نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درمان سیاتیک پای چپ در خانه به عنوان یک روش خانگی و در دسترس
سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است که از قسمت تحتانی کمر و سوراخ‌های بین مهره‌ای خارج شده و عصب سیاتیک تشکیل می‌گردد. درد سیاتیک احتمالا سبب سوزش یا درد تیر کشنده به باسن گردد. هیچ متخصصی درمان سیاتیک پای چپ در خانه را رد نخواهد کرد. اما همه متخصصان معتقدند انجام هر درمانی در خانه باید زیر نظر پزشک صورت گیرد. لازم به ذکر است برای درمان سیاتیک انجام برخی از روش‌ها در خانه ممکن است با وخیم شدن شرایط بیمار همراه باشند. برخی از پزشکان استفاده از روش‌های درمان سیاتیک پای چپ در خانه را به‌عنوان درمان‌های کمکی در کنار سایر روش‌ها مفید می‌دانند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
درمان خانگی گرفتگی رگ سیاتیک پای چپ
افرادی که قبلاً دردهای سیاتیک را تجربه کردند، درمان سیاتیک در خانه را مؤثر می‌دانند. حتی برخی افراد درمان سیاتیک پای چپ در منزل مفیدتر از مراجعه به بهترین دکتر سیاتیک در تهران می‌دانند. به همین دلیل در برخی موارد بیماران به‌جای مراجعه به پزشک متخصص به دنبال درمان‌های خانگی سیاتیک می‌روند. باوجوداینکه هیچ متخصص مغز و اعصابی درمان سیاتیک پای چپ در منزل را رد نمی‌کند، اما همه پزشکان عقیده دارند درمان خانگی باید طبق نظر متخصص انجام شود. زیرا ممکن است این درمان‌ها سبب تشدید درد بیمار شوند.
انجام ورزش‌هایی مانند شنا، یوگا و پیاده‌روی برای تسکین و درمان سیاتیک پای چپ در منزل توصیه می‌شوند. انجام برخی از تمرینات کششی برای درمان مشکلات سیاتیک مؤثر می‌باشند. اما لازم به ذکر است که تمام این حرکات باید زیر نظر متخصص حرکت‌درمانی یا فیزیوتراپیست انجام شوند. همچنین در مواقعی که درد با سایر روش‌های درمانی بهبود پیدا نمی‌کند، باید از ورزش‌های سنگین مانند وزنه‌برداری، اسکوات و همسترینگ قوی دوری شود.
-
♦ استفاده گرمادرمانی و سرمادرمانی
برای درمان سیاتیک پای چپ در منزل استفاده از گرمادرمانی و سرمادرمانی می‌توانند سبب کاهش دردهای سیاتیک گردند. یخ در کاهش التهاب تأثیر داشته و جریان خون را در محل درد افزایش می‌دهد که سرعت بهبودی را تسریع می‌کند. بنابراین هر دو روش سرمادرمانی و گرمادرمانی در کاهش اسپاسم نقش دارند. به‌این‌ترتیب می‌توان یک هر یک ساعت کیسه یخ و هر 2 یا 3 ساعت یک کیسه آب گرم را روی محل درد قرارداد.
یخ درمانی یا سرمادرمانی در کاهش سفتی مؤثر است. انجام یخ درمانی در قسمت پایین کمر (ناحیه ریشه عصب سیاتیک) سبب می‌شود دمای خنک‌کننده رگ‌های خونی را منقبض و به کاهش جریان خون کمک نماید و درنتیجه درد تسکین پیدا کند.
همچنین یخ درمانی در خنک‌شدن فیبرهای عضلانی و کاهش اسپاسم عضلانی مؤثر خواهد بود. برای این کار می‌توان یک کیسه کمپرس یخ‌زده را از یخچال برداشته یا به‌سادگی چندتکه یخ را در یک حوله ضخیم قرار دهید. یخ درمانی باید به‌صورت متناوب و حدود 15 دقیقه هر 2 ساعت یکبار انجام شود. جهت جلوگیری از آسیب مستقیم به پوست، یک حوله یا پارچه روی پوست قرار داده شود.
-
♦ استفاده از پمادها و مسکن‌های موضعی
داروهای حاوی متیل سالیسیلات، منتول، ترولامین سالیسیلات، کپسایسین، کافور و غیره به دلیل استفاده موضعی در تسکین درد مؤثر هستند. پمادها و داروهای ضددرد سیاتیک با ایجاد تغییرات در جریان، درد و التهاب را کاهش می‌دهند. داروهای موضعی بدون نسخه قابل‌تهیه هستند. این داروها باید به‌آرامی در ناحیه مالیده شده و ماساژ داده شوند. هنگام استفاده از داروهای موضعی نباید از سرما یا گرمادرمانی استفاده شود، زیرا با یکدیگر تداخل داشته و سبب کاهش تأثیر هر دو می‌شود.
یک جسم گرد مانند توپ تنیس می‌تواند در کاهش دردهای سیاتیک مؤثر باشد. توپ‌های تنیس عملکردی مشابه غلتک داشته و می‌توانند در تسکین بافت نرم و کاهش تنش عضلانی مؤثر باشند.
توصیه می‌شود روی یک صندلی نشسته و یک توپ تنیس را بین کمر خود و صندلی قرار داده و ماساژ دهید. این حرکت می‌تواند تنش عضلات پشت را کاهش و درد را تسکین دهد.
-
♦ تغییرات مداوم در وضعیت بدن
از دیگر روش‌های درمان سیاتیک پای چپ در خانه، عدم یکنواختی در وضعیت بدن است. افراد نباید برای مدت طولانی در یک حالت قرار گیرند. به همین دلیل لازم است هر 20 دقیقه وضعیت قرارگیری خود را تغییر دهید تا درد کاهش یابد و فشار کمتری به عصب وارد گردد.
از دیگر روش‌های درمان سیاتیک پای چپ در خانه داشتن استراحت کافی است. استراحت کافی به معنای افزایش ساعت خواب نیست. بلکه بدین معنی است که برای مدت طولانی از نشستن روی صندلی پرهیزکردن و وسایل سنگین را جابه‌جا نکنید زیرا این بیماری را تشدید و روند بهبودی را کند خواهد کرد. همچنین عدم تحرک بیش از حد نیز سبب ناتوانی بیشتر می‌گردد.
روش‌های درمان سیاتیک پای چپ در خانه
هدف از درمان سیاتیک پای چپ در خانه کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی بیمار خواهد بود. بنابراین روش‌های مختلفی برای درمان سیاتیک وجود دارد. با تشخیص آسیب‌دیدگی این عصب، پزشک شیوه‌های درمانی مختلف را بر اساس شرایط فردی تجویز خواهد کرد.
نکاتی جهت تسکین درد و درمان این عارضه توصیه خواهد شد. توصیه می‌شود تا جای ممکن فعالیت‌های روزمره خود را ادامه داده و درازکشیدن یا پرهیز از فعالیت‌های روزانه شرایط را تشدید می‌کند.
داروهایی که برای درمان مشکلات سیاتیک استفاده می‌شوند شامل داروهای غیراستروئیدی و شل‌کننده‌های عضلانی می‌گردند.
داروهای غیراستروئیدی سبب کاهش تورم و التهاب می‌گردند. بهترین دارو برای مشکلات سیاتیک، استفاده از مسکن ضدالتهاب و غیراستروئیدی ازجمله آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن می‌باشد. باتوجه‌به این موضوع که برخی افراد از این داروها بدون نسخه استفاده می‌کنند، باید توجه شود که نباید بدون دستور پزشک دارو مصرف نمایید. زیرا مصرف آسپرین ممکن است با زخم و خونریزی همراه باشد.
-
♦ داروهای شل‌کننده عضلانی
داروهای شل‌کننده عضلانی سبب کاهش میزان فشار وارده به عضلات سیاتیک می‌شود و درد را کاهش می‌دهند. در افرادی که داروهای شل‌کننده‌های عضلانی در تسکین درد مؤثر نباشند، پزشک از مسکن تسکین برای درد سیاتیک استفاده خواهد کرد.
همچنین مصرف داروهای ضدتشنج مانند گاباپنتین و پرگابالین در درمان درد سیاتیک مؤثر می‌باشند. اما لازم به ذکر است، این داروها باید زیر نظر پزشک استفاده شوند زیرا مصرف خودسرانه این داروها و کاهش درد ممکن است با عوارض ازجمله فلج در آینده همراه باشند.
درمان سیاتیک با استفاده از طب سوزنی از گذشته وجود داشته است. امروزه با جدیدترین روش‌های طب سوزنی، بیماران سیاتیک حتی در موارد مزمن، قادر هستند درد را با طب سوزنی تسکین بخشند. تحقیقات نشان داده است ترکیب طب سوزنی و لیزر پرتوان و ورزش بهترین درمان غیرجراحی دیسک و سیاتیک به شمار می‌رود.
در بیماران مبتلا به دردهای سیاتیک ممکن است با انجام برخی از ورزش‌ها درد و گرفتگی عصب سیاتیک و ناحیه اطراف آن را کاهش دهد. باوجوداینکه سیاتیک به‌مرورزمان رفع می‌گردد، اما این تمرینات روند بهبودی را تسریع می‌بخشند. در برخی موارد تحمل درد سیاتیک دشوار و یا حتی ناتوان‌کننده خواهد بود.
ورزش برای درمان سیاتیک پای چپ در منزل سبب تقویت عضلات ناحیه آسیب‌دیده می‌شود و ممکن است مقداری وزن را از بافت‌های اطراف کم نماید. طبق مطالعات انجام شده استفاده از تمرینات هدفمند به تثبیت حالت کمر و افزایش انعطاف‌پذیری آن کمک می‌کند که این موضوع به کاهش فشار از دیسک‌های نزدیک عصب می‌انجامد.
-
♦ درمان سیاتیک با فیزیوتراپی
درد سیاتیک از کمر به پایین پشت یکی از هر دو پا کشیده خواهد شد. دردهای سیاتیک در اثر التهاب و تحریک عصب سیاتیک ایجاد می‌شوند. این موضوع معمولاً در اثر فشار وارده توسط فتق یا برآمدگی دیسک، خارهای استخوانی در مهره‌های ستون فقرات یا مشکلات زمینه‌ای مانند تومورها یا دیابت رخ می‌دهد. سیاتیک یک عارضه التهابی و دردناک است که بر روی عصب از پایه ستون فقرات اثرگذار است.
لازم به ذکر است شایع‌ترین دلیل دردهای سیاتیکی فشاری است که به اعصاب وارد می‌شود، در فیزیوتراپی بر کاهش این فشار و کاهش تنش عضلانی در باسن، پاها و کمر تمرکز می‌شود.
در اولین جلسه فیزیوتراپی، متخصص یک ارزیابی کامل از شرایط بیمار را انجام می‌دهد و سؤالاتی در مورد درد سیاتیک و سابقه پزشکی می‌پرسد. سپس فیزیوتراپیست انجام چند حرکت ساده را برای ارزیابی دامنه حرکتی، وضعیت بدنی و توانایی حرکتی فرد درخواست می‌کند. پس از ارزیابی وضعیت بیمار، یک برنامه درمان فیزیوتراپی سازمان‌یافته توصیه می‌گردد.
عمل جراحی به‌عنوان درمان قطعی سیاتیک به شمار می‌رود. پزشک متخصص در ابتدا استفاده از روش‌های دارویی و غیرتهاجمی را توصیه خواهد کرد و درصورتی‌که این روش‌ها در درمان درد مؤثر نباشند به‌ناچار عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
زمانی که دردهای سیاتیکی با عدم کنترل روده و معده همراه باشد، ضروری است به‌سرعت جراحی انجام گیرد. جراحی عصب سیاتیک به دو روش انجام می‌گیرد که انتخاب نوع روش جراحی به نظر شرایط فردی و تشخیص پزشک بستگی خواهد داشت.
در مواردی که علت درد سیاتیک بیرون‌زدگی دیسک یا خار استخوان باشد، پزشک جهت ازبین‌بردن درد، دیسک را از محل خارج کرده تا فشار وارده به عصب سیاتیک کاهش پیدا کند.
ممکن است در شرایطی، جراح برای ازبین‌بردن درد، بافت‌هایی که به رگ سیاتیک فشار وارد می‌کنند را خارج نماید.
فیزیوتراپی یا درمان سیاتیک پای چپ در خانه
فیزیوتراپی به‌عنوان یک روش درمان غیرجراحی محسوب می‌شود که علاوه بر تسکین درد، به درمان علت ایجاد درد نیز کمک می‌کند. عارضه سیاتیک که بسیار شایع و دردناک است در اثر التهابی که بر روی عصبی که از ستون فقرات به سمت پایین پا می‌رود، ایجاد می‌گردد.
درد سیاتیک ناشی از التهاب و تحریک عصب سیاتیک خواهد بود که به دلیل فشار وارده بر روی آن توسط فتق یا برآمدگی دیسک، خارهای استخوانی در ستون فقرات یا مشکلات زمینه‌ای مواجه می‌شوند.
درد سیاتیک می‌تواند از یک ناراحتی خفیف تا بسیار شدید متفاوت باشد و سیاتیک فقط یک طرف بدن را درگیر خواهد کرد و از پایه ستون فقرات به سمت باسن و پشت ساق پا منتشر می‌شود. این درد با سوزش یا گزگز در یک پا، بی‌حسی، درد و مشکل در حرکت پای آسیب‌دیده خود را نشان می‌دهد.
درمان این عارضه به جهت بازگرداندن تحرک و کاهش درد از اهمیت زیادی برخوردار است. تشخیص اینکه علت درد به سیاتیک مرتبط است یا خیر با انجام تمریناتی مانند راه‌رفتن روی انگشتان پا بلندکردن پاها تعیین می‌گردد. در اثر بروز مشکلات سیاتیکی، این حرکات با درد همراه خواهد بود.
پس از تشخیص سیاتیک، مجموعه‌ای از آزمایشات تشخیصی ازجمله اشعه ایکس، ام‌آرآی و سی‌تی‌اسکن برای بررسی ستون فقرات و اعصاب توصیه می‌گردد. پس از تشخیص، معمولاً در مراحل ابتدایی پزشک متخصص از دارودرمانی برای کنترل درد استفاده می‌کند. دارودرمانی شامل داروهای ضدالتهابی، شل‌کننده‌های عضلانی یا مواد مخدر می‌گردد.
ازآنجایی‌که علل بروز سیاتیک در اثر فشاری است که بر اعصاب فرد وارد می‌گردد، فیزیوتراپی سبب کاهش این فشار در مفاصل ستون فقرات و کاهش تنش عضلانی در باسن، پاها و کمر می‌گردد.
برخی از روش‌های رایج فیزیوتراپی که برای تسکین دردهای سیاتیک توسط متخصصان فیزیوتراپی توصیه می‌شوند شامل اصلاح وضعیت بدن، درمان دستی، کشش مکانیکی، سوزن خشک، تمرینات و حرکات کششی برای تثبیت عصب و بافت می‌گردند. در صورت ابتلا به مشکلات سیاتیک، انجام ورزش می‌تواند مؤثر باشد. درصورتی‌که بیمار با فیزیوتراپ خود در مورد کشش‌ها و ورزش‌های مفید و غیرمفید مشورت نکند، مشورت نکند، ممکن است سبب تشدید درد خود گردند. توصیه می‌شود پیش از انجام هر حرکت کششی یا ورزش جدید با فیزیوتراپیست خود مشورت نمایید.
درصورتی‌که درد سیاتیک شدید باشد، ممکن است به درمان‌های جراحی برای برداشتن خارهای استخوانی مشکل‌ساز یا بخشی از فتق دیسک نیاز باشد. روش فیزیوتراپی جهت حمایت از نتایج مثبت برای آماده‌سازی بیماران برای عمل جراحی می‌تواند مؤثر باشد.
همچنین درمان‌های توان‌بخشی برای بیمارانی که عمل جراحی یا سایر روش‌های تهاجمی را انجام داده‌اند برای بازیابی توان حرکتی توصیه می‌شوند. فیزیوتراپی برای تسکین درد سیاتیک توصیه می‌شود زیرا در کاهش درد و التهاب، بهبود عملکرد فیزیکی و جلوگیری از بدتر شدن علائم مؤثر خواهد بود. همچنین انجام جلسات فیزیوتراپی وضعیت فردی را اصلاح می‌کند.
در جلسات درمانی فیزیوتراپی، درمانگر ارزیابی کاملی انجام داده و درباره سیاتیک و سابقه پزشکی بیمار سؤالاتی را خواهد پرسید. پیش از شروع درمان درد سیاتیک، سطح فعالیت بیمار پیش از ایجاد کمردرد و پادرد نیز بررسی می‌شود.
سپس برای بررسی دامنه حرکتی فیزیوتراپیست انجام چند حرکت ساده را درخواست می‌کند. درنهایت فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی سازمان‌یافته برای بیمار تنظیم می‌نماید. در فیزیوتراپی یک برنامه درمانی غیرفعال و فعال برای مدیریت درد سیاتیک طراحی می‌شود.
درمان‌های فعال نیازمند مشارکت فعال یک فرد و درمان‌های فیزیوتراپی غیرفعال به درمان دستی، الکتروتراپی، درمان با امواج شوک هستند.
درمان سیاتیک پای چپ در خانه با مواد غذایی
برای درمان مشکلات سیاتیک در خانه روش‌های مختلفی وجود دارد. اما باید توجه داشت که تمامی این روش‌ها مکمل درمان‌های اصلی هستند و پیش از انجام باید با پزشک مشورت شود و این درمان‌ها نمی‌توانند جایگزین درمان‌های تجویزی پزشک باشند. بنابراین بهتر است در صورت ابتلا به این عارضه به پزشک متخصص مراجعه کرده تا شیوه درمانی مناسب با شرایط تجویز گردد و در کنار آنها از روش‌های زیر به‌عنوان کمک درمانی استفاده نمایید.
فلفل‌ها حاوی ماده فعالی به نام کپسایپین هستند که مثل مسکن عمل می‌نمایند. کپسایپین سبب کاهش انتقال پیام درد می‌گردد. کپسایپین در تولید کرم‌ها نیز استفاده می‌شود.
زردچوبه به دلیل خواص ضدالتهاب برای درمان دردهای سیاتیک مؤثر می‌باشد. زردچوبه دارای ماده‌ای به اسم کارکامین است که درد و التهاب را کاهش خواهد داد. می‌توان یک قاشق‌چای‌خوری زردچوبه به یک لیوان شیر اضافه کرده و آن را بجوشانید. این نوشیدنی را با عسل شیرین کرده و دو بار در روز تا زمان بهبودی مصرف نمایید. لازم به ذکر زردچوبه می‌تواند برای افرادی که رقیق‌کننده‌های خون یا داروهای دیابت مصرف می‌کنند خطر داشته باشد.
دانة شنبلیله سبب کاهش درد سیاتیک می‌شود و به دلیل خواص ضدالتهابی که دارد در تسکین درد آرتریت روماتوئید و نقرس نیز مؤثر است. برای استفاده از خواص شنبلیله می‌توان پودر آن را با مقدار کافی شیر گرم کرده و سپس خمیر را در محل درد قرار دهید. برای بهبودی می‌توان هر روز از این خمیر استفاده نمود.
توصیه می‌شود یک ساعت پیش از خواب، در یک سطل آب گرم، مقداری سرکه سیب و نمک ریخته و پاها را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در سطل بگذارید. همچنین لازم به ذکر است پاها در تمام طول شب باید گرم نگه داشته شوند. همچنین روز بعد، با پای‌برهنه روی زمین راه نروید. با تکرار این کار به دلیل خاصیت ضدالتهابی سرکه سیب، درد به‌صورت چشمگیری کاهش می‌یابد.
پوست بید سفید جهت تسکین دردهای طولانی‌مدت مورداستفاده قرار می‌گیرد. پوست بید سفید دارای فنولیک گلیکوزید و سالیسین می‌باشد که خاصیت ضدالتهابی و ضددرد خواهد داشت. توصیه می‌شود مکمل پوست بید سفید یا سالیسین را روزانه به مدت چند هفته استفاده نمایید.
سخن پایانی
درد و گرفتگی عصب سیاتیک و علائم ناشی از آن از علائم شایع این بیماری است. به طور رایج علائم سیاتیک پای چپ با روش‌های درمان سیاتیک پای چپ در خانه با روش‌های غیرتهاجمی که در بالا نیز به آنها اشاره شد بهبود می‌یابد اما در برخی موارد دردهای حاد به درمان‌های تخصصی‌تر نیاز دارند.
در برخی موارد ممکن است متخصص ستون فقرات مجبور در صورت عدم موفق‌بودن درمان سیاتیک پای چپ در خانه، به‌ناچار عمل جراحی را تجویز نماید. توصیه می‌شود در صورت ابتلا به مشکلات سیاتیک سریعاً به متخصص مراجعه کرده تا علت بررسی و شیوه درمانی مناسب تجویز گردد تا از بروز عوارض بعدی نیز جلوگیری شود زیرا در درمان این مشکل مراجعه زودهنگام به متخصص از اهمیت زیادی برخوردار است.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو