زانو یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن ما انسان‌ها به شمار می‌رود که بسیاری از حرکات روزانه ما، به سلامت آن بستگی دارد. در واقع زانوها در هنگام راه رفتن و ایستادن، وزن بدن را تحمل می‌کنند و ما را برای انجام امور روزمره یاری می‌دهند. اما به همان اندازه که مفصل زانو مهم است، به همان میزان هم در معرض آسیب دیدگی قرار دارد. یکی از بیماری‌های رایجی که انسان‌ها به خصوص با افزایش سن با آن مواجه می‌شوند، آرتروز زانو است. آیا می‌دانید علائم آرتروز زانو چیست و چه راهکارهایی برای درمان آن وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا اطلاعاتی در زمینه آرتروز زانو به شما عزیزان ارائه دهیم.
زمانی که غضروف قرار گرفته در میان مفاصل زانو به هر دلیلی از بین برود، در اصلاح پزشکی می‌گویند که فرد به آرتروز زانو دچار شده است. معمولاً آسیب‌هایی که برای غضروف مفاصل به وجود می‌آیند از قسمت داخل، خارج و یا زیر کشکک زانو هستند. در همین ابتدای مقاله، قصد داریم شما را با مهم‌ترین علائم آرتروز زانو آشنا کنیم. این علائم ممکن است به آرامی شروع شوند و در طول زمان شدت آن‌ها افزایش پیدا کند.
از جمله مهم‌ترین نشانه‌های آرتروز زانو که دکتر آرتروز زانو توصیه می‌کند باید به آن توجه کنید می‌توان به پارامترهای زیر اشاره نمود:
• درد
آرتروز نیز مانند بسیاری دیگر از بیماری‌های جسمی، اولین علامت و نشانه خود را با درد بروز می‌دهد. زانوی افرادی که با آرتروز زانو مواجه شده‌اند، پس از آن که خم شده و یا فشاری بر روی آن وارد شود، بیش از پیش دردناک می‌گردد. البته این درد زمانی که فرد به استراحت مشغول است کمتر شده و با شروع فعالیت، تشدید می‌یابد.
• خشک مفصل
به سبب آن که غضروف میان مفاصل زانو در بیماری آرتروز از بین رفته است، بنابراین فرد با خشکی و سفتی شدید مفاصل خود مواجه می گردد. در واقع او نمی‌تواند مانند قبل زانوی خود را خم و راست کند و معمولاً زانوی او بی حرکت می‌شود.
• ورم
برخی دیگر از افراد، بیماری آرتروز زانو را با علامت دیگری به نام ورم مشاهده می‌کنند. این ورم معمولاً به سبب تجمع مایع مفصلی رخ داده و بسیار آزار دهنده است. البته با توجه به شرایط زندگی و جسمانی بیمار، این ورم می‌تواند کم یا زیاد باشد.
• ضعف عضلات پا
یکی دیگر از مهم‌ترین علائم بیماری آرتروز زانو که نباید از آن غافل شویم، ضعف پاها و عدم تعادل آن‌هاست. در واقع کسی که به آرتروز زانو دچار شده است، دیگر نمی‌تواند مانند قبل بر روی پاهای خود بایستند و یا برای مدت زمان طولانی پیاده‌روی کند.
• صدا دادن زانو
برخی از افرادی که به بیماری آرتروز زانو مبتلا شده‌اند، همواره از صدا دادن زانوی خود شکایت دارند. در این گونه مواقع صداهایی مانند قیژ قیژ و یا تق تق از زانو شنیده می‌شود که به خصوص در هنگام حرکت دادن آن، بیشتر می‌شوند.
• درد زانو با تغییرات آب و هوایی
یکی دیگر از مهم‌ترین علائم آرتروز زانو که برخی از بیماران با آن مواجه می‌شوند، درد زانو با تغییرات آب و هوایی است. این افراد زمانی که در آب و هوای مرطوب و کم فشار قرار گیرند، درد بیشتری را در قسمت زانوی خود احساس می‌کنند.
• کاهش دامنه حرکتی زانو
آرتروز زانو می‌تواند دامنه حرکتی زانو را بیش از پیش کاهش دهد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، دیگر نمی‌توانند مانند قبل زانوی خود را آزادانه به این سمت و آن سمت حرکت دهند. حتی انجام امور ساده روزانه مانند راه رفتن، خرید کردن و... با سختی و رنج بسیار زیادی همراه خواهد بود.
حال که تا حدودی با علائم آرتروز زانو آشنا شدیم، خوب است اندکی نیز به مهم‌ترین عللی که یک نفر با بیماری آرتروز زانو مواجه می‌شود اشاره کنیم. آرتروز زانو که برخی از پزشکان آن را به نام استئوآرتریت یا ساییدگی زانو نیز می‌شناسند، یکی از متداول‌ترین بیماری‌هایی است که افراد در سنین بالا به آن مبتلا می‌شوند.
در واقع افزایش سن، سبب می‌شود که غضروف مفصل زانو بیش از پیش ساییده شود. شاید به همین سبب است که در اثر افراد مسن، مشاهده می‌کنیم که همواره از درد زانو شکایت می‌کنند و راه رفتن برای آن‌ها دشوار شده است.
البته آرتروز زانو تنها به سبب افزایش سن به وجود نمی‌آید. ممکن است آسیب دیدگی‌هایی که در هنگام فعالیت‌های ورزشی و یا تصادفات برای شخص به وجود می‌آیند، علائم آرتروز زانو را در او آشکار کنند. این آسیب‌ها باعث می‌شوند که عضلات پا بیش از پیش کشیده شده و فشار بسیار زیادی به زانو وارد نمایند. افرادی که با آسیب‌هایی مانند شکستگی زانو، کشیدگی و پارگی لیگامنت‌ها مواجه می‌شوند، بیش از سایر افراد در معرض آرتروز زانو قرار می‌گیرند.
در واقع زمانی که لیگامان‌های زانو دچار آسیب دیدگی شوند، به آرامی بافت غضروفی درون زانو شروع به تحلیل می‌نماید. به همین سبب است که آرتروز زانو را در میان ورزشکاران و یا کسانی که زانوی آن‌ها در اثر تصادف با آسیب مواجه شده است، بیش از پیش مشاهده می‌کنیم.
یکی دیگر از مهم‌ترین علل آرتروز زانو، چاقی و اضافه وزن است. زمانی که وزن شما از حد طبیعی بالاتر می‌رود، فشار مضاعفی بر روی زانوها وارد شده و غضروف‌های آن با آسیب دیدگی مواجه می‌شوند. پزشکان عقیده دارند اگر بتوانید تنها 5 کیلوگرم از وزن خود را کاهش دهید، به میزان 50 درصد از بیماری آرتروز دور خواهید ماند.
نشانه‌ها و علائم آرتروز زانو معمولاً در 5 مرحله بروز پیدا می‌کنند. اگر شما یا یکی از عزیزان شما با بیماری آرتروز مواجه شده است، به شما پیشنهاد می‌کنیم به این بخش از مقاله توجه بیشتری نمایید. آگاهی از این که در کدام یک از مراحل بیماری آرتروز قرار دارید، به شما کمک می‌کند تا هر چه زودتر فکری برای درمان و جلوگیری از پیشروی این بیماری نمایید:
• مرحله 1: در این مرحله که پزشکان آن را به نام مرحله مینور نیز می‌شناسند، بیمار به تازگی به ساییدگی مفاصل زانو مبتلا شده است. البته میزان این ساییدگی به قدری نیست که او را از حرکت و انجام کارهای روزانه باز بدارد. حتی بیمار در این مرحله، درد چندان زیادی را نیز احساس نخواهد کرد.
• مرحله 2: در این مرحله علائم آرتروز زانو به صورت خفیف شروع به نمایان شدن می‌کنند. ممکن است بیمار علائمی مانند درد و ورم زانوهای خود را احساس کند که البته بسیار کم است. چرا که هنوز در میان مفاصل زانو، غضروف به میزان کافی وجود دارد که از تماس استخوان‌ها با همدیگر ممانعت نماید.
• مرحله 3: در این مرحله نشانه‌های آرتروز زانو به حد متوسط رسیده است و بیمار با درد بیشتری مواجه می‌باشد. این درد در هنگام راه رفتن، دویدن، نشستن و خم شدن بر روی زانو بیشتر می‌شود. در این مرحله غضروف‌ها از بین رفته‌اند و بیمار با مسئله جدیدی به نام خار استخوانی مواجه می‌گردد.
• مرحله 4: در چهارمین مرحله از این بیماری، آرتروز زانو به میزان شدید بروز پیدا می‌کند. چرا که غضروف‌هایی که میان استخوان‌ها قرار داشتند، حال دیگر به طور کامل از بین رفته‌اند. بنابراین زانوی بیمار بسیار سفت و دردناک شده است. معمولاً در این مرحله پزشکان، عمل جراحی را برای بیمار خویش در نظر می‌گیرند.
پس از آن که با علائم آرتروز زانو به نزد یک متخصص ارتوپدی یا فوق تخصص زانو می‌روید، ابتدا با آزمایشات و بررسی‌های مختلف، شدت آسیب دیدگی غضروف مفصل زانو را بررسی می‌نماید. سپس بر همان مبنا، بهترین درمان را برای رفع نشانه های آرتروز زانو برای شما در نظر می‌گیرد. قدم اول برای درمان این بیماری، تجویز دارو است.
معمولاً داروهایی که متخصصان برای درمان بیماری آرتروز زانو در مراحل اولیه در نظر می‌گیرند، شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و داروهای مسکن هستند. از آن جایی که گاهی اوقات یک التهاب می‌تواند باعث ایجاد علائم آرتروز زانو گردد، بنابراین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، یکی از بهترین گزینه‌ها برای درمان این بیماری به شمار می‌روند. اگر بخواهیم از رایج‌ترین نوع این داروها نام ببریم به ناپروکسن، ایبوپروفن، دیکلوفناک و... اشاره می‌کنیم. گاهی نیز ممکن است پزشک برای کاهش درد بیماری، انواع داروهای مسکن مانند استامینوفن را تجویز کند.
یکی دیگر از روش‌های نوینی که امروزه بسیاری از متخصصان از آن برای رفع علائم آرتروز زانوی بیماران خویش استفاده می‌کنند، تزریق ژل است. معمولاً ژل‌هایی که برای تزریق در قسمت مفصل زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای ماده‌ای به نام هیالورونیک اسید هستند. شاید برای شما نیز جالب باشد بدانید که هیالورونیک اسید ماده‌ای است که به صورت طبیعی در مایع مفصلی بدن انسان وجود دارد.
در واقع مایع مفصلی که در زانوی ما وجود دارد، باعث ایجاد لغزندگی مناسب مفاصل بر روی همدیگر می‌شود. به این صورت فشار مضاعفی که بر روی مفاصل وجود دارد برداشته می‌شود. افرادی که با علائم آرتروز زانو مواجه می‌شوند، اسید هیالورونیک موجود در مفاصل آن‌ها غلظت کافی را ندارد.
بنابراین پزشکان تصمیم می‌گیرند که با تزریق ژل هیالورونیک اسید در میان مفاصل زانو، دوباره حالت لغزندگی را برای مفاصل زانو به وجود آورند.
شاید ژل هیالورونیک اسید نتواند به سرعت باعث کاهش درد و ورم آرتروز زانو گردد، اما به مرور زمان باعث بهبودی این بیماری می‌شود. بسیاری از افراد پس از تزریق این ژل، می‌توانند به راحتی حرکت کنند و دیگر با علائم آرتروز زانو روبرو نشوند. جالب است بدانید که ژل هیالورونیک اسید، علاوه بر مزایایی که برای شما گفتیم، مفاصل زانو را برای تولید این اسید تحریک می‌کند.
در این قسمت از مقاله تصمیم گرفته‌ایم شما را با برخی از مهم‌ترین علائم آرتروز زانو در مردان آشنا کنیم. البته این نکته را فراموش نکنید که آرتروز زن و مرد نمی‌شناسد و بسیاری از مواقع، علائمی که زنان و مردان تجربه می‌کنند با همدیگر یکی است. از جمله مهم‌ترین علائم و نشانه‌های آرتروز زانو در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• درد: اگر بخواهیم به اصلی‌ترین علائم آرتروز زانو در مردان اشاره کنیم، بدون شک از درد زانو نام خواهیم برد. این درد در صورتی که مزمن و طولانی شود، توان حرکت و انجام کارهای روزانه را از شخص خواهد گرفت.
• سفتی مفاصل: بسیاری از مردانی که با آرتروز زانو مواجه می‌شوند، سفتی و خشکی بیش از اندازه زانوی خود را تجربه می‌کنند.
• تورم: در میان تمام نشانه های آرتروز زانو که در جسم برخی از آقایان به وجود می‌آیند، باید به تورم نیز اشاره کنیم. گاهی ممکن است زانوها به قدری متورم شوند که فرد دیگر نتواند مانند قبل زانوی خود را حرکت داده و به انجام امور ساده زندگی خود مشغول باشد.
• صدا دادن زانو: یکی دیگر از مهم‌ترین علائم آرتروز زانو در مردان، صداهای عجیب و غریبی است که از زانو شنیده می‌شود. به خصوص آن که این صداها در هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها و یا راه رفتن بیش از سایر مواقع شنیده می‌شود.
• محدودیت حرکت: زمانی که فردی به آرتروز زانو مبتلا می‌شود، خواه ناخواه محدوده حرکتی او کاهش پیدا می‌کند. او دیگر نمی‌تواند مانند قبل زانوهای خود را آزادانه حرکت دهد و به انجام امور روزانه معمولی خود مشغول باشد.
• قفل شدن زانو: شاید شما نیز از مردانی که به آرتروز زانو مبتلا شده‌اند این جمله را شنیده باشید که زانویم قفل شده است! این مسئله به خصوص در مواقعی که فرد می‌خواهد زانوی خود را به حرکت درآورد، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
در مواقعی که درد بیمار شدید می‌شود و دیگر نمی‌تواند مانند قبل به راه رفتن و انجام کارهای ساده روزانه ادامه دهد، پزشک برای رفع علائم آرتروز زانوی بیمار خویش، عمل جراحی را در نظر می‌گیرد. عمل جراحی در مواقعی انجام می‌شود که تمامی راهکارهای درمانی ذکر شده برای بیمار انجام شده است، اما نتیجه چندان خوشایندی به دست نیامده باشد.
معمولاً جراحی آرتروز زانو به 3 شیوه انجام می‌شود که در این قسمت، به صورت مختصر در مورد هر کدام از آن‌ها صحبت می‌کنیم:
1. آرتروسکوپی
در این شیوه از جراحی، برای آن که بتوانند علائم آرتروز زانوی بیمار را برطرف کنند، از ابزاری به نام آرتروسکوپ استفاده می‌کنند. به این صورت که یک شکاف کوچک بر روی مفصل زانو ایجاد شده و لوله آرتروسکوپ را از آن وارد می‌کنند. این امر به پزشک امکان می‌دهد که داخل مفصل زانو را مشاهده نموده و عمل جراحی آن را انجام دهد. این عمل زمانی انجام می‌شود که بیمار به خار استخوانی مبتلا شده باشد و یا قسمتی از غضروف داخل مایع مفصلی باقی مانده باشد.
2. جراحی استئوتومی
در این شیوه از جراحی، متخصصان قسمتی از استخوان زانو را با استفاده از ابزارهای مخصوص خود برش می‌دهند. پس از آن تغییرات عمده‌ای در قسمت استخوان درشت نی زانو به وجود آورده و مفصل زانو را جا به جا می‌کنند. به این صورت باعث ایجاد تعادل در قسمت مفصل زانو شده و علائم آرتروز زانو را از بین می‌برند. پس از آن نیز قسمت بریده شده استخوان را با استفاده از پیچ یا پلیت به خوبی ثابت می‌کنند.
3. تعویض مفصل زانو
یکی دیگر از بهترین و موثرترین روش‌هایی که متخصصان برای از بین بردن علائم آرتروز زانوی بیمار خویش از آن استفاده می‌کنند، جراحی تعویض مفصل زانو است. البته این نکته را فراموش نکنید که این شیوه از جراحی، ریسک بالایی دارد؛ بنابراین زمانی آن را انتخاب می‌کنند که سایر روش‌های درمان آرتروز زانو جواب نداده و بیمار هر روز با درد شدیدی در پاهای خود مواجه می‌شود. در این روش متخصصان غضروف میان مفصل که دچار آسیب شده است را به طور کامل از زانو خارج می‌کنند. پس از آن، یک مفصل مصنوعی در قسمت زانوی بیماری قرار می‌دهند که معممولاً از جنس پلیمر، پلاستیک و یا فلز ساخته شده است.
تجربه آرتروز زانو برای هر انسانی سخت و غیر قابل تحمل است؛ چرا که ما با زانوهای خود می‌توانیم راه برویم، کارهای روزانه خود را انجام دهیم و از زندگی لذت ببریم. در صورتی که هر نوع آسیبی برای زانوهای ما به وجود آید، توان حرکت از ما گرفته شده و زندگی ما تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اما اگر علائم آرتروز زانو را در جسم خود مشاهده کردید، نگرانی به خود راه ندهید.
شما می‌توانید با مراجعه به کلینیک‌های معتبر درمانی و ملاقات با بهترین متخصصان این حوزه، آرتروز زانوی خود را درمان نمایید. همچنین شما می‌توانید با تغییرات ساده‌ای در سبک زندگی و مراقبت بیشتر از خود، نشانه های آرتروز زانو را از بین برده و سال‌های سال در سلامتی و آرامش زندگی کنید.