نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درمان مفصل لگن و علت درد لگن چیست؟
استخوان لگن، به‌عنوان یکی از بخش‌های حیاتی بدن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و هر مشکلی در این قسمت می‌تواند به تحریک، التهاب و در نتیجه، درد منجر شود. اگر استخوان لگن درمان نشود ممکن است به مشکلات جدی منجر شود و تأثیرات جبران‌ناپذیری بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد. از تمرینات تخصصی و تغییرات در سبک زندگی تا استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های درمانی نوین، همه جنبه‌های مختلف درمان مفصل لگن در کلینیک فوق تخصصی لگن و این مقاله به چشم می‌خورد. پیش بروید و با ما همراه شوید تا از اطلاعاتی جامع و به‌روز در زمینه درمان درد مفصل لگن بهره‌برداری کنید و از آینده‌ای با کمترین درد و بیشترین راحتی برای خود لذت ببرید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
مفصل لگن چیست؟
استخوان لگن، یا همان مفصل هیپ، مفصلی است که استخوان زنجیره‌ای لگن را به استخوان ران متصل می‌کند. این مفصل به‌صورت یک مفصل حرکتی عمل می‌کند و نقش بسیار مهمی در حرکت و پشتیبانی بدن دارد.
مفصل لگن شامل سه عنصر اصلی است: استخوان لگنی (شامل استخوان‌های ستون فقرات، عجز لگنی و قلوه لگنی)، استخوان ران (استخوان فمور) و لاکتابلوم (یک سطح عمیق و توخالی در استخوان زنجیره‌ای لگن). سر فمور که نوک‌گرد استخوان ران است، درون لاکتابلوم یا چاه مفصلی قرار می‌گیرد.
لاکتابلوم شبیه به یک کپسول محافظ است که بافت‌های مفصلی اطراف سر فمور را پوشش می‌دهد. این ساختار بالقوه حرکتی استخوان لگن را تعیین می‌کند. فرم شیروانی و منحنی سر فمور به همراه سطح صاف و مناسب لاکتابلوم، امکان حرکت‌های مختلفی از جمله خم‌شدن، دراز شدن، چرخش و حرکت‌های جانبی را برای استخوان‌های لگن و ران فراهم می‌کند.
استخوان لگن نقش مهمی در پشتیبانی و تحمل وزن بدن دارد. هنگامی که ما راه می‌رویم، استخوان لگن به ما کمک می‌کند تا وزن بدن را به تسهیل گاه و استخوان‌های پایینی منتقل کنیم. همچنین، در فعالیت‌هایی مانند خم‌شدن، نشستن، پاشنه برخورد و حرکات روزمره دیگر، این مفصل از ما حرکت و پشتیبانی می‌کند.
درد مفصل لگن از چیست و چه افرادی این درد را تجربه می‌کنند؟
درد فصل لگن ممکن است به شکل‌ها و شدت‌های مختلفی احساس شود و افراد مختلف ممکن است در اثر عوامل متنوعی این نوع درد را تجربه کنند.
به طور عمومی، درد مفصل لگن ممکن است از عوامل زیر ناشی شود:
-
♦ التهاب مفصل: التهاب در منطقه مفصل می‌تواند باعث درد و تورم شود.
-
♦ آسیب فیزیکی: ضربه‌ها، فشارهای ناهنجار یا آسیب به بافت‌های اطراف مفصل می‌تواند منجر به درد شود.
-
♦ فعالیت‌های ورزشی یا جسمی: تمرین‌ها یا فعالیت‌های ورزشی به‌درستی انجام نشده، ممکن است باعث تحریک مفصل شده و درد ایجاد کنند.
-
♦ تشنج عضلانی: تنش‌ها یا تشنج‌های عضلانی می‌توانند به ناحیه استخوان لگن تشدید درد ایجاد کنند.
-
♦ فعالیت‌های غیرعادی: انجام فعالیت‌های غیرعادی یا بیش از حد ممکن است به استخوان ران آسیب وارد کند.
در عموم، افرادی که ورزش‌های فشرده انجام می‌دهند، با تمرکز بیشتر بر روی استخوان ران ، برای مثال، ورزش‌هایی که نیاز به پیچیدگی و چرخش مفصل دارند، ممکن است به‌احتمال بیشتری درد مفصل لگن تجربه کنند. همچنین، عواملی مثل وزن زیاد، کمیت بیشتر از حد تکراری در فعالیت‌های ورزشی و حتی عوامل سنی نیز می‌توانند به افزایش درد مفصل لگن منجر شوند.
علت درد و تورم مفصل ران
درد و تورم مفصل ران ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شوند برای مثال آسیب‌های فیزیکی مثل ضربه‌ها، سقوط یا آسیب به بافت‌های اطراف مفصل می‌تواند به تورم و درد مفصل ران منجر شود. همچنین التهاب مفصل ناشی از آرتریت، آسیب به بافت‌های داخلی مفصل، مانند غضروف‌ها و یا ورزش‌هایی که نیاز به استفاده زیاد از مفصل ران دارند، همچنین عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی مفصل ران می‌توانند باعث تحریک، درد و تورم شوند.
همانند سایر مفاصل، عواملی مثل وزن بالا، تغییرات سنی و عوامل ژنتیک نیز می‌توانند به افزایش درد و تورم مفصل ران منجر شوند. اگر احساس درد و تورم مفصل ران دارید، مشاوره پزشکی برای تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است.
علت درد و سوزش مفصل ران
سوزش مفصل ران و تورم مفصل ران معمولاً علل مشابهی داشته دارند. همان‌طور که گفته شد آرتریت، عفونت‌ها، بیماری‌های التهابی و آسیب‌های فیزیکی می‌تواند از علل درد و سوزش مفصل ران باشد.
بااین‌حال، برای تشخیص صحیح و درمان مناسب، مهم است که پزشک شما تاریخچه پزشکی کامل شما را بررسی کند، امکان نمونه‌برداری و آزمایش‌های تشخیصی را در نظر بگیرد و شما را مورد ارزیابی دقیق قرار دهد. همچنین، در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک یا مزاحم در مفصل ران، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.
اهمیت درمان مفصل لگن
درمان مفصل لگن اهمیت بسیاری دارد. استخوان ران یکی از مفاصل اصلی بدن است که وظیفه اتصال استخوان زنجیره لگن به استخوان ران را بر عهده دارد. اگر استخوان ران به طور صحیح عمل نکند یا مشکلی در آن وجود داشته باشد، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
از اهمیت‌های درمان مفصل ران و لگن می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم برای مثال مشکلات در استخوان ران ممکن است باعث درد و ناراحتی شدید شود. درمان مناسب این مشکلات می‌تواند به کاهش درد و بهبود راحتی فرد کمک کند. همچنین برخی از مشکلات استخوان ران ممکن است در صورت عدم درمان مناسب، به مشکلات جدی‌تری منجر شوند.
به‌عنوان‌مثال، آرتروز استخوان ران که بافت‌های مفصل را تخریب می‌کند و باعث سفتی و محدودیت حرکت می‌شود. درمان به‌موقع استخوان ران می‌تواند از تشدید این نوع عوارض جلوگیری کند. علاوه بر آن مشکلات استخوان ران می‌توانند تأثیری بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند.
با درمان مناسب و بهبود عملکرد مفصل لگن، فرد قادر خواهد بود به طور مستقل‌تر فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد و بهبود کیفیت زندگی خود را تجربه کند.
به‌طورکلی، درمان مفصل ران و لگن اهمیت زیادی دارد و بستگی به نوع و شدت مشکلات مفصلی دارد. پزشک متخصص مفصل‌ها می‌تواند بر اساس وضعیت شما، روش‌های درمانی مناسب را تعیین و راهنمایی لازم را ارائه دهد. در ادامه مقاله روش‌های درمانی مفصل لگن بیان خواهد شد.
استفاده از دارو برای درمان مفصل لگن
درمان مفصل ران و لگن با داروها ممکن است به کاهش درد، التهاب و تسکین علائم مرتبط با این مشکلات کمک کند. داروها به‌عنوان بخشی از برنامه کامل درمانی توسط پزشک تجویز می‌شوند و همواره باید تحت‌نظر متخصص مورداستفاده قرار گیرند.
یکی از دسته‌های داروهای معمول در درمان مشکلات استخوان ران شامل ضد التهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌باشد. این داروها با کاهش التهاب و تسکین درد، می‌توانند به بهبود وضعیت استخوان ران کمک کنند. برخی از مهم‌ترین NSAIDs عبارت‌اند از ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک.
علاوه بر این، در برخی موارد ممکن است پزشک داروهای مسدود‌کننده کانال‌های کلسیم تجویز کند. این داروها به کاهش تنش‌های عضلانی کمک کرده و درد مرتبط با مشکلات استخوان ران را تسکین می‌دهند.
در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهابی استروئیدی را تجویز کند. این داروها می‌توانند در تسکین علائم مفصلی، استخوان ران مؤثر باشند. بااین‌حال داروهای درمان مفصل لگن ممکن است با عوارض جانبی خاصی همراه باشند. این عوارض ممکن است بر اساس نوع دارو، مقدار مصرف و واکنش‌های شخصی متفاوت باشند.
در زیر عوارض جانبی معمول داروهای درمان مفصل ران و لگن را می‌توانید بیابید:
-
♦ ضد التهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs): ممکن است عوارض معده‌ای مانند درد معده، ترشح زیاد اسید معده، تهوع و استفراغ را ایجاد کنند. همچنین، این داروها ممکن است بر کارکرد کلیه‌ها و قلب تأثیر بگذارند.
-
♦ ضدالتهاب‌های استروئیدی: استفاده طولانی‌مدت از این داروها می‌تواند باعث عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن، هیپرتانسیون (فشارخون بالا)، آسیب به کلیه‌ها و استخوان‌ها شود.
-
♦ مسدودکننده‌های کانال کلسیم: ممکن است باعث عوارض مانند سردرد، سرگیجه، تشنج‌ها، تنگی نفس و تغییر در ضربان قلب شوند.
-
♦ ضدالتهاب‌های بیولوژیکی: این داروها ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحت‌تأثیر قرار دهند و باعث عوارض مانند خستگی، سرماخوردگی مکرر، عفونت‌های تنفسی و مشکلات پوستی شوند.
-
♦ مسکن‌ها: استفاده از مسکن‌ها ممکن است باعث عوارضی مانند خواب‌آلودگی، تهوع، استفراغ و یبوست شود.
-
♦ ضدروماتیسمی‌ها: این داروها ممکن است به عوارضی مانند اختلالات گوارشی، اختلالات خواب و تغییر در روحیه منجر شوند.
همیشه قبل از شروع مصرف هر دارویی، بهتر است با پزشک خود در مورد عوارض جانبی ممکن و چگونگی مدیریت آنها مشورت کنید. همچنین، در هنگام مصرف داروها، هر گونه علائم ناشی از عوارض جانبی را به پزشک خود اطلاع دهید.
یکی دیگر از روش‌های غیرجراحی و دارویی برای درمان مفصل ران و لگن تزریق‌های مفصلی هستند که می‌توانند به بهبود عملکرد مفصل کمک کنند. این تزریق‌ها معمولاً شامل موادی مثل کورتیکواستروئیدها، اسید هیالورونیک (هیالورونات) یا پلاکت‌تراپی هستند.
در زیر نوع‌های مختلف تزریق‌های مفصلی و کاربردهای آنها را می‌توانید مشاهده کنید:
-
♦ تزریق کورتیکواستروئیدها (کورتیزون): این تزریق‌ها شامل داروهای ضدالتهابی موضعی مثل کورتیزون هستند که به‌عنوان ضدالتهاب‌ها عمل می‌کنند. این تزریق‌ها به کاهش التهاب، تورم و درد در مفصل‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند به مدت معینی تأثیر داشته باشند.
-
♦ تزریق اسید هیالورونیک (هیالورونات): اسید هیالورونیک یک ماده طبیعی است که در مفاصل وجود دارد و به‌عنوان یک ماده مخدر طبیعی عمل می‌کند. تزریق اسید هیالورونیک به مفصل، انعطاف‌پذیری و روانی آن را افزایش داده و به کاهش درد و سفتی کمک می‌کند.
-
♦ تزریق پلاکت‌تراپی (PRP): این تزریق‌ها شامل استفاده از پلاکت‌های خون شما هستند که حاوی فاکتورهای رشد و مواد التیام‌بخش هستند. تزریق پلاکت‌تراپی به استخوان ران می‌تواند به تسریع فرآیند ترمیم بافت‌ها و بهبود عملکرد مفصل کمک کند.
مهم است که پیش از تصمیم‌گیری در مورد تزریق مفصلی، با پزشک خود مشورت کرده و مزایا و محدودیت‌های هر گزینه را با او بررسی کنید.
روش‌های جراحی برای درمان مفصل لگن
جراحی در درمان مفصل لگن ممکن است در مواردی که درمان‌های غیرجراحی موفق نبوده یا وضعیت بیمار به‌گونه‌ای پیشرفته باشد، مورداستفاده قرار گیرد. انجام جراحی به‌منظور بهبود عملکرد مفصل، کاهش درد و اصلاح مشکلات ساختاری ممکن است.
برای درمان مشکلات استخوان ران ، نوع جراحی موردنیاز به وابستگی به نوع و شدت مشکل، سطح آسیب، علت مشکل و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد.
در زیر تعدادی از نوع‌های مختلف جراحی‌های ممکن برای درمان ران و استخوان ران را می‌توانید مشاهده کنید:
-
♦ ارتروسکوپی: در این نوع جراحی از ارتروسکوپ (یک ابزار نازک با دوربین) استفاده می‌شود تا به‌صورت غیرتهاجمی به استخوان ران دسترسی داشته باشد. این روش به‌خصوص در درمان شدت‌های کمتر مشکلات استخوان ران ، مانند ترمیم ضریب غضروفی یا برداشتن جسم خارجی از مفصل مؤثر است. نتایج جراحی آرتروسکوپی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد و به وضعیت مشکل و شدت آسیب‌ها بستگی داشته باشد.
-
♦ تعویض مفصل: اگر مشکلات استخوان ران به‌گونه‌ای پیشرفته باشد که دیگر راه‌های درمانی نتواند نتیجه بدهد، تعویض استخوان ران ممکن است در نظر گرفته شود. در این جراحی، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین می‌شود. همانند هر جراحی دیگر، جراحی جایگزینی مفصل هم می‌تواند با عوارض جراحی احتمالی مانند عفونت، خونریزی و... همراه باشد. علاوه بر آن پس از جراحی، نیاز به مدت بازیابی و ترمیم بافت‌ها ممکن است باشد.
-
♦ جراحی ترمیم بافت‌ها: در برخی موارد ممکن است بافت‌های مرتبط با استخوان ران دچار آسیب شده باشند. جراحی ترمیم بافت‌ها شامل ترمیم غضروف‌ها، ربط‌ها و بافت‌های اطراف مفصل می‌شود. از محدودیت‌ها این نوع جراحی می‌توان به این مورد اشاره کرد؛ اثرات ترمیمی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد و نتایج پایداری نداشته باشند.
-
♦ تنظیم موقعیت استخوان‌ها: در برخی موارد، مشکلات استخوان ران ممکن است به علت نامتعادلی استخوان‌ها یا اشکال در تنظیم استخوان‌ها باشد. جراحی برای تصحیح تنظیم استخوان‌ها ممکن است مورداستفاده قرار گیرد.
نوع دقیق جراحی باید توسط پزشک متخصص تعیین شود و باید به توصیه‌ها و راهنمایی‌های پزشک خود پایبند باشید. انتخاب نوع جراحی باید باتوجه‌به وضعیت شما و نیازهای درمانی شما انجام شود.
درمان مفصل لگن با تمرینات فیزیکی
درمان مفصل لگن با تمرینات فیزیکی می‌تواند به تقویت عضلات، افزایش انعطاف، کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کند. تمرینات فیزیکی به‌عنوان یک بخش مهم از برنامه درمانی، باید بادقت و به توجه به وضعیت و نیازهای هر فرد تعیین و اجرا شوند.
در زیر یک راهنمای کلی برای تمرینات فیزیکی در درمان مفصل ران و لگن را می‌توانید مشاهده کنید:
-
♦ تشخیص حالت: قبل از شروع هر تمرین فیزیکی، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا حالت استخوان ران و وضعیت جسمانی خود را ارزیابی کنید.
-
♦ گرم‌کردن: قبل از شروع تمرینات، مهم است عضلات و مفاصل خود را با تمرینات گرم‌کردن آماده کنید. این می‌تواند شامل راه‌رفتن آهسته، دست‌کم تا ۵ دقیقه دوچرخه‌سواری یا استفاده از ماشین‌های تمرینی باشد.
-
♦ تمرینات تقویتی: تمریناتی برای تقویت عضلات مرتبط با استخوان ران ، می‌تواند به کاهش فشار و وزن بر مفصل کمک کند. این تمرینات شامل انواع اسکوات (سر به پایین)، لانگ (قدم طولانی)، انگشت‌نشان (تکان‌دادن پای تکانی) و تمرینات تقویت عضلات همچون پلانک و انجام تکرارهایی از پشت‌سرهم به تعدادی می‌باشد.
-
♦ تمرینات انعطاف‌پذیری: تمرینات انعطاف‌پذیری به کمک کشش عضلات و بافت‌های اطراف مفصل، انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهند. این تمرینات شامل خم‌شدن به‌طرف جلو، پشت و یا انجام خم کشی‌های جانبی می‌شود.
-
♦ تمرینات تعادل و کنترل: تمریناتی که به بهبود تعادل و کنترل عضلات کمک می‌کنند نیز در درمان مفصل ران و لگن مفید هستند. به‌عنوان‌مثال، انجام تمرینات تک پا ایستاده، پشت‌پا ایستاده یا با استفاده از تجهیزات تعادل می‌تواند مفید باشد.
مهم‌ترین نکته این است که تمرینات فیزیکی باید بادقت و تحت‌نظر کارشناس فیزیوتراپی یا متخصص مرتبط انجام شود.
انتخاب تمرینات مناسب برای وضعیت فرد و تطابق با مشکلات استخوان ران بسیار مهم است. همچنین، در صورت ایجاد هر گونه درد یا علائم غیرمعمول، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
تغییرات در سبک زندگی برای درمان مفصل لگن
با تغییرات مثبت در عادات روزمره‌تان، می‌توانید به عملکرد بهتر مفصل لگن‌ها کمک کرده و درد و مشکلات را کاهش دهید. برای مثال اضافه‌وزن ممکن است بر فشار مفصل لگن‌ها تأثیرگذار باشد. با کنترل وزن و حفظ وزن مناسب، می‌توانید فشار بر مفصل لگن‌ها را کاهش دهید.
همچنین مصرف غذاهای سالم و تغذیه مناسب با ویتامین‌ها و مواد مغذی می‌تواند به بهبود و کاهش التهاب مفصل کمک کند. وضعیت مناسب خواب و استفاده از تخت خواب مناسب نیزمی‌تواند به جلوگیری از درد و تنش در مفصل لگن‌ها کمک کند.
استفاده از روش‌های استراحت مناسب، مثل نشستن در صندلی‌های مناسب و تخت‌های مناسب، می‌تواند فشار اضافی روی مفصل‌ها را کاهش دهد. علاوه‌برآن جابه‌جایی‌های تنش‌آور و فعالیت‌های شدید ممکن است به مفصل لگن‌ها آسیب برساند.
پرهیز از فعالیت‌هایی که فشار زیادی بر مفصل‌ها ایجاد می‌کنند، می‌تواند مفید باشد. سیگار نیز می‌تواند به التهاب‌ها و آسیب به بافت‌های مفصل‌ها منجر شود. ترک سیگار می‌تواند به بهبود عملکرد مفصل‌ها کمک کند.
همچنین، مهم است با پزشک خود مشورت کنید و راهنمایی‌های اختصاصی برای تغییرات سبک زندگی در مورد درمان مفصل لگن خود دریافت کنید.
سخن آخر
درمان مفصل لگن یک فرآیند چندگانه و گاهی چالش‌برانگیز است که نیازمند ترکیبی از روش‌ها و تغییرات در سبک زندگی است. باتوجه‌به جدیدترین پیشرفت‌ها در پزشکی، ترکیبی از روش‌های غیرجراحی و جراحی می‌تواند به بهبود و مدیریت مشکلات مفصل لگن کمک کند.
ابتدا پیشنهاد می‌شود تمام راه‌های غیرجراحی ممکن را امتحان کنید. این شامل تغییرات در سبک زندگی، تمرینات فیزیکی مناسب، فیزیوتراپی، درمان دارویی و تزریقات مفصلی می‌شود. درصورتی‌که درمان‌های غیرجراحی به نتیجه مطلوب نرسید یا وضعیت شما پیشرفته باشد، جراحی ممکن است در نظر گرفته شود. انواع جراحی‌ها بسته به نوع و شدت مشکل شما متفاوت خواهد بود.
پس از هر نوع جراحی یا درمان، مراقبت‌های پساعمل مهم‌ترین بخش از بهبود سریع و موفقیت در درمان مشکلات مفصل لگن هستند. همکاری با تیم درمانی شامل پزشک، فیزیوتراپیست، تراپیست‌های تغذیه و مشاوران روان‌شناسی می‌تواند در تعیین بهترین رویکرد درمانی و پیگیری موفقیت آن کمک کند.
در کل، درمان مفصل لگن نیازمند ترکیبی از روش‌ها، همکاری با تخصص‌های مختلف و پایبندی به نکات درمانی است. بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین راهکارها برای درمان درد مفصل لگن خود را انتخاب کنید و درمانی مناسب و جامع را پیش ببرید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو