گردش خون ضعیف موجب تیره شدن ناخن پا در افراد دیابتی میشود. ضعف در گردش خون به معنی عبور سخت خون در رگ‌ها و عروق پا است که موجب کبود شدن ناخن پا در افراد دیابتی میشود. دلایل ضعف در گردش خون اضافه وزن یا بی تحرکی در بیماران دیابتی، بالارفتن سن در بیماران مبتلا، وضعیت بدنی نامناسب، تصلب شرایین (به معنی مسدود شدن رگ‌ها توسط پلاکت‌ها، که مانع از جریان خون در رگ‌ها میشود) علائم گردش خون ضعیف پا در بیماران دیابتی شامل تورم، گزگز و گرفتگی، تیره شدن ناخن پای افراد مبتلا به دیابت، تغییراتی در رنگ پوست، تغییرات دمای بدن، خشکی و زبری پوست و بهبودی دیر هنگام زخم میباشد.
توصیه هایی جهت بهبود گردش خون در پای دیابتی
-
دیابت باعث سفت و تنگ شدن رگ‌های خونی پا و ساق میشود، این امر قابلیت پای شما را برای مبارزه با بهبود عفونت‌ها کاهش می‌دهد. توصیه میشود با پیشگیری از مبتلا شدن به این اختلال جلوگیری کنید: مثلا سیگار نکشید یا فشار خون و کلسترول خون خود را کنترل کنید.
-
امکان دارد حس پای شما از بین رفته باشد اما در پاهای خود احساس سرما کنید و بخواهید با آب گرم یا کیسه آب گرم آن‌ها را گرم کنید اما بدون آن که متوجه شوید باعث سوختگی پای خود می‌شوید. پس بهترین راه برای گرم کردن پاها استفاده از جوراب گرم است .
-
افرادی که به اختلال گردش خون دچار هستند امکان دارد در اثر تند راه رفتن در سربالایی ها یا سطح سفت احساس درد در عضلات پشت ساق پا داشته باشند که با کمی استراحت رفع میشود. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
-
با تمرین و ورزش مداوم به بهبود وضعیت گردش خون خود کمک می‌کنید. بهتر است برای ورزش کردن از کفش مناسب استفاده کنید.
تروما شایع‌ترین علت سیاهی ناخن پا است. تروما ناگهانی یا در طول زمان ایجاد میشود. گاهی اوقات یک ضربه ناگهانی، مانند افتادن یک جسم سنگین روی انگشت پا، یا کوبیدن پا به یک جسم سخت، باعث پارگی رگ‌های خونی در بستر ناخن و کبودی گوشت مجاور میشود. ساییدگی‌های مکرر، مانند گیرکردن مداوم انگشت شست پا به انتهای کفش، دویدن‌های طولانی، به همین ترتیب باعث پارگی رگ‌های خونی زیر ناخن پا میشود. در صورت خفیف بودن علائم با رعایت بهداشت و شست و شوی مرتب و منظم پا از عفونت‌های احتمالی جلوگیری به عمل آورید. در صورت عدم بهبودی در طولانی‌مدت برای جلوگیری از رنگ پریدگی ناخن پا به پزشک متخصص مراجعه کنید. با مراجعه به پزشک متخصص، خون زیر ناخن را تخلیه میکند که احساس درد و التهاب را کاهش می‌دهد و از عوارض کبود شدن ناخن پا از جمله عفونت جلوگیری میکند.
تعداد زیادی قارچ در محیط پیرامون ما وجود دارد که قارچ ناخن پا (اونیکومیکوزیس) یکی از آن‌هاست. این قارچ‌ها تا زمانی که به زیر پوست انسان نفوذ نکند بی‌خطر هستند. قارچ ناخن یک عفونت شایع ناخن است که به صورت لکه‌های سفید، زرد یا قهوه‌ای در زیر نوک ناخن پا شروع میشود. هرچه عفونت قارچی پیشرفت میکند، رنگ ناخن نیز تغییر میکند، ضخیم شده و کناره‌های ناخن خرد میشود. قارچ ناخن لزوما تمام ناخن‌ها را درگیر نمی‌کند اما امکان سرایت آن وجود دارد. زمانی که قارچ بین انگشتان پا و پوست پای شما را آلوده میکند، به آن «تینیا پدیس» (پای ورزشکاران) می‌گویند.
عوامل مختلفی این قارچ‌ها را به زیر پوست منتقل میکند. قارچ‌ها از طریق تاول، بریدگی جزئی یا حتی یک خراش کوچک در گوشت کنار ناخن وارد بدن شده و باعث کبود شدن ناخن میشود. بعد از انتقال این قارچ‌ها به زیر پوست علائمی همچون تغییر رنگ ناخن پا -رنگ زرد، آبی، سبز، قهوه‌ای یا سیاه- ضخیم شدن و تغییر فرم ناخن و در نتیجه‌ی این تغییرات، بوی نامطلوبی ایجاد میشود.
گاهی اوقات قارچ ناخن پای شما تا حدی است که صرفا باعث ضخیم شدن ناخن‌ها شده است، و شما احتمالا با برخی اقدامات خودمراقبتی و استفاده از داروها شاهد کاهش درد خود باشید. اما حتی اگر درمان موفقیت آمیزی را تجربه کنید؛ باید بدانید قارچ ناخن در بیشتر موارد عود میکند. بنابراین در هر مرحله از پیشرفت قارچ ناخن پا هستید، به موقع به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما احتمال زیاد این عارضه را با پمادهای ترکیبی و داروهای خوراکی حل میکند اما در مواردی که میزان عفونت قارچی شدید است، احتمال دارد که پزشک اقدام به کشیدن ناخن پای شما کند.
اگر خودمراقبتی کمکی به بهبود حال شما نکرده است و ناخن مدام در حال تغییر رنگ، ضخیم یا بدشکل شده است، نیاز به پزشک متخصص ارتوپدی رجوع شود. همچنین اگر موارد زیر را دارید با یک پزشک مشورت کنید:
-
دیابت دارید و دچار کبود شدن ناخن پا در اثر قارچ شده‌اید
-
خونریزی اطراف ناخن
-
تورم یا درد ناخن
-
مشکل در راه رفتن
عواملی که خطر کبود شدن ناخن پا و قارچ را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:
-
سن بالا
-
پوشیدن کفش‌هایی که پاهای شما در آن‌ها به شدت عرق میکند
-
داشتن سابقه‌ی کبود شدن ناخن پا در اثر قارچ در گذشته
-
راه رفتن با پای برهنه در مکان‌های عمومی مرطوب مانند استخرها، سالن‌های ورزشی و حمام عمومی
-
داشتن آسیب جزئی پوست یا ناخن
-
داشتن یک بیماری پوستی که ناخن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند پسوریازیس
-
ابتلا به دیابت، مشکلات جریان خون یا ضعف سیستم ایمنی
عادات زیر از پیشگیری کبود شدن ناخن پا در اثر قارچ یا عفونت مجدد آن‌ها کمک میکند
-
ناخن‌های خود را تمیز و خشک نگه دارید. پاهای خود را مرتب بشویید و با حوله تمیز خوب خشک کنید و از پودر ضد قارچ استفاده کنید به تقویت ناخن‌ها کمک کند.
-
ناخن‌های خود را کوتاه کنید؛ ناخن‌ها را صاف بگیرید، لبه‌های ناخن را با سوهان صاف کنید و قسمت‌های ضخیم شده را سوهان بزنید. بعد از هر بار استفاده از ناخن‌گیر آن را ضد عفونی کنید. اجازه ندهید ناخن‌های شما بیش از حد بلند شوند، زیرا مکان‌های بیشتری برای رشد قارچ ایجاد میکند.
-
در طول روز جوراب‌های جذب بپوشید یا جوراب‌های خود را مرتب عوض کنید.
-
کفش‌هایی را انتخاب کنید که پاهایتان در آن‌ها کمتر عرق کند.
-
از کفش‌های کهنه استفاده نکنید یا با مواد ضدعفونی کننده و پودرهای ضد قارچ آن‌ها را بشویید.
-
در استخر و رختکن از کفش مناسب استفاده کنید.
-
یک سالن ناخن را انتخاب کنید که از ابزارهای پدیکور استریل شده برای هر مشتری استفاده میکند. یا ابزارهایی را که برای پدیکور خانگی استفاده می‌کنید ضدعفونی کنید.
-
لاک ناخن و ناخن مصنوعی را کنار بگذارید.
علت بروز مشکلات پوستی در بیماری دیابت، مشکلات عروقی است. بالا بودن قند خون به تدریج موجب آسیب به عروق میشود. برخی از این عروق تغذیه‌کننده اعصاب هستند بنابراین اگر عروق دچار آسیب شوند؛ اعصاب نیز در معرض آسیب قرار می‌گیرد و همین موضوع سبب میشود که بیمار دیابتی آسیب‌های وارد شده به ناحیه‌ای از بدن خود را حس نکرده در معرض عوارض جدی قرار بگیرد.
بعد از تشخیص دیابت، پزشک باید به دنبال علائم حاد و مزمن مرتبط با دیابت باشد و همچنین نوع دیابت را نیز مشخص میکند.
اسیب پوستی در دیابت (درموپاتی دیابتی) موجب به تیره شدن ناخن پا در افراد دیابتی میشود. لکه‌های پوستی دیابتی ابتدا به صورت یک ناحیه‌ی قرمز رنگ روی پوست تظاهر پیدا می‌کنند و سپس به تدریج به شکل یک ناحیه‌ی حلقوی تیره و سیاه رنگ (هایپرپیگمانتاسیون حلقوی) درمی‌آیند.
این ضایعات در نتیجه‌ی با وارد شدن ضربه‌های کوچک به ناحیه پا و ناخن‌ها ایجاد شده و در مردان مسن که مبتلا به دیابت شیرین هستند؛ شایع‌تر است. سیاه شدن ناخن پا در افراد معمولا درمان خاصی نداشته و به مرور زمان خودبهخود و با اندکی مراقبت بهبود پیدا می‌کنند ولی اغلب جای این ضایعات به صورت نواحی فرورفته باقی می‌ماند.
-
نوروپاتی محیطی دیابت (آسیب‌های عصبی) یک علت شایع برای کبود شدن ناخن پا در افراد دیابتی میباشد دیابتی‌ها به بسیاری از عوارض در اندام‌های مختلف بدن آسیب‌پذیر هستند، به خصوص اگر قندخون آن‌ها به‌خوبی کنترل نشده باشد. نوروپاتی دیابتی یا آسیب عصبی ناشی از دیابت، فرستادن پیام‌ها از طریق اعصاب را به سایر نقاط بدن دچار میکند.
علائمی که در پایین ذکر می‌شوند، باید بدون تاخیر به‌وسیله پزشک مورد ارزیابی قرار گیرند، علائم هشداردهنده آسیب عصبی در دیابتی‌ها عبارتند از:
-
بی‌حسی، به خصوص در انگشتان دست یا پا
-
دردهای ناگهانی یا احساس مورمور
-
زخم های یافته شده روی پاها
-
ضعف در عضلات
-
احساس سوزش در هر جایی از بدن
-
اختلال نعوظ در مردان
نوروپاتی دیابتی عاملی است که منجر به کبود شدن ناخن پا در افراد دیابتی در زمینه‌ی اختلالات حسی جدی در پای این افراد میشود.
در شرایط عادی، گلوکز یا قند ساخته شده از فرآیند هضم غذا از طریق جریان خون در تمامی بدن پخش میشود و به سلول‌ها می‌رسد. بیماری دیابت به دلیل اختلال در تنظیم سطح قند خون بدن رخ می دهد. در یک بدن سالم، انسولین گلوکز را تحویل گرفته و وارد سلول میکند. در بیماران دیابتی، مشکل اصلی این است که انسولین نمی‌تواند گلوکز را وارد سلول‌ها کرده و باعث رسوب گلوکزها در مسیر خون میشود. درواقع این فرآیند است که باعث سیاه شدگی ناخن پای دیابتی میشود.
فرآیند کلی سیاه شدن ناخن‌های پا در بیماران مبتلا به دیابت به شرح زیر است:
-
آسیب عصبی جهت بالا رفتن قند خون (نوروپاتی دیابتی)
-
بی‌حسی در جهت فشار‌های عصبی
-
بی‌حسی ایجاد شده سبب میشود آسیب دیدگی‌های مثل ساییدگی کفش روی پوست پا، وجود سنگ در کفش، بریدگی، ضربه و... را حس نکنند.
-
عدم درمان این مشکلات باعث بروز عفونت در ناحیه زخم می‌شوند.
-
با توجه با ناکافی بودن جریان خون و ضعیف بودن سیستم ایمنی بیماران دیابتی، عفونت با سرعت بالایی در بدن این بیماران شروع به پیشرفت میکند.
بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)
این عبارت مجموعی از بیماری‌های ریوی پیش رونده مثل: آمفیزم و برونشیت را شامل میشود آمفیزم همان تخریب کیسه‌های هوایی موجود در ریه است برونشیت هم با ایجاد التهاب در مسیر تنفسی باعث جمع شدن مایع مخاطی در ریه میشود.
آسم
آسم باعث تنگی و تورم مجرای تنفسی شده و تولید مایع مخاطی در ریه را افزایش دهد. افراد مبتلا به آسم در طول زندگی خود حالاتی را تجربه می‌کنند که در زندگی روزانه آن‌ها خلل ایجاد میکند. مثل درد قفسه سینه، سرفه و خس خس سینه و....
سندروم دیسترس (تنفسی حاد)
این سندرم باعث بالارفتن ضربان قلب میشود و تنفس را سخت میکند و در آخر باعث افت شدید اکسیژن خون میشود. سندرم دیسترس تنفسی حاد را با اکسیژن درمانی کنترل می‌کنند.
پنومونی (عفونت ریوی)
ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها همگی از دلایل بروز پنومونی یا همان عفونت ریوی است. یرای مثال: فرد پس از ابتلا به سرماخوردگی امکان مبتلاشدن به پنومونی را دارد. پنومونی خفیف یا شدید باشد اما اغلب بین یک تا سه هفته بهبود پیدا میکند.
آمبولی ریوی
به ایجاد لخته خونی در یکی از شریان‌های ریوی گفته میشود. منشا این لخته معمولا از پا یا دیگر نواحی بدن است که خود را به ریه رسانده است و باعث انسداد مرگبار در مسیر جریان خون قرار می‌گیرد.
قلبی مادرزادی، برخی افراد از بدو تولد با قلب یا عروق غیر طبیعی متولد می‌شوند. برخی از این اختلال‌ها بیماری بدون علامت هستند، اما برخی دیگر زندگی فرد را تهدید میکند.
سندرم ایزن منگر
این سندرم نادر، به طور مستقیم روی قلب و ریه‌ها تاثیر خود را گذاشته و اغلب عارضه‌ای بلند مدت از بیماری قلبی مادرزادی است. در دیواره بطن‌های قلب سوراخ وجود دارد این سندرم باعث بروز فشار خون بالا و جریان غیر طبیعی خون در قلب میشود.
نارسایی احتقانی قلب
نارسایی قلبی باعث عدم کفایت پمپاژ خون به قلب میشود. از علائم نارسایی قلبی به تنگی نفس، خستگی زیاد و تورم اندام‌های انتهایی اشاره کرد .
مت هموگلوبینمی(Methemoglobinemia)، فرد احتمال دارد از بدو تولد یا حتی چند سال پس از زندگی به این بیماری مبتلا شود. در معرض برخی مواد شیمیایی یا داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و بی حسی‌های موضعی بودن احتمال مبتلا شدن به این بیماری را افزایش می‌دهد.
مسمومیت با مونوکسیدکربن: مونوکسیدکربن با پرکردن ظرفیت هموگلوبین از اتصال هموگلوبین به اکسیژن جلوگیری میکند.
بیماری پلی سیتمی ورا: این نوع از سرطان باعث تولید بیش از حد سلول‌های خونی در مغز استخوان میشود.
پدیده رینود: افراد مبتلا به این پدیده به دلیل اسپاسم عروق خونی دچار کمبود خون در انگشتان دست و پا می‌شوند. توصیه ما به شما عزیزان برای هر سه دسته از عوامل بالا مراجعه سریع به پزشک متخصص جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری میباشد.
با انجام دادن اقدامات زیر از تیره شدن ناخن پای دیابتی جلوگیری می‌کنید.
-
معاینه و چک کردن پاهای خود جهت یافتن نشانه‌های زخم
-
شست و شوی پا با صابون و خشک کردن آن‌ها
-
استفاده از کفش‌های مناسب برای بیماران دیابتی
-
پرهیز از عوامل خطرناک مانند: مصرف دخانیات و...
مراجعه به پزشک بستگی به دلیل اولیه این بیماری دارد. با این حال در بیماران دیابتی، مراجعه به پزشک الزام دارد. چرا که افراد دیابتی با توجه به بیماری زمینه‌ای خود مشکوک به ملانوم (نوعی سرطان پوستی) هستند. به علاوه ریسک عفونت و زخم پای دیابتی در این افراد بالاست که لزوم مراجعه به پزشک جهت اقدامات تشخیصی و درمانی به موقع را دوچندان میکند.
سخن پایانی
در این مقاله به دلایل مختلف سیاه شدن ناخن پا در دیابت پرداخته‌ایم. بروز زخم‌های پا در این بیماران در اثر اقدامات درمانی غیر اصولی، عفونت و بدخیمی‌های ناشی از ضعیف بودن سیستم ایمنی و اختلالات خونرسانی شایع‌تر است. در چنین شرایطی تشخیص و درمان یک متخصص تا حد زیادی از بار استرس و ناراحتی شما کم میکند. اگر شما یا عزیزانتان به این عارضه ناگوار مواجه هستید توصیه می‌کنیم جهت دریافت مراقبت‌های پزشکی مناسب به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. کلینیک ما با فراهم آوردن امکانات پزشکی مناسب و حضور پزشکان مجرب شما را در این زمینه یاری میکند. همین الان جهت مشاوره یا تنظیم زمان ملاقات حضوری با پزشکان کلینیک دکتر بیوت تماس بگیرید.