نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
پارگی مینیسک زانو: علائم انواع مختلف آن+ ۴نوع خطر جدی مربوطه
پارگی مینیسک زانو به آسیب یا پارگی در یکی از دو قطعه غضروفی داخل زانو گفته میشود که وظیفه جذب فشار و پایداری مفصل زانو را دارند. این نوع آسیب معمولاً بر اثر چرخش ناگهانی زانو یا ضربه شدید به آن و... رخ میدهد. این پدیده نه تنها فعالیتهای روزمره را مختل میکند، بلکه باعث تخریب کامل مفصل میشود. تصور کنید نتوانید حتی چند قدم ساده بردارید. آیا میخواهید با چنین عواقبی زندگی کنید؟ در ادامه مقاله، به بررسی کامل علل، علائم و راههای تشخیص ۶ نوع آن میپردازیم، تا هرچه سریعتر از درد رها شوید.
آسیبهای مینیسک زانو به قدری گسترده و پیچیده هستند که تنها متخصصان ارتوپدی که بهطور عمیق در حوزه زانو تخصص دارند که میتوانید درمان مؤثری از آنها دریافتکنید. در کلینیک فوق تخصصی زانو در تهران، متخصصانی داریم که هرکدام در زمینههای مختلف زانو به طور تخصصی طبابت کردهاند و درمانهای متنوعی ارائه میدهند.
آنچه در ادامه مقاله میخوانید:
مینیسک یک بافت نعل اسبی شکل از جنس غضروف است که مانند یک بالشتک بین استخوان ران و استخوان ساق پا عمل میکند. هر زانو دو مینیسک دارد: مینیسک داخلی (مدیال) و مینیسک خارجی (لترال). مینیسکها وظایف مهمی در زانو بر عهده دارند، از جمله:
-
جذب شوک و ضربه
-
افزایش پایداری زانو
-
توزیع یکنواخت وزن بدن بر روی مفصل زانو
-
روان سازی حرکت مفصل زانو
پارگی مینیسک زمانی اتفاق میافتد که به این بافت فشار بیش از حد وارد شود. این فشار ناشی از چرخش ناگهانی زانو، ضربه مستقیم به زانو یا فعالیتهای ورزشی با شدت بالا است. پارگی مینیسک به شکلهای مختلفی مانند پارگی طولی، پارگی عرضی، پارگی شعاعی یا پارگی ترکیبی رخ میدهد.
در صورت احساس درد در زانو یا شنیدن صدای تق در هنگام حرکت زانو، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پارگی مینیسک را بررسی کند و در صورت تشخیص پارگی درمان مناسب را برای شما شروع کند. نادیده گرفتن علائم پارگی مینیسک به آسیبهای جدیتر و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره منجر میشود.
جراحت مینیسک زانو در اثر عوامل مختلفی رخ میدهد. برخی از شایعترین علل پارگی مینیسک عبارتند از:
چرخش ناگهانی زانو
این حرکت معمولاً در هنگام ورزشهایی مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی اتفاق میافتد و باعث پارگی مینیسک میشود.
ضربه مستقیم به زانو
ضرباتی که مستقیماً به زانو وارد میشوند، مانند ضربه در هنگام تصادف یا افتادن، باعث پارگی مینیسک میشوند.
فعالیتهای ورزشی با شدت بالا
ورزشهایی که با دویدن و پریدن زیاد همراه هستند، مانند دو میدانی و والیبال، باعث افزایش فشار بر روی مینیسک و در نهایت پارگی آن میشوند.
افزایش سن
با افزایش سن، مینیسک به طور طبیعی ضعیفتر و مستعد پارگی میشود.
چاقی
وزن اضافی باعث افزایش فشار بر روی مفاصل، از جمله زانو میشود و خطر پارگی مینیسک را افزایش میدهد.
ضعف عضلات اطراف زانو
عضلات اطراف زانو نقش مهمی در پایداری زانو دارند. ضعف این عضلات باعث افزایش فشار بر روی مینیسک و در نهایت پارگی آن میشود.
در صورتی که عوامل خطر پارگی مینیسک را دارید، مانند ورزشکار بودن یا چاقی، باید اقدامات لازم را برای پیشگیری از این آسیب انجام دهید. در صورت بروز علائم پارگی مینیسک، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب را برای شما شروع کند.
پاره شدن مینیسک انواع مختلفی دارد که علائم و درمان هریک از آنها متفاوت است، این پارگیها شامل:
-
پارگی طولی
-
پارگی عرضی
-
پارگی شعاعی
-
پارگی دسته سطلی
-
پارگی فلپ
-
پارگی دژنراتیو
هر نوع پارگی، علائم و روش درمانی خاص خود را دارد. برای تشخیص دقیق نوع پارگی و شروع درمان مناسب، به پزشک متخصص مراجعه کنید. با مطالعه مقاله «درمان پارگی مینیسک زانو» اطلاعات کاملتری در مورد علائم و روشهای درمانی هر نوع پارگی به دست میآورید.
این آسیب، در صورت عدم درمان، میتواند به فلج دائمی هم منجر شود، به غیر از امکان فلج دائمی در ادامه، بیماریهایی را بررسی میکنیم که عاملشان، این جراحت است و عبارتند از:
آرتروز زانو
پارگی مینیسک باعث افزایش فشار بر روی غضروف مفصل زانو شده و در نهایت به آرتروز زانو منجر میشود. آرتروز زانو یک بیماری تخریبی است که درد، تورم و محدودیت حرکتی را در زانو ایجاد میکند.
پارگی رباط صلیبی
پارگی مینیسک باعث ناپایداری زانو شده و خطر پارگی رباط صلیبی را افزایش میدهد. رباط صلیبی یکی از رباطهای مهم زانو است که به پایداری زانو کمک میکند.
کیست مینیسک
پارگی مینیسک باعث ایجاد کیست در مینیسک میشود. کیست مینیسک یک توده پر از مایع است که باعث درد و تورم در زانو میشود.
قفل شدن زانو
پارگی مینیسک باعث قفل شدن زانو شده و فرد را از صاف کردن کامل زانو ناتوان میکند.
ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره
پارگی مینیسک باعث درد و محدودیت حرکتی در زانو شده و در نتیجه فرد از انجام فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن، بالا رفتن از پلهها و ورزش کردن ناتوان میشود.
با توجه به عوارض جدی این جراحت خطرناک، در صورت تجربه علائم این آسیب، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. تشخیص و درمان زودهنگام پارگی مینیسک به شما در پیشگیری از این عوارض و بازگشت به زندگی فعال کمک میکند. نادیده گرفتن علائم و تلاش برای درمان خودسرانه به آسیبهای جدیتر و نیاز به جراحیهای پیچیدهتر منجر میشود.
علائم آسیب به غضروفهای زانو، بسته به شدت پارگی و محل آن متفاوت است. با این حال، برخی از شایعترین علائم پارگی مینیسک عبارتند از:
درد
درد یکی از شایعترین علائم پارگی مینیسک است. این درد در داخل یا خارج زانو، جلو یا عقب زانو و یا در کل زانو احساس میشود. درد در هنگام حرکت زانو، به خصوص در هنگام چرخش زانو یا چمباتمه زدن شدیدتر میشود.
تورم
تورم زانو نیز یکی از علائم شایع پارگی مینیسک است. این تورم به دلیل التهاب ناشی از پارگی مینیسک یا تجمع مایع در مفصل زانو است.
صدا دادن زانو
در برخی موارد، پارگی مینیسک باعث صدا دادن زانو در هنگام حرکت میشود. این صدا در اصطلاح عامیانه شبیه تقه کردن زانو یا صدایی مشابه کلیک در کامپیوتر است.
قفل شدن زانو
در برخی موارد، پارگی مینیسک باعث قفل شدن زانو میشود. در این صورت، فرد قادر به صاف کردن کامل زانو نیست.
احساس ناپایداری در زانو
پارگی مینیسک باعث احساس ناپایداری در زانو میشود. در این صورت، فرد احساس میکند که زانو در حال خم شدن یا چرخش است.
محدودیت حرکتی
پارگی مینیسک باعث محدودیت حرکتی در زانو میشود. همان طور که گفتیم در این صورت، فرد قادر به خم و راست کردن کامل زانو نیست.
در صورت تجربه هر یک از این علائم فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام پارگی مینیسک به شما در پیشگیری از عوارض جدیتر و بازگشت به فعالیتهای روزمره کمک میکند. نادیده گرفتن علائم و عدم مراجعه به پزشک به آسیبهای جدیتر مانند آرتروز زانو و نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو میانجامد.
درمان مینیسک پاره شده، به شدت آسیب، محل پارگی و علائم بیمار بستگی دارد. روشهای درمانی شامل استراحت، کمپرس سرد، داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئید میشود. در موارد شدیدتر، جراحی آرتروسکوپی یا جراحی باز برای ترمیم یا برداشت پارگی انجام میشود. انتخاب روش درمان مناسب بر عهده پزشک متخصص است. برای اطلاعات جامعتر در مورد روشهای درمان خانگی و پزشکی ۶ نوع پارگی مینیسک، میتوانید مقاله «درمان پارگی مینیسک زانو» را مطالعه کنید.
اگرچه این پارگی همیشه قابل پیشگیری نیست، اما با رعایت نکات زیر خطر ابتلا به این آسیب را کاهش میدهید:
گرم کردن قبل از ورزش
گرم کردن عضلات قبل از ورزش به افزایش انعطافپذیری و کاهش خطر آسیبدیدگی کمک میکند.
تقویت عضلات اطراف زانو
عضلات قوی اطراف زانو به پایداری زانو و کاهش فشار بر روی مینیسک کمک میکنند. برای تقویت عضلات اطراف زانو از تمرینات خاصی مانند اسکوات و لانژ استفاده میکنید.
استفاده از تکنیکهای صحیح در هنگام ورزش
استفاده از تکنیکهای صحیح در هنگام ورزش به کاهش فشار بر روی زانو و پیشگیری از پارگی مینیسک کمک میکند.
استفاده از کفش مناسب
کفشهای نامناسب باعث افزایش فشار بر روی زانو و افزایش خطر پارگی مینیسک میشوند. مطمئن شوید که کفشهای شما اندازه مناسب و پشتیبانی کافی برای زانوهای شما را فراهم میکنند.
کنترل وزن
اضافهوزن باعث افزایش فشار بر روی مفاصل، از جمله زانو شده و خطر پارگی مینیسک را افزایش میدهد. وزن مناسب خطر پارگی مینیسک را کاهش میدهد.
پرهیز از حرکات ناگهانی
حرکات ناگهانی و چرخشی باعث پارگی مینیسک میشوند. سعی کنید از انجام این حرکات خودداری کنید.
با رعایت این نکات، خطر ابتلا به این آسیب را کاهش میدهید. در صورت تجربه علائم پارگی مینیسک، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب را برای شما شروع کند. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت نکات پیشگیری از بروز این آسیب دردناک و عوارض آن جلوگیری میکنید و زندگی سالم و فعالی دارید. عدم توجه به سلامت زانو و پیشگیری از آسیبهای آن به مشکلات جدی در آینده و محدودیت در انجام فعالیتهای روزمره منجر میشود.
زانو یکی از پیچیدهترین مفاصل بدن است و مستعد انواع آسیبها میباشد. پارگی مینیسک یکی از شایعترین آسیبهای زانو است، اما آسیبهای دیگری نیز وجود دارند که ممکن است با پارگی مینیسک اشتباه گرفته شوند. مقایسه پارگی مینیسک با سایر آسیبهای زانو به شما کمک میکند تا نوع آسیب خود را بهتر تشخیص دهید و برای درمان به متخصص مناسب مراجعه کنید.
برخی از آسیبهای زانو که با پارگی مینیسک اشتباه گرفته میشوند عبارتند از:
پارگی رباط صلیبی
رباط صلیبی یکی از رباطهای مهم زانو است که به پایداری زانو کمک میکند. پارگی رباط صلیبی معمولا در اثر چرخش ناگهانی زانو یا ضربه مستقیم به زانو اتفاق میافتد. علائم پارگی رباط صلیبی شامل درد شدید، تورم، صدا دادن زانو و احساس ناپایداری در زانو است.
آسیب غضروف
غضروف مفصلی یک بافت صاف و لغزنده است که سطح استخوانها را در مفصل میپوشاند. آسیب غضروف مفصلی میتواند در اثر ضربه، ساییدگی و پارگی یا بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید اتفاق بیفتد. علائم آسیب غضروف مفصلی شامل درد، تورم، صدا دادن زانو و محدودیت حرکتی است.
تاندونیت
تاندونیت به التهاب تاندون گفته میشود. تاندون بافتی است که عضله را به استخوان متصل میکند. تاندونیت زانو میتواند در اثر استفاده بیش از حد از زانو، ضربه یا بیماریهای التهابی اتفاق بیفتد. علائم تاندونیت شامل درد، تورم و حساسیت به لمس در ناحیه تاندون است.
بورسیت
بورسها کیسههای کوچک پر از مایع هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند و به کاهش اصطکاک بین بافتها کمک میکنند. بورسیت به التهاب بورس گفته میشود. بورسیت زانو میتواند در اثر ضربه، استفاده بیش از حد از زانو یا بیماریهای التهابی اتفاق بیفتد. علائم بورسیت شامل درد، تورم و حساسیت به لمس در ناحیه بورس است.
تفاوتهای کلیدی پارگی مینیسک با سایر آسیبهای زانو
-
محل درد: درد در پارگی مینیسک معمولا در داخل یا خارج زانو، در امتداد خط مفصل احساس میشود. در حالی که درد در پارگی رباط صلیبی اغلب در مرکز زانو احساس میشود.
-
قفل شدن زانو: قفل شدن زانو در پارگی مینیسک شایعتر است و در پارگی رباط صلیبی کمتر دیده میشود.
-
صدا دادن زانو: صدا دادن زانو در پارگی مینیسک و آسیب غضروف مفصلی شایع است، اما در پارگی رباط صلیبی کمتر دیده میشود.
تشخیص دقیق نوع آسیب زانو برای انتخاب روش درمان مناسب ضروری است. در صورت تجربه هرگونه درد یا مشکل در زانو، به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات و تصویربرداری لازم، نوع آسیب زانوی شما را تشخیص داده و درمان مناسب را شروع میکند. تاخیر در تشخیص و درمان به تشدید آسیب و عوارض جدیتر منجر میشود. به یاد داشته باشید که سلامت زانو برای انجام فعالیتهای روزمره و داشتن یک زندگی فعال ضروری است.
آیا پارگی مینیسک خود به خود خوب میشود؟
در برخی موارد، پارگیهای کوچک مینیسک با استراحت و فیزیوتراپی بهبود مییابند. اما پارگیهای بزرگتر یا پارگیهایی که باعث علائم شدید میشوند، نیاز به درمان دارند.
آیا بعد از جراحی مینیسک زانو میتوان به ورزش بازگشت؟
بله، در بیشتر موارد، افراد بعد از جراحی پارگی مینیسک به فعالیتهای ورزشی خود باز میگردند. اما زمان بازگشت به ورزش به شدت پارگی، نوع جراحی و روند بهبودی بستگی دارد.
آیا پارگی غضروف زانو در کودکان شایع است؟
بله، پارگی مینیسک در کودکان و نوجوانان نیز رخ میدهد. این آسیب در اثر فعالیتهای ورزشی یا ضربه به زانو اتفاق میافتد.
آیا پاره شدن مینیسک زانو همیشه با درد همراه است؟
خیر، در برخی موارد، پارگی مینیسک بدون درد است. اما معمولا پارگی مینیسک با درد، تورم و محدودیت حرکتی در زانو همراه است.
سخن پایانی
پارگی مینیسک زانو یک آسیب شایع است که زندگی روزمره شما را مختل میکند. این آسیب به درد شدید، تورم، محدودیت حرکتی و حتی ناتوانی در انجام فعالیتهای ساده مانند راه رفتن منجر میشود. در صورت عدم درمان، پارگی مینیسک به عوارض جدیتر مانند آرتروز زانو و پارگی رباط صلیبی منجر میشود.
به یاد داشته باشید که درمان خودسرانه و نادیده گرفتن علائم پارگی مینیسک باعث تشدید آسیب و نیاز به جراحیهای پیچیدهتر میشود. در برخی موارد شدید، این عارضه، عامل تخریب کامل غضروف مفصل زانو و نیاز به جراحی تعویض مفصل است. خطرات عدم درمان مینیسک پارهشده شامل ایجاد آرتروز زودرس، تغییرات دائمی در مفصل زانو و حتی ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره است. این عواقب، بهخصوص برای کسانی که در فعالیتهای ورزشی یا شغلی به شدت وابسته به عملکرد زانو هستند، کابوس است.
ما در امکلینیک، با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تخصص پزشکان متخصص، پارگی مینیسک شما به درستی تشخیص داده شده و سریعترین و کم عارضهترین درمان برای شما انتخاب میشود. با اقدام به موقع و صحیح، از عوارض جدی پارگی مینیسک جلوگیری میکنید و به زندگی عادی خود باز میگردید. برای دریافت نوبت خود از دکمه پایین همین مقاله میتوانید اقدام کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو