نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

علت عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی

دیسک کمر، به عنوان عضو مهمی در ستون فقرات که نقش ضربه گیر را دارد، آناتومی خاص خود را دارد. هنگامی که بیرون زدگی دیسک کمر اتفاق می افتد ممکن است بنا به نظر پزشک متخصص، درمان جراحی به شما پیشنهاد شود. ممکن است بعد از عمل، باز هم عود برای شما اتفاق بیافتد، به همین دلیل توصیه می شود تمام مدت تحت نظر پزشک متخصص ارتوپدی باشید و وضعیت خود را ارزیابی کنید.

 

آنچه در این مقاله می خوانید

 

عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی

عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی می تواند اتفاق بیافتد. شایع ترین عارضه بعد از دیسککتومی کمر، عود مجدد بیرون زدگی دیسک است. میزان عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی دیسککتومی کمر 1 تا ۲۰ درصد گزارش شده است. هنگامی که دیسک کمر بعد از جراحی عود می کند نیاز است که حتما به علت های آن پرداخته شود. علت هایی مانند عدم انجام درست جراحی به علت عدم مهارت پزشک، عدم انتخاب درست بیمار به این معنی که جراحی برای بیماری انجام شود که شرایط لازم برای انجام جراحی را ندارد. بسیار مهم است که میزان درد کمر بیمار پس از جراحی بررسی شود به این معنی که پزشک معالج شما پس از انجام جراحی طی روش های پاراکلینیک بررسی سلامت دیسک کمر را انجام دهد. بنا به دلایل مطرح شده می باشد که توصیه می شود تحت نظر پزشکی باشید که متبحر و آگاه باشد تا بهترین درمان را دریافت کنید.

دلایل عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی

مطالعات زیادی در این راستا انجام شده و فاکتورهای متعددی در میزان بروز عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی، مطرح شده.

- فاکتورهای غیر قابل تغییر: فاکتورهایی مانند سن، جنس هر چند از فاکتورهای مطرح شده برای عود دیسک کمر می باشند اما نمی توان آن ها را تغییر داد.

۲- آسیب اولیه: اینکه به چه علتی دیسک کمر شما عمل شده و بیرون زدگی دیسک کمر به چه میزان بوده و آسیب دیدگی از چه جنسی بوده، به عنوان یکی از دلایل عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی مطرح می باشد.

۳- سیگار و الکل:‌ میزان مصرف الکل و سیگار و مدت زمان مصرف یکی از فاکتورهای مطرح شده به عنوان علت عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی می باشد. مصرف سیگار به دلیل جذب بیش از ۴۰۰۰ ماده مانند نیکوتین، مونوکسید کربن، هیدروژن سیانید، باعث می شود که تکثیر سلولی، اکسیژن رسانی و خون رسانی بافت های بدن متاثر شود. از طرقی دیسک های کمری به عنوان بافت های بزرگی که نیاز به دریافت اکسیژن و خون زیادی دارند تا پس از عمل ترمیم پیدا کنند، به علت مصرف سیگار نمی توانند مواد لازم را دریافت کنند در نتیجه باعث می شود ترمیم دیسک پس از عمل مختل شود و احتمال بروز عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی افزایش یابد. همان طور که ذکر شد، هر چند نمی توان فاکتورهایی مانند سن و جنس و نوع آسیب اولیه را تغییر داد، اما می توان همچین فاکتورهایی را کنترل کرد تا میزان بروز کاهش یابد.

۴- استیج دیسک: استیج و مرحله ای که آسیب دیسک طبقه بندی می شود، در میزان عود موثر است. دیسکی که در مراحل اولیه ترمیم می شود، بهبودی و ترمیم بهتری از دیسکی دارد که به صورت مزمن مدت ها می باشد که پاره می باشد و استیج بالاتری دارد.

۵- بیماری زمینه ای: بعضی بیماری های زمینه ای در این مورد اثر گذار خواهند بود. بیماری های مزمن به علت اثراتی که بر روی سیستم بدن می گذارند، موجب می شوند ترمیم بدن نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. حتی این افراد احتمال عمل مجدد بیشتری نیز دارند. به همین دلیل توصیه می شود افرادی که دچار بیماری زمینه ای می باشند، حتما آن را نزد متخصص مربوطه، تحت کنترل داشته باشند تا بهترین نتیجه را از عمل دیسک خود بگیرند.

۴- محدودیت فعالیت: محدودیت فعالیت نیز به عنوان ریسک فاکتوری برای میزان بروز عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی محسوب می شود. هر چند که هدف از عمل جراحی ترمیم بیرون زدگی دیسک کمر این است که بیماران بتوانند به فعالیت روزمره خود برگردند، با این حال نیاز است که بیماران در ارتباط با طیفی از فعالیت هایی که پس از عمل می توانند انجام دهند، اگاهی داشته باشند و خطر عود را جدی بگیرند. معمولا پزشک توصیه می کند که از پیاده روی سبک شروع کنید. طی ۲-۳ هفته می تواند به محل کار خود برگردید و اگر کار شما فیزیکی می باشد طی ۶-۸ هفته می توانید برگردید. هر چند بیماران توانسته اند با رعایت نکات لازم زودتر نیز به کارهای خود برگردند، اما توصیه لازم برای رعایت نیز توسط پزشک به بیمار داده می شود.

روش های درمان عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی

پس از اینکه به عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی باید چه اقداماتی انجام دهید را می توانید از دکتر دیسک کمر معالج خود بپرسید. ما نیز به بررسی مواردی از آن ها می پردازیم. درمان عود بنا به علت عود می باشد. علت عود نیاز به بررسی های بیشتر و تصویربرداری های لازم دارد. شما ممکن است دیسک کمری خود را عمل کنید و بعد از مدتی احساس درد مجدد پیدا کنید، این ممکن است به دلیل دیسک عمل شده ی شما نباشد و علت بیرون زدگی دیسک کمری متفاوتی از دیسک کمری عمل شده باشد. تشخیص علت عود دیسک کمر توسط پزشک متخصص ارتوپدی و با توجه به پاراکلینیک و تصویربرداری و معاینه فیزیکی مشخص می شود.

فیزیوتراپی: همه ی دردهای ناحیه کمر مشابه هم نیست با این حال اگر درد کمر شما از نوعی باشد که فیزیوتراپی بر آن موثر باشد، می توان از درمان دستی برای بهبود قابلیت حرکت مفاصل و بافت ها و همچنین انجام حرکات تقویتی و انعطاف پذیری عضلات کمک گرفت. از مواردی که باید حتما به بیماران پس از عمل جراحی توضیح داده شود، نحوه بلند شدن، نشستن، خم شدن و بلند کردن اجسام به صورت صحیح می باشد. حتی روش خوابیدن نیز توسط بیماران باید رعایت شود و به صورتی اعمال خود را انجام ندهند که به ستون مهره ها فشاری وارد شود.

دارو درمانی: روش دیگر مورد استفاده جهت درمان عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی، دارو درمانی می باشد. داروهایی مانند مسکن و یا ضد التهاب ها داروهایی هستند که می توانند درد شما را تسکین بدهند. همچنین داروهای شل کننده عضلانی نیز می توانند به عنوان درمان حمایتی تجویز شوند. روش های درمانی دیگری مانند تزریق ها که موجب تسکین موقت می شود و یا لیزر که طی آن اعصابی که دردناک شده اند با یک سوزن کوچک بی حس می شوند، نیز وجود دارد که بنا به شرایط بیمار برای آن ها تصمیم گیری می شود.

کمربند طبی: کمربندی های طبی می توانند به عنوان ساپورتی برای کمر شما کاربرد داشته باشد. هر چند میزان استفاده و مدت استفاده از کمربند حتما و حتما باید تحت نظر پزشک باشد تا به علت استفاده ی کمتر عود مجدد رخ ندهد و همچنین به علت استفاده ی بیشتر، ضعف عضلات کمری اتفاق نیافتد. به همین دلیل شما باید راهنمایی لازم را از پزشک خود در ارتباط با میزان استفاده از کمربند طبی دریافت کنید.

اوزون تراپی: اوزون نوعی اکسیژن می باشد که خواص مختلفی دارد و یکی از اقدامات رایج برای درمان دیسک کمر می باشد. اوزون به علت سرعت واکنش بالا باعث می شود سیستم ایمنی تقویت شود و به بهبود دیسک کمک کند. بافت التیام می یابد و درد نیز کاهش می یابد. اوزون تراپی انواع بسیار مختلفی دارد و به صورت های مختلفی دریافت می شود. اوزون می تواند به صورت تزریق مستقیم، درون رگی و یا درون عضله دریافت شود. اوزون تراپی درمانی با حداقل تهاجم و سرپایی می باشد که بسیار سریع می باشد و دوره ی بهبود کوتاهی نیز دارد و عوارضی کمتر از جراحی دارد. اما نکته ی مهم در دریافت درمان اوزون تراپی این است که پزشک متخصص ارتوپدی وضعیت شما را ارزیابی کند و بنا به وضعیت شما، درمان مناسب را به شما پیشنهاد کند.

تزریق در مفاصل کمری: تزریق در مفاصل کمری نیز مانند دیگر تزریق ها به علت حساس بودن ناحیه باید توسط پزشک متخصص و بنا به شرایط شما توصیه شود. تزریق در مفاصل کمری باعث می شود درد شما برای مدتی تسکین یابد و بیشتر به نوعی علامت درمانی می باشد در شرایطی که بهترین روش، تسکین درد می باشد. بعد از تزریق توصیه می شود مدتی استراحت کنید و نیز نیاز است تا یک همراه داشته باشد تا پس از تزریق به شما کمک کند.

هیالاز:‌ تزریق هیالاز نیز با توجه به علت عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی می تواند توصیه شود. این تزریق معمولا در اتاق عمل سرپایی انجام می شود و نیازمند تجهیزات به روز و پزشکی حاذق می باشد. هیالاز از بین برنده چسبندگی های بعد از عمل می باشد.

به یاد داشته باشید انواع درمان ها ممکن است برای عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی با توجه به عود وجود داشته باشد، اما مهمترین نکته این است که شما به پزشکی حاذق مراجعه بفرمایید تا علت عود مشخص شود و با توجه به نیاز درمان را دریافت کنید. شما می توانید برای تعیین وقت ویزیت با ما تماس بگیرید.

دیسک کمر چیست؟

برای درک بهتر و پرداختن به سوال علت عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی، بهتر است ابتدا به آناتومی ستون فقرات و دیسک کمر بپردازیم. بدنه ی ستون فقرات از دو قسمت استخوان ها یا همان مهره ها و دیسک بین استخوان تشکیل شده. دیسک، در حقیقت بین مهره ها قرار دارد و مانند ضربه گیر از وارد آمدن مستقیم فشار و ضربه به مهره ها و شکسته شدن مهره ها جلوگیری می کند.

دیسک خود از یک لایه داخلی و یک لایه خارجی تشکیل شده. لایه خارجی آنولوس نام دارد و قوی ترین ناحیه دیسک است. لایه یا همان محتویات داخلی دیسک، پالیوسیوس نام دارد. هرگاه آنولوس آسیب ببند و پالیوسیوس از این آسیب خارج شود باعث می شود که بیرون زدگی دیسک کمر رخ دهد.

علل پارگی دیسک کمر

حال نکته ی بعدی که به آن می پردازیم این می باشد که چرا در ابتدا پارگی دیسک کمر رخ می دهد. علل بسیار زیادی در این راستا موثر خواهند بود هر چند میزان اثرات چندان مشخص نیست و به صورت کلی برای بیرون زدگی دیسک علت مشخص ثابتی وجود ندارد. به صورت کلی گفته می شود سبک زندگی نادرست خصوصا در فعالیت های روزمره مانند بلند کردن اجسام باعث می شود به دیسک فشار آورده شود و پارگی رخ دهد. به عنوان مثال پریدن از ارتفاع و یا بلند کردن نامناسب اجسام موجب می شود که دیسک بین مهره ای ستون فقرات آسیب ببیند و این آسیب دیدگی می تواند به صورت پارگی لایه خارجی دیسک باشد و هسته مرکزی به بیرون فتق پیدا کند. بهتر است بدانید که اگر این فتق به کانال نخاعی فشار بیاورد، موجب می شود علائم عصبی برای بیمار ایجاد شود.

اضافه وزن نیز باعث می شود که به ستون مهره و متعاقب آن به دیسک فشار بیشتری بیاید، در نتیجه وزن بالا نیز موجب به بیرون زدگی دیسک می شود. فعالیت هایی که نیاز به بلند کردن اجسام، کشیدن یا چرخیدن مداوم دارند نیز جزو فعالیت ها و ریسک فاکتورهای ایجاد کننده بیرون زدگی دیسک کمر محسوب می شود. فعالیت هایی مانند رانندگی مکرر و طولانی نیز به علت نشستن طولانی مدت و لرزش ماشین به دیسک و ستون مهره فشار وارد می کند. شیوه ی زندگی امروزی نیز که کم تحرک شده خود محرکی برای بیرون زدگی دیسک می باشد.

علائم پارگی دیسک کمر

علائم پارگی دیسک کمر اصلا اختصاصی نمی باشند. علائم می تواند در صورت وارد آمدن فشار به نخاع به صورت عصبی باشد. علائم عصبی مانند بی حسی یا سوزن سوزن شدن نقطه ای بدن یا از دست رفتن رفلکس های بدن نیز می تواند نشانه ای از این علائم باشد.

درمان جراحی پارگی دیسک کمر

میزان موفقیت درمان جراحی دیسک کمر شرایط بسیار خاصی دارد و با این وجود عود نیز ممکن است اتفاق بیافتد. علت عود دیسک کمر بعد از عمل جراحی بسیار متفاوت می باشد و درمان های بعد از عود نیز متنوع می باشد. بیرون زدگی دیسک کمر به علت اینکه می تواند اعصاب نخاعی را متاثر کند، بسیار مهم می باشد که شما تحت نظر پزشک متخصص و حاذق باشید و درمان و شرایط خود را پیگیری کنید. هرچند صرف بیرون زدگی دیسک کمر لزوما به معنی تحت جراحی قرار گرفتن نمی باشد، با این وجود حتما باید توسط پزشک در یک کلینیک تخصصی، تحت ویزیت و پیگیری قرار بگیرید، زیرا که در صورت خطرناک بودن دیسک و یا فشار به عصب، می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. درمان پارگی دیسک کمر با توجه به نظر پزشک و شرایط شما تصمیم گیری می شود با این وجود درمان ها به چند دسته ی مختلف تقسیم بندی می شود که به آن می پردازیم:

درمان محافظه کارانه: در درمان محافظه کارانه شما دچار مشکلات عصبی نیستید و طبق نظر پزشک و شرح حال شما علائم خطری وجود ندارد، در نتیجه برای شما بهترین درمان، درمان محافظه کارانه یا همان علامتی می باشد که برای درمان علائم شما مانند درد کمر شما، درمان داده می شود. استراحت برای درمان پارگی دیسک کمر بنا به توصیه ی پزشک می باشد و به صورت کلی چندان توصیه نمی شود که بیشتر از ۴۸ ساعت استراحت داشته باشید. بهتر است یک ورزش سبک، یک پیاده روی سبک را شروع کنید و همچنین وزن خود را کاهش دهید تا عضلات کمری شما نیز تقویت شود. داروهای ضد درد نیز بستگی به درد شما تجویز می شود. بهتر است حتی برای استفاده از مسکن ها از پزشک خود مشورت بگیرید و همچنین مصرف بیش از اندازه مسکن نداشته باشید زیرا توصیه شده نیست همچنین مسکن ها نیز مانند هر دارویی دارای عوارضی است که در صورت مصرف بیش از اندازه، شما را تحت تاثیر قرار می دهد.

درمان جراحی: جراحی تنها در شرایطی خاص توصیه می شود. جراحی به روش های مختلفی می تواند انجام شود. روش جراحی می تواند لامینوتومی و یا دیسککتومی باشد. لامینوتومی یا همان ایجاد شکاف در لامینا و دیسککتومی یا همان برداشتن دیسک باید توسط پزشکی متبحر و متخصص در شرایط اتاق عمل و با تجهیزات خاص انجام شود. در این شرایط که چندان هم اتفاق نمی افتد باید حتما با مشورت پزشکی متبحر تصمیم گرفت که آیا این عمل انجام بشود و یا نه.

جمع بندی:

پارگی دیسک کمر و علت عود پارگی دیسک کمر بعد از عمل جراحی از مسائلی می باشد که حتما نیاز به بررسی دقیق پزشک متخصص و حاذق در یک شرایط مجهز می باشد. علت عود پارگی دیسک کمر بعد از عمل جراحی همانطور که در مقاله اشاره شد، می تواند به علت عدم انجام عمل توسط پزشک حاذق، عدم رعایت شرایط و آگاهی به تکنیک درست و یا عدم رعایت نکات لازم پس از عمل توسط بیمار می باشد. بسیار مهم است که شما پس از عمل جراحی دیسک کمر آگاه باشید که حرکات خود را به چه روشی صحیح است که انجام دهید و آن ها را رعایت کنید. همچنین سیگار کشیدن، فعالیت فیزیکی، وزن، نشستن و برخاستن به روش نادرست حتی می تواند از موارد مطرح شده برای علت عود پارگی دیسک کمر بعد از عمل جراحی باشد. در نتیجه حتما قبل از انجام عمل نزد پزشکی متخصص مراجعه کنید و پیگیری ها و آزمایشات و عکس برداری های لازم را مطابق با تجویز پزشک انجام دهید تا به بهترین نتیجه دست پیدا کنید.

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو