تاکنون علت¬های مختلفی را برای درد زانو هنگام نشستن و برخاستن عنوان کرده¬ایم. در اینجا سه علت اصلی و عارضه¬ای که این درد را موجب می¬شود؛ عنوان کرده و به صورت مفصل در مورد هر کدام از آن‌ها بحث می¬کنیم. باید بدانید سال‌ها ساییدگی و پارگی بافت‌های زانو می‌تواند اثرات جبران ناپذیری روی زانوهای شما بگذارد.
اگر در هنگام ایستادن درد مبهم، دردناک یا درد تیزی در ناحیه زانو تجربه می¬کنید، به احتمال زیاد درد شما ناشی از یکی از سه حالت زیر است. این نکته بسیار مهم است که بدانید اگر در گذشته ورزشکار بوده¬اید، احتمال اینکه یکی از این سه مورد را داشته باشید بیشتر است.
این عارضه¬های رایج، اغلب به عنوان یک مزاحمت ساده شروع می¬شوند. اما اگر به موقع درمان نشوند، می¬توانند به شرایط جدی¬تری تبدیل شده و آسیب¬های جبران ناپذیری روی زانوی شما بگذارند.
1. سندرم پاتلوفمورال
2. پارگی منیسک دژنراتیو مزمن
3. آرتروز اولیه
در واقع یکی از علت¬های اصلی درد زانو، سندرم پاتلوفمورال (PFS)است. این سندرم، علت درد زانو حین نشستن و برخاستن به شمار می¬رود و همچنین به عنوان سندرم درد کشکک رانی شناخته می¬شود. سندرم پاتلوفمورال یک بیماری دردناک زانو است که به دنبال احساس درد در اعصاب جلو زانو اتفاق می¬افتد.
باید بدانید این سندرم در پی فعالیت بیش از حد با زانویی که مشکل ساختاری دارد؛ رخ می¬دهد. عدم تعادل عضلانی یکی از این مشکلات ساختاری است. عدم تعادل عضلانی زمانی اتفاق می¬افتد که عضلات یک طرف زانو قوی¬تر یا انعطاف پذیرتر از طرف دیگر باشند.
در چنین شرایطی نیروهای وارد شده روی زانو از طریق کانال¬های طبیعی آن، یعنی عضلات چهارسر ران و سایر عضلات اطراف کاسه زانو و شیار تروکلر عبور نمی¬کنند. این رخداد می‌تواند منجر به تحریک اعصاب در تاندون¬ها، بافت¬های سینوویال و عضلات اطراف کلاهک زانو شود و احساس درد و التهاب قابل توجهی ایجاد کند و علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن شود.
سندرم پاتلوفمورال اغلب روی ورزشکاران و کسانی که در دویدن، بسکتبال و سایر ورزش¬ها مشغول هستند؛ تأثیر می¬گذارد. زنان به ویژه در سنین پایین¬تر در برابر PFS آسیب پذیر هستند. به این علت که در زنان، ناهماهنگی کشکک و عدم تعادل عضلانی، احتمال بیشتری دارد.
PFS در موقعیت¬هایی که زانو خم شده است، مانند نشستن طولانی مدت، ورزش¬هایی که نیاز به چمباتمه عمیق دارند یا معمولاً در حالت بالا رفتن از پله‌ها بیشتر تحریک می¬شود. تقویت عضلات اطراف باسن و عضله چهارسر ران می¬تواند به کاهش فشار روی زانو کمک کند. علت PFS پیچیده است اما اکثر مطالعات چهار عامل اصلی را عوامل زیر می¬دانند:
1. ناهماهنگی اندام تحتانی یا کشکک
2. عدم تعادل عضلانی اندام تحتانی
3. بیش فعالی و اضافه بار روی زانوها
4. ضربه
از میان چهار عامل مؤثر، به نظر می رسد؛ فعالیت بیش از حد مهم¬ترین آن¬ها باشد.
منیسک یک غضروف لاستیکی به شکل C است که به عنوان بالشت زانو شناخته می¬شود. هنگامی که منیسک به طور ناگهانی پاره می‌شود، می‌تواند باعث قفل شدن پای شما شود و بر توانایی راه رفتن شما تأثیر بگذارد. اما اغلب غضروف زانو در طول زمان به دلیل ساییدگی و پارگی آسیب می‌بیند.
انحطاط مزمن منیسک می¬تواند در اثر ایستادن یا دویدن زیاد رخ بدهد. چرخیدن پا یا چرخش ناگهانی بدن که در بسکتبال یا فوتبال دیده می¬شود؛ می¬تواند پارگی حاد منیسک را ایجاد کند. یک منیسک پاره شده معمولاً درد موضعی را سبب می¬شود که در حین حرکات چرخشی و چمباتمه زدن، شدت بیشتری دارد.
در واقع منیسک علاوه بر اینکه می¬تواند علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن باشد؛ در زمان راه رفتن، حرکت دادن پا و همچنین هنگام خواب نیز موجب زانو درد می¬شود.
وقتی غضروف زانوی شما به مرور زمان فرسوده می¬شود، قطعات کوچکی از آن در مفصل گیر می¬کند. این اتفاق می¬تواند در زمان تغییر حالت از نشستن به ایستادن یا در حین حرکت رخ دهد و احساس درد را ایجاد کند. در صورتی که زانوی شما ناگهانی قفل می¬شود یا در ریتم راه رفتن شما تغییری ایجاد می¬شود؛ ضروری است که شما برای تشخیص و درمان مشکل به پزشک ارتوپد مراجعه کنید.
اگر یک متخصص مشکوک به پارگی منیسک باشد، ممکن است برای تشخیص دقیق به صدای کلیک یا ترکیدن زانو در هنگام حرکت گوش دهد. این آزمایش به آزمایش مک موری مشهور است که روند انجام آن شامل خم کردن و چرخاندن زانو و گوش دادن به صدای پاپ یا کلیک است.
اگر صدای پاپ یا کلیک توسط پزشک شنیده شود، آزمایش مثبت است و شما مشکل پارگی دژنراتیو مینیسک دارید. با این حال پزشک امکان دارد برای اطمینان بیشترMRI و آرتروسکوپی را پیشنهاد دهد.
آرتروز در واقع یکی از شایع¬ترین عارضه‌ها و بیماری مفصلی است که افراد زیادی را در جهان درگیر خود کرده است. آرتروز زمانی اتفاق می¬افتد که غضروف مفصلی بین دو استخوان از بین برود. باید بدانید ابتلا به آرتروز به مرور غضروف مفصلی را تحت تأثیر مستقیم خود قرار داده و آن را تخریب می¬کند.
به دنبال آرتروز و از بین رفتن غضروف، استخوان¬ها مماس یکدیگر می¬شوند و بی واسطه روی هم حرکت می-کنند. این رخداد باعث احساس درد و ناراحتی می¬شود. آرتروز با وجود این تأثیر، علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن به شمار می‌رود. با افزایش سن، غضروف زانو ممکن است شروع به شکستن کند. اصطکاک ناشی از مالش استخوان‌های زانو، ممکن است باعث موارد زیر شود:
1. درد
2. آسیب منیسک
3. التهاب
4. بدشکلی استخوان
اگرچه استئوآرتریت معمولاً با پیری همراه است، اما بسیاری از بزرگسالان جوان نیز از آرتروز اولیه رنج می¬برند، به خصوص اگر در گذشته آسیب جدی زانو داشته باشند. آرتروز می¬تواند راه رفتن یا ایستادن را برای مدت طولانی دشوار کند.
تحقیقات نشان ¬دهنده این است که کاهش تنش روی مفاصل به معنی نشستن یا دراز کشیدن همراه با مراقبت یا مصرف داروهای ضد التهاب، به طور موقت علائم درد را تسکین می‌دهد؛ هرچند کاهش چاقی و اضافه وزن راه‌حل موثرتری است.
سایر دلایل مربوط به علت درد زانو حین نشستن و برخاستن عبارتند از:
♦ بورسیت
♦ تاندونیت
♦ بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس
♦ مشکلات بافت نرم مانند کشیدگی تاندون یا پاره شدن رباط و اسپاسم عضلات نزدیک مفصل
♦ پوکی استخوان که بدون ایجاد شکستگی درد ایجاد نمی‌کند.
♦ کیست بیکر
♦ تومورهای زانو
♦ توده‌های اطراف مفصل زانو
در پاسخ به این سوال که دارو برای رفع زانو درد چه بخوریم؛ قابل توجه است که بدانید پیش از مصرف دارو باید علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن را کشف کنید. داروها زمانی تأثیرگذار هستند که به عارضه و نوع بیماری شما مرتبط باشند.
پس پیش از مصرف هرگونه دارویی بهتر است به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. یک پزشک با تجربه می-تواند به سهولت علت درد شما را تشخیص بدهد و داروی مناسبی را برای تسکین درد توصیه کند. اما در نگاه کلی باید بدانید که PFS، پارگی منیسک و آرتروز اولیه ممکن است باعث التهاب زانو شوند.
مصرف داروهای ضد درد و ضد التهابی بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن و ایبوپروفن می¬تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
در پاسخ به این پرسش که "برای رفع زانو درد چه بخوریم"، تحقیقات نشان می¬دهد که داروهای زیر مجموعه NSAID، به ویژه ناپروکسن در کاهش درد PFS مؤثر هستند و در درمان آرتروز نیز به کار می¬روند. قابل توجه است که اگر داروهای OTC اثرگذار نباشند، معمولاً داروهایی بر مبنای NSAID قوی تجویز می‌شوند.
اگر علائم درد به داروهای خوراکی پاسخ ندادند، ممکن است توسط پزشک تزریق انجام شود. به طور معمول، ابتدا آزمایش تزریق کورتیزون انجام می¬شود و سپس تزریق به درجات یا دوزی که برای تسکین درد بیمار مناسب است؛ ختم می¬شود.
طبق تجربه و تحقیقات پزشکان، ثابت شده است که فیزیوتراپی بهبودی آرتروز و پارگی منیسک را سرعت می‌بخشد. در واقع فیزیوتراپی برای ناحیه زانو، ممکن است با تمرینات تقویتی، یک ورزش کششی و ماساژ همراه باشد.
ممکن است تعجب برانگیز باشد اما فیزیوتراپی با اجرای یک ورزش ساده تقویت عضله که بر نقاط ضعف ناحیه-های عضلانی اطراف زانو مانند عضلات رباینده لگن یا چهار سر ران تأثیر می¬گذارد؛ به سادگی می¬تواند به کاهش علائم درد کمک کند. فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی چهارگانه، به ویژه تقویت چهارگانه ایزومتریک برای حفظ سلامت زانو و کاهش درد، اثرات بسیار مفیدی دارند.
زانو درد شدت مختلفی دارد. در بسیاری از دردهای مربوط به زانو می¬توان از درمان¬های خانگی کمک گرفت و درد را به سادگی در خانه تسکین داد. شما می¬توانید از تغییرات سبک زندگی و درمان¬های طبیعی برای حل مشکل زانو درد بهره ببرید بدون اینکه به مطب دکتر مراجعه کنید. در زیر چند درمان خانگی زانو درد آورده شده که با توجه و به کار گرفتن آن¬ها می¬توانید تا حد زیادی زانو درد خود را تسکین دهید.
1. تغییرات سبک زندگی
اگر به دلیل مشکل چاقی و اضافه وزن در معرض خطر زانو درد هستید، رژیم غذایی و کاهش وزن راه خوبی برای کاهش این خطر است. اگر زانو درد ناشی از سفت شدن ماهیچه‌ها را تجربه می‌کنید، فعالیت¬هایی مانند کشش روزانه، ماساژ درمانی و ورزش به کمک یک برنامه فیزیوتراپی مناسب برای تقویت ساختارهای مفصلی اطراف زانو، می‌تواند به شما کمک کند راه رفتن سالم‌تری داشته باشید. افراد مبتلا به آرتروز ممکن است با انجام ورزش¬هایی مانند دوچرخه سواری، متوجه تسکین درد و تأثیرگذاری ورزش روی زانوی خود شوند.
2. مسکن¬ها و مکمل¬های بدون نسخه
همه زانو دردها به مسکن قوی نیاز ندارند. چنانچه گفته شد، بسیاری از افراد می¬توانند درد خود را با مسکن¬هایی مانند ایبوپروفن یا آسپرین کنترل کنند. هر دو NSAID نامیده می¬شوند و دارای خواص ضد التهابی هستند که برای انواع مختلفی از عارضه¬های مربوط به زانو مناسب خواهند شد.
3. راه حل¬های خانگی
پمادهای موضعی خانگی می¬توانند به اندازه برخی از مسکن¬هایOTC کمک کننده باشند. دارچین، زنجبیل، ماستیک و روغن کنجد از دیگر مواد خانگی هستند که برای درد مفاصل توصیه می¬شوند. آنتی اکسیدان¬ها نیز از چای زنجبیل گرفته تا اسفناج می¬توانند به رژیم غذایی شما برای تسکین درد اضافه شوند.
از دیگر موارد درمان خانگی زانو درد می¬توان به کمپرس سرد اشاره کرد. روش انجام این راهکار به این گونه است که شما می¬توانید یک کمپرس سرد، یخ یا یک کیسه سبزیجات یخ زده (پیچیده شده در حوله) را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
همچنین می‌توانید زانوی خود را در یک باند فشاری بپیچید اما باید مراقب باشید که خون جریان داشته باشد. بالاتر نگه داشتن سطح زانو نسبت به بدن به کمک یک بالشت نیز در برخی موارد به تسکین درد کمک می¬کند.
زانو درد یک مشکل شایع در بین مردم است. درصد بالایی از سالمندان زانو درد را تجربه می¬کنند و به دنبال پاسخ به این سوال هستند که علت درد زانو حین نشستن و برخاستن چیست؟ البته جوان‌ها نیز ممکن است به دلیل نوع فعالیت خود یا سبک زندگی غلط دچار زانودرد شوند.
در این مطلب سعی شد علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن توضیح داده شود و همچنین درد پشت زانو هنگام برخاستن را شرح بدهیم و برای تسکین درد، انواع درمان¬ خانگی زانو درد را پیشنهاد دهیم. بسیار مهم است که شما در صورت مواجه شدن با زانو درد ناگهانی یا ادامه دار به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه دید سهل انگارانه به زانو درد، می¬تواند آسیب¬های جبران ناپذیری را ایجاد کند.
در صورت تمایل می¬توانید با مراجعه به پزشکان مرکز ما، سریع¬ترین تشخیص و مناسب‌ترین درمان را تجربه کنید. برای دریافت نوبت و یا وقت مشاوره از پزشکان باتجربه مرکز ما به بخش تماس با ما مراجعه کنید.