزریق اوزون نیز بسیار رایج شده است که می تواند حتی تا 10 سال هم برای کاهش و یا درمان درد دیسک کمر اثر بخش باشد. اما اوزون برای هر شرایطی مناسب نیست. اگر پزشک تشخیص دهد که تزریق اوزون برای شما مناسب است، آن را به شما پیشنهاد خواهد کرد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و حرکت درمانی می تواند کمک زیادی برای کاهش درد شما داشته باشد. در جلسات فیزیوتراپی، ماساژ های خاص و حرفه ای انجام می شود و حرکات کششی به شما آموزش داده می شود که می توانید با انجام آن ها درد خود را کمتر کنید.

همچنین پزشک ارتوپد به شما مواردی را برای اصلاح سبک زندگی خواهد گفت که می توانید با رعایت آن ها فشار وارده بر روی کمر، مهره ها و دیسک ها را کاهش دهید. به طور مثال، برداشتن درست اجسام، فشار زیادی را از روی کمر شما بر می دارد.

درمان های سرد و گرم

شما می توانید با گذاشتن کیسه آب یخ بر روی محل آسیب دیده به مدت 20 دقیقه، درد و تورم ناشی از آسیب را کاهش دهید. سپس 10 دقیقه استراحت کنید و دوباره این کار را تکرار کنید. استفاده از کیسه آب یخ در 72 ساعت اولیه آسیب دیدگی بسیار مفید و کاربردی است.

پس از آن شما می توانید با گرفتن یک دوش گرم، اسپاسم و گرفتگی عضلات را کاهش دهید و دیسک را نیز کمی نرم کنید تا درد کمتری ایجاد کند.

جراحی

در نهایت اگر هیچ کدام از درمان های غیر جراحی به کاهش علائم دیسک کمر کمک نکرد و یا آسیب دیدگی بسیار شدید بود، پزشک به بیمار انجام جراحی را پیشنهاد می کند.

در این جراحی ها معمولا قسمت بیرون زده دیسک تراشیده می شود و یا به طور کلی دیسک را بر می دارند و آن را با نوع مصنوعی جایگزین می کنند.

جمع بندی مطالب و سخن پایانی

در این مقاله، علائم دیسک کمر و درمان های آن را بررسی کردیم تا اگر به این عارضه مبتلا هستید، یک دید کلی در رابطه با آن به دست آورید.

از آن جایی که علائم دیسک کمر نشان از یک خطر بزرگ تر می دهند، بهتر است که با مشاهده آن ها، به پزشک مراجعه نمایید و اگر علائمی مانند بی حسی و یا گزگز در قسمت های خاصی از بدن را دارید، بهتر است در مراجعه خود تسریع ایجاد کنید.

اگر فشار دیسک کمر بیرون زده بر روی عصب افزایش یابد، در نهایت باعث آسیب و یا پارگی کام عصب می شود که می تواند عواقب خطرناکی مانند فلج شدن دائمی قسمتی از بدن را به دنبال داشته باشد.

از آن جایی که تشخیص و درمان دیسک کمر به طور کلی در حوزه ارتوپدی است، شما می توانید همین الان با مراجعه به کلینیک تخصصی ما، به تشخیص دقیق و علمی و سپس درمان تخصصی دیسک کمر خود بپردازید.

از آن جایی که مجموعه و پزشکان ما تجربه ای طولانی از درمان دیسک کمر دارند، شما دیگر نباید نگران عوارض درمان باشید و در صورتی که در مراجعه خود تاخیر نداشته باشید، می توان سلامتی شما را تضمین کرد.

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو