نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

درد لگن در سقط جنین، ایجاد گرفتگی لگن و ایجاد درد استخوان

 
درد لگن از جمله دردهای رایج در میان تمامی افراد اعم از آقایان و خانمها است که علتهای بیشماری دارد. البته درد لگن در خانمها به دلایل متعدد از جمله بارداری، سقط جنین، سیستم بدنی و… بیشتر مشاهده میشود. از آنجایی که لگن  محل قرارگیری رحم، تخمدان ها و لوله های رحمی محسوب می شود، لذا زمانی که سقط جنین اتفاق می افتد. درد لگن در سقط جنین، به دلیل انقباضات عضلانی و تغییراتی که در اجزای سیستم تولید مثل داخلی بر اثر دفع باروری ناموفق رخ می دهد، اعصاب مجاور رحم، تخمدان ها و البته لوله های رحمی تحریک شده و به دلیل تحریک این نوع رشته های عصبی، دردهای لگنی ایجاد می شود و در نهایت می توان گفت که این مورد از ویژگی های شاخص سقط می باشد.
درد لگن در سقط جنین، ایجاد گرفتگی لگن و ایجاد درد استخوان
 

چرا درد لگن در سقط جنین ایجاد میشود؟

در ابتدا لازم است بدانید که درد لگن در دوران بارداری از جمله مسائل عادی و قسمتی از سازگار شدن بدن با تغییرات جسمی و فیزیکی در ناحیه شکم و لگن و همچنین انواع منقبضهای براکستون هیکس میباشد. البته به دلیل آنکه ممکن است به معنای وجود کیست تخمدان یا حتی عفونت خفیف و شدید و زایمان سریع باشد، میبایست در اسرع وقت به متخصص زنان در کلینیک فوق تخصصی لگن مراجعه کرده تا علت اصلی این درد مشخص و سپس درمانهای لازم انجام شود. 
درد لگن در سقط جنین بسیار سخت و آزار دهنده است که ممکن است شما نیز این درد را در گذشته آن را تجربه کرده باشید. نکته مهم این است که تقریبا ۴۱ الی ۷۸ درصد از خانمهای باردار درد در ناحیه لگن را تجربه کردهاند و همچنین اکثر خانمهایی که سقط جنین داشته اند، درد لگن در سقط جنین را نیز تجربه نمودهاند و با شدت این درد آشنایی کامل دارند. 
به صورت کلی میتوان گفت درد لگن اغلب در قسمت اندامهای مربوط به تولید مثل درونی خانمها ایجاد میشود و از آنجایی که درد لگن علاوه بر خانمها در آقایان نیز اتفاق میافتد، میتوانند دلایل دیگری نیز داشته باشد که در مباحث بعدی به صورت کامل به آن خواهیم پرداخت. از این رو به شما توصیه می شود که اگر باردار یا مشکوک به بارداری هستید و درد لگن را احساس می کنید، به ویژه اگر این درد با خونریزی یا ترشحات خونابه از واژن همراه است، در اولین فرصت به اورژانش مراجعه کنید.
مهمترین علت درد لگن در سقط جنین، ایجاد گرفتگی لگن و ایجاد درد استخوان بعد از سقط است. از آنجایی که پس از سقط اندامهای تولید مثل داخلی بدن خانم به لگن فشار وارد میکند، درد خفیف تا شدیدی در این قسمت ایجاد میشود. 
 

نشانه‌های رایج درد لگن در سقط جنین چیست؟

همانطور که میدانید لگن در حساسترین قسمت بدن وجود دارد و از این رو دردهای آن میتوانید ناشی از موارد بسیاری باشد. در واقع درد لگن ممکن است به علت دستگاه گوارش، سیستم تولید مثل و حتی ادرار شخص باشد. امروزه پزشکان با انجام تحقیقات لازم به این نتیجه رسیدهاند که برخی از دردهای ناحیه لگن به ویژه درد دائمی و شدید لگن، ممکن است از انواع عضلات و بافت همبند یا همان رباطها که در قسمت انتهایی لگن قرار دارند، ایجاد شوند. 
همچنین در برخی مواقع درد لگن در سقط جنین به علت به حرکت در آمدن عصبهای مختلف در ناحیه لگن به وجود میآید. اگر بخواهیم بگوییم که درد لگن در سقط جنین دقیقا به شکل است باید بگوییم، در صورتی که در قسمت انتهایی شکم و یا بالای پاهای خود دردی را حس میکنید، بدانید که این درد لگن است. این درد ممکن است به علت سقط جنین و حتی عوامل متعدد دیگری ایجاد شود. در برخی مواقع امکان دارد که درد در ناحیه لگن به معنای وجود نشانه بدون خطر جهت باردار شدن و یا حتی مشکل گوارشی باشد و حتی ممکن است به معنای خطر و هشدار جهت مراجعه سریع به متخصص باشد. 
به عبارت دیگر میتوان گفت که درد لگن در سقط اغلب در قسمت زیرین شکم و میان باسنها ایجاد و احساس میشود که احتمالا این درد لگن در سقط پس از مدت کوتاهی برطرف شده و یا ممکن است که برطرف شدن درد آن چند ماه طول بکشد. درد لگن پس از سقط جنین تنها یکی از علتهای رایج این درد است و عوامل بسیار زیادی سبب ایجاد این درد میشوند که ممکن است به معنای وجود یک بیماری خاص در بدن باشد. 
در صورتی که شما به درد لگن شدید و مزمن دچار شدهاید که ممکن است علت آن وجود یک مسئله پزشکی باشد، میبایست برای رفع درد ایجاد شده به پزشک مراجعه کرده و با درمان سریع این درد را برطرف نمایید. با این وجود در برخی مواقع، تشخیص یک دلیل مشخص جهت درد کهنه لگن به آسانی میسر نمیشود. از این رو مهمترین هدف از درمان درد لگن بعد از سقط جنین و دیگر علت ها، کمتر شدن شدت درد و دیگر نشانههای مربوطه و همچنین بهتر شدن کیفیت زندگی شما به عنوان بیمار است. 
اغلب زمانی که از شخص بیمار درخواست میشود که به صورت دقیق قسمت درد لگن خود را به پزشک نشان دهد، امکان دارد که دست خود را بر روی تمامی قسمتهای لگن قرار دهند و یک ناحیه مشخص و نقطهای را نشان ندهند. در برخی موارد احتمال دارد که حس درد و ناراحتی که هنگان درد لگن تجربه میکنید بعد از ایستادن برای مدت زمان زیاد، افزایش یابد و هنگام خوابیدن کاهش یافته یا به صورت کامل رفع شود. 
همچنین ممکن است که درد بسیار کم و آزاردهنده نباشد و حتی امکان دارد که به علت شدت زیاد، در زمان انجام کارهای شخصی و فعالیت هی خود با مشکل روبرو شوید. به عنوان مثال امکان خوابیدن راحت و ورزش کردن برای شما امکانپذیر نمیباشد. از این رو دردهای مربوط به ناحیه لگن علامتهای مخصوص به خود را دارند که اصلی ترین نشانههای رایج درد لگن در سقط و دیگر دلایل این درد عبارت است از:
  • ♦ احساس درد با شدت زیاد و به صورت همیشگی
  • ♦ درد به صورت تکرار شونده
  • ♦ احساس فشار زیاد و همچنین حس سنگینی در ناحیه لگن
  • ♦ ایجاد گرفتگی و تجربه درد با شدت بالا
  • ♦ درد نامشخص
  • ♦ احساس درد در زمان نشستن برای مدت زمان زیاد
  • ♦ احساس درد در زمان ادرار و دفع
  • ♦ ایجاد درد در زمان نزدیکی
 

درد لگن در دوران بارداری در چه صورت خطرناک است؟

بعضی از زنان در دوران بارداری با مشکلات بسیار جدی روبرو میشوند که به همراه آن دردهای بسیاری را تجربه خواهند کرد. در صورتی که درد در ناحیه لگن در زمان بارداری با نشانههای متعددی از جمله تب زیاد، خونریزی و… همراه باشد، باید در اولین فرصت و بدون معطلی به پزشک خود مراجعه نمایید و یا با او تماس بگیرید. درد لگن در زمان بارداری علتهای بسیاری دارد که خطرناکترین و مهمترین آنها عبارت است از: 
  • ♦ درد لگن در سقط جنین و بارداری: هنگامی که زنان در سه ماه نخست دوران بارداری خود با درد شکم روبرو میشوند، بدانند که مشکلات بسیاری از جمله سقط جنین در انتظار آنها است. تحقیقات و آمارهای انجام شده در سالهای اخیر حاکی از آن است که به طور تقریبی ۱۵ الی ۲۰ درصد از بارداریها به علت سقط جنین به پایان میرسند. از مهمترین نشانههای این مشکل نگران کننده و جدی میتوان به خونریزیهای شدید، گرفتگی در ناحیه لگن و شکم مانند دوران پریودی و درد استخوان لگن بعد از سقط اشاره کرد. 
  • ♦ زایمان سریع و زودتر از وقت مشخص شده: در صورتی که شما به عنوان یک خانم باردار در ناحیه لگن خود درد دائمی بدون قطع شدن و با فشار زیاد را تجربه میکنید که به شکل رفت و آمد است، احتمالا از نشانههای زایمان است. در صورتی که در یک تا ۴ ساعت و حتی بیشتر از این زمان دچار منقبضهای شدید و خفیف شدهاید و حتی این انقباضها با انجام کارهای مختلف اعم از استراحت و دراز کشیدن، ادرار کردن و… نیز هنوز قطع نشده، میبایست در اسرع وقت به متخصص خود مراجعه نمایید. همچنین در صورتی که این نشانهها پیش از وارد شدن به هفته ۳۷ بارداری ایجاد شود، به معنای زایمان زودرس است. 
  • ♦ ایجاد بارداری بیرون از رحم: به بارداری که تخمک در بخشی بیرون از ناحیه رحم واقع میشود، باردار شدن بیرون از رحم میگویند. اغلب تخمک وارد نشده به رحم، داخل لوله فالوپ واقع میشود. از بین ۵۰ زنان باردار تنها یک نفر با این مشکل روبرو میشوند. اگر که شما به بارداری خارج از ناحیه رحم دچار شده باشید، به مرور زمان طی گشاد و باز شدن لوله فالوپ، میان هفته شش الی ده بارداری دچار درد و خونریزی بسیار زیاد خواهید شد. همچنین در صورتی که در بارداری سالهای قبل یا عمل کردن لگن، لوله فالوپ، شکم خود و… دچار این مشکل شده اید، امکان دارد که به بارداری بیرون از رحم نیز دچار شوید. از جمله مواردی که امکان در معرض قرار گرفتن این خطر را زیاد میکند، استفاده از انواع روشهای بارداری مصنوعی است. در نهایت لازم است بدانید که این نوع باردار ادامه نمییابد و باید هر چه سریعتر توسط متخصص با تجربه درمان شود. 
  • ♦ جداسازی جفت جنین: بد نیست بدانید که جفت مهمترین و اصلیترین منبعی است که اکسیژن و مواد غذایی ضروری و مغذی برای جنین را در دوران بارداری فراهم میکند. جفت اغلب بر روی قسمت دیواره رحم قرار گرفته و تا زمان تولید نوزاد از مکان خود به هیچ وجه جدا نخواهد شد. البته در مواقع بسیار ناگهانی و نادر ممکن است که جفت از دیواره رحم جدا شود که چنین مشکل خطرناک و ناگهانی اغلب در سه ماه پایان بارداری رایجتر از شش ماهه اول است. دردی که به علت جدا شدن ناگهانی جفت رخ میدهد، بسیار زیاد و البته ثابت است و آرام آرام در ناحیه زیرین شکم افزایش مییابد. همراه این مشکل رحم بسیار به حالت سفت در آمده و سپس به خونریزی شدید بدون لخته دچار خواهید شد. البته بعضی مواقع هنگام جدا شدن جفت، زایمان نیز اتفاق میافتد که در این لحظه متخصص زنان و یا پزشک مربوطه نوزاد را از روش سزارین سریع متولد میکند. اگر جفت بسیار کم از رحم جدا شده باشد، متخصص مجوز ختم بارداری را صادر نمیکند تا خانم باردار به روش طبیعی زایمان کند. در صورتی که شما قبلا مشکلات متعدد از جمله جدا شدن ناگهانی جفت، فشار خون زیاد، مشکلات متعدد مانند مسمومیتهای بارداری و همچنین ترومای زیاد شکمی را تجربه کرده اید، بدانید که ممکن است در زمان بارداری به درد لگن در سقط جنین و حتی بارداری و جدا شدن ناگهانی جفت دچار شوید. 
  • ♦ فیبروم یا تومور رحم: از جمله تودههایی که سبب سرطان نمیشود و اغلب در دوران بارداری بسیار رایج است، فیبروم یا تومورهای رحمی است. لازم است بدانید که روند بارداری سبب به حرکت در آمدن فیبرومها برای بزرگتر شدن میشوند. هنگامی که یک توده در مدت کوتاه و بسیار سریع رشد میکند، با درد همراه خواهد بود. در اکثر مواقع این مشکل در دوران بارداری به آسانی قابل مشاهده است. 
  • ♦ پاره شدن رحم: از جمله مشکلات کمیاب، پارگی رحم است. البته با این وجود ممکن است که این مشکل ایجاد شود به ویژه در صورتی که محل یک زخم از زایمان سزارین گذشته یا دیگر جراحیهای شکمی را تجربه کرده باشید. در صورت ایجاد این اتفاق، یک درد بسیار شدید و اتفاقی را در محل زخم پیشین خود تجربه خواهید کرد که این امر هم برای شما و هم برای نوزادتان بسیار خطرناک و حتی کشنده خواهد بود. اغلب پارگیهای رحم که قبل از زمان اصلی زایمان صورت میگیرد، به علت وارد شدن ضربه شدید به شکم به وجود میآید. از این رو میتوان گفت که درد لگن در سقط جنین به علت پاره شدن رحم نیز رخ میدهد. با این وجود اگر یک بیمار با این عارضه بسیار خطرناک و جدی روبرو شد، میبایست بلافاصله نشانههای آن را جدی گرفته و جهت درمان هرچه سریعتر اقدامات لازم انجام شود.
  • ♦ پره اکلامپسی: از جمله مشکلاتی که به علت بارداری ایجاد میشود، مسمومیت بارداری است که البته در بین پزشکان با نام پره اکلامپسی شناخته شده است. این بیماری و دیگر مشکلات مربوط به فشار خون بالا اغلب در بین ۶ الی ۸ درصد از زنان باردار اتفاق میافتد. این مشکل اغلب بعد از اتمام هفته ۲۰ بارداری رخ میدهد و از این رو هر نوبت که به پزشک مراجعه نمایید، فشار خون شما مورد بررسی کامل قرار خواهد گرفت. 
مهمترین نکتهای که باید بدانید این است که در صورت بالا بودن فشار خون، مراحل رشد جنین بسیار کند پیش میرود و در نتیجه ممکن است جنین با وزن بسیار کم متولد شود. توجه داشته باشید که این مشکل در دوران بارداری، خطر جداسازی جفت از دیواره رحم را به صورت قابل توجهی زیاد کرده، به شکلی که جفت پیش از زایمان از قسمت دیواره رحم به صورت کامل جدا خواهد شد. 
در صورت شدت یافتن این عارضه، با نشانههای متفاوتی اعم از درد در ناحیه بالایی راست شکم خود، تهوع و استفراغ، مشکلات دیداری، ورم و سردردهای ناگهانی و… روبرو خواهید شد که ممکن است سبب سقط جنین نیز شود و در نهایت با درد لگن در سقط جنین نیز روبرو شوید. 
 

مهمترین دلایل درد کمر و لگن بعد از سقط چیست؟

احتمالا همیشه مهمترین و دقیقترین علتهای سقط جنین به آسانی تشخیص داده نشود. از این رو نشانههای متعددی از طرف متخصصان بیان شده که خانم باردار در زمان سقط جنین با آن روبرو میشود و میفهمد که در بارداری عارضهای ایجاد شده است. از جمله این علائم درد کمر و لگن بعد از سقط است. اکثر زنانی که در گذشته سقط و بارداری را تجربه کرده اند، میدانند که درد کمر و لگن با سقط همراه است. 
نکته مهم این است که بدانید درد در قسمت پایینی کمر به معنای سقط جنین نبوده و تنها در صورتی که درد به وجود آمده بسیار تیز و با درد شدن زیاد همراه باشد، ممکن است به معنای وجود یک عارضه جدی و خطرناک باشد. بسیاری از خانمها پس از سقط جنین، درد شدیدی را تحمل مینمایند. 
از مهمترین دلایل درد کمر و لگن پس از سقط جنین این است که تنها مدت کوتاهی بعد از سقط، رحم دچار انقباضات شده و از این رو به اندازه و صورت اول خود بر میگردد و این فرایند باعث شده که بافت پیوندی که در قسمتی پشتی قرار دارد، تحت فشار زیاد سفت و بسیار فشرده شود که در نهایت منجر به کمر درد و لگن درد میشود. بدانید که میزان شدت درد در تمامی خانمها یکسان نبوده و همچنین مدت زمان درد با توجه به وضعیت جسمانی و سلامتی شخص و سن او متغیر است. 
برای درمان درد لگن بعد از سقط و همچنین درد کمر باید از انواع داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز شده استفاده نمایید؛ زیرا مصرف خودسرانه این داروها عوارض بسیار جدی به همراه دارد. همچنین میتوانید از انواع روشهای درمانی طبیعی و خانگی ساده و بدون عوارض برای کاهش و رفع درد لگن پس از سقط جنین استفاده نمایید. از جمله اقداماتی که میتوانید برای درمان درد کمر و لگن انجام دهید عبارت است از: 
  • ♦ خواب کافی و استراحت برای چند روز به منظور قویتر شدن بدن و سریعتر شدن مراحل بهبودی
  • ♦ انجام انواع فعالیتهای ورزشی مخصوص جهت قویتر شدن کمر به منظور رفع تمامی کشش و تنشهای ایجاد شده در ناحیه کمر
  • ♦ آرام کردن عضلههای ناحیه کمر با استفاده از دراز کشیدن در وان آب نسبتا گرم یکی دوبار در طول روز
  • ♦ قرار دادن کمپرس آب گرم یا حوله داغ بر روی کمر
 

سخن پایانی

سقط جنین از جمله مشکلات بسیار دردناک روحی و جسمی است که به دنبال آن عارضههای متعددی در بدن خانم ایجاد میشود. درد لگن در سقط جنین از جمله این مشکلات محسوب میشود که ایجاد فشار زیاد از طرف اندام تولید مثل سبب ایجاد چنین دردی میشود و برای درمان آن باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد. 
در صورتی که شما از این عارضه رنج میبرید، حتما در اسرع وقت نسبت به درمان آن به یک متخصص با تجربه و معتبر مراجعه نمایید تا اقدامات و بررسیهای لازم جهت تشخیص و درمان صورت گیرد. ما در این مطلب سعی کردیم شما را با مهمترین علتهای درد لگن پس از سقط آشنا کنیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب اطلاعات لازم را به دست آورید و این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد.
 
دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو