آیا عمل دیسک کمر خطرناک است؛ نگرانی اصلی تمام بیماران دیسکوپاتی کمر
از نواحی شایع برای مشکلات دیسکوپاتی کمر است که درمان‌های مختلفی دارد. در افرادی که درمان‌های غیرجراحی مانند استراحت، داروها و تزریقات موضعی بهبودی چندانی نداشته، جراحی الزامی است. نگرانی اصلی آن است که آیا عمل دیسک کمر خطرناک است؟ عمل دیسک کمر مانند تمام جراحی‌ها عوارضی دارد که انجام آن توسط جراح ارتوپد باتجربه موجب به حداقل رساندن عوارض عمل دیسک کمر می‌شود.
فهرست مطالب
در ادامه به عوامل خطری که می‌تواند منجر به بروز دیسکوپاتی کمر شود اشاره می‌کنیم:
♦ پا به سن گذاشتن:
ماده ژله مانندی در میانه دیسک موجود است که به نام هسته شناخته می‌شود و تا پیش از میانسالی یعنی 30 تا 40 سالگی، این ماده ژلاتینی حالتی کاملاً نیمه جامد و پر اب دارد، در سنین 30 تا 40 سالگی اختلالات و بیماری‌های شایع مرتبط با دیسک عبارتند از فتق یا بیرون‌زدگی، هرنی و یا پاره شدن دیسک بین جسم مهره‌ها خواهد بود.
با عبور از این سنین به علت خشک‌شدن رفته رفته هسته دیسک؛ مشکلاتی که ممکن است برای فرد بروز کند به مشکلات ناشی از تخریب یا دژنراتیو باز می‌گردد.
♦ اتخاذ رویکردهای غلط و نامناسب در بلند کردن اجسام سنگین:
تفاوتی ندارد که بدنی تنومند و ورزشکار داشته باشید و یا صرفاً با بلند کردن اجسام سنگین قصدتان کمک به یک دوست باشد، بلند کردن هر جسمی با وزنی نسبتاً سنگین در حالی که فرد از کمر به جلو خم شده می‌تواند فشار بسیار زیادی به ستون فقرات وی وارد کند و برای وی آسیب زا باشد. بهتر است برای بلند کردن، ابتدا چمباتمه بزنید و زانوهای خود را خم کنید و کمر خود را صاف نگه دارید و سپس اقدام به بلند کردن اجسام نمایید.
♦ تحت فشار قرارگیری مکرر ناحیه کمر:
یکی از عوامل شایع که ریسک بیرون زدگی دیسک بین مهره را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد، انجام اموری است که به صورت مکرر کمر فرد را تحت فشار قرار می‌دهد، از جمله این کارها می‌توان به چرخاندن کمر حین کار با چوب گلف یا بیسبال اشاره کرد.
♦ اضافه وزن:
داشتن وزنی نامتناسب با ساختار بدنی می‌تواند هر فرد مبتلا را در معرض مشکلات سلامتی متعددی قرار دهد. داشتن این وزن اضافی می‌تواند منجر به تشدید مشکلات دیسک ستون فقرات شود. هرچه وزن فرد بالاتر از حالت عادی باشد، فشار بیشتری به دیسک وی وارد شده و خطر پارگی دیسک مهره افزایش می‌یابد.
♦ ژنتیک:
یکی از فاکتورهای بسیار تاثیر گذار روی سلامت دیسک بین مهره به ژنتیک و وراثت فرد باز می‌گردد و اگر فردی با سابقه فتق دیسک در خانواده خود به پزشک مراجعه کند، پرشک احتمال بروز ابتلای وی به بیرون زدگی یا پارگی دیسک بین مهره را بالا می‌داند.
♦ آسیب‌های تروماتیک:
بروز فتق دیسک در پی آسیب تروماتیک بسیار نادر است، با این حال گاهی بروز آسیب‌های ناشی از حوادث غیرمترقبه از جمله افتادن از بلندی یا نردبان، آسیب دیدگی شدید کمر ناشی از تصادفات رانندگی و غیره قادر به اعمال فشار مضاعف به دیسک مهره و عامل اصلی هرنی آن خواهد بود.
برای تعیین نوع بیماری و تشخیص اینکه آیا برآمدگی دیسک دارد یا خیر، بیمار در سه مرحله توسط
دکتر دیسک کمر معاینه می‌شود:
♦ ارزیابی تاریخچه سلامت نزدیکان فرد مبتلا یا مشکوک:
پزشک ابتدا تاریخچه خانوادگی و ژنتیک فرد مبتلا یا مشکوک به دیسکوپاتی کمر را در خصوص احتمال ابتلا به این بیماری بررسی می‌کند. چرا که وجود هر نوع مورد مشابه در سوابق خانوادگی بیماران می‌تواند در بروز بیماری دیسکوپاتی کمر غالب باشد.
♦ معاینه جسمی و فیزیکی:
پس از بررسی تاریخچه خانوادگی بیمار در مرحله بعد پزشک با معاینه عصب‌های زانو و پاهای بیمار قدرت اعصاب و ماهیچه‌های وی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
♦ تصویربرداری با اشعه ایکس:
چنانچه طی مراحل قبلی فرد قادر به تشخیص بیماری نباشد، متخصص دستور MRI یا سی تی اسکن می‌دهد تا بواسطه این رویکردهای تشخیصی برآمدگی، شکستگی یا پارگی دیسک‌ها نشان داده شود.
احتمالا آنچه شما را به مطالعه این مقاله ترغیب کرده یافتن این پرسش است که آیا عمل دیسک کمر خطرناک است، باید بگوییم فتق دیسک کمر معمولا با روشهای غیر جراحی مانند تزریق استروئید، ورزش، دارو درمانی و فیزیوتراپی درمان می‌شود.
با این حال، در برخی از افراد، در مواردی که پاسخ درمانی مناسب به روشهای حمایتی مراقبتی و درمان‌های غیر جراحی مانند تزریق استرویید داده نمی‌شود و درد و علائم تا شش هفته طول می‌کشد و یا علائم جدی‌تر مانند ضعف پیشرونده عضلات و با بی اختیاری مدفوع و ادرار رخ می‌دهد پزشکان جراحی دیسک را مناسب‌ترین اقدام می‌دانند.
سایر افراد پس از جراحی دیسکوپاتی کمر هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند، اما در برخی افراد ممکن است درد ادامه یابد. جراحی دیسک کمر خطراتی مانند عفونت، آسیب عصبی و باز شدن مجدد زخم را به همراه دارد. بنابراین، بهتر است در مرحله اول جراحی را انتخاب نکنید و تنها در صورت تشدید علائم، جراحی را به عنوان یک روش درمانی انتخاب کنید.
اکثر افراد مبتلا به دیسکوپاتی کمر به خصوص در مراحل اولیه علائمشان با استراحت کردن و محدود کردن فعالیت‌هایی که موجب درد می‌شود و مصرف داروهای مسکن معمولی ورزش و حتی کمپرس حرارتی بهبود می‌یابد.
افرادی که به این روش‌ها جواب نمی‌دهند معمولا مصرف داروهای مسکن تخصصی که توسط پزشک نسخه می‌شود و یا تزریق استروئیدها به صورت مستقیم توسط پزشک متخصص و همچنین تداوم فیزیوتراپی می‌تواند علائمشان را از بین ببرد اما درصدی از افراد به هیچکدام از این درمان‌ها جواب نمی‌دهند و در این موارد جراحی دیسک الزامی است.
جراحی دیسک می‌تواند درد شما را سریعتر از درمان‌های غیرجراحی تسکین دهد. برای علائمی که حداقل 6 هفته طول کشیده است و انجام فعالیت‌های عادی را برای شما دشوار می‌کند، اگر روشهای دیگر کمکی نکرد، جراحی گزینه خوبی است.
در دراز مدت، نتایج روشهای جراحی و غیر جراحی برای کاهش درد و سایر علائم تقریباً یکسان است.
جراحی کمر چندین خطر را به همراه دارد، از جمله عفونت، آسیب عصبی و احتمال اینکه جراحی علائم شما را کاهش ندهد. و حتی اگر پس از عمل جراحی بهبود پیدا کنید، احتمالاً علائم جدیدی در آینده ظاهر می‌شود.
اگر اکنون جراحی را انتخاب نکنید، ممکن است بعداً نظر خود را تغییر دهید اگر علائم شما با درمان‌های دیگر بهبود نیابد یا بدتر شود.
حداقل یکی از روشهای زیر زمانی انجام می‌شود که پزشک شما جراحی دیسکوپاتی کمر را توصیه کند:
♦ لامینکتومی:
این روش جراحی بر پایه برداشتن فشار مضاعف از روی عصب آسیب دیده و کاهش فشردگی آن ناحیه‌ای عمل کرده و برای همین منظور بخشی از استخوان یکی از جسم مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات) را بر می‌دارند.
♦ دیسککتومی:
این روش بر روی بخشی از دیسک آسیب دیده انجام می‌شود و فشار را از روی عصب می‌گیرد.
♦ همجوشی ستون فقرات:
این روش زمانی انجام می‌شود که دو یا چند مهره به یکدیگر جوش داده شده و به قسمتی از استخوان برای حفظ، تثبیت و تقویت ستون فقرات جوش داده شوند.
در پاسخ به این سوال متداول بیماران که آیا عمل دیسک کمر خطرناک است باید بگوییم جراحی دیسکوپاتی کمر معمولاً با بیهوشی عمومی انجام می‌شود، به این معنی که در حین عمل جراحی دیسک بیهوش می‌شوید و هیچ دردی احساس نمی‌کنید. جراحی دیسکوپاتی کمر معمولا حداقل یک ساعت طول می‌کشد، اما بسته به پیچیدگی عمل ممکن است بیشتر طول بکشد.
در ادامه به بررسی عوارض عمل دیسک کمر می‌پردازیم که در اثر جراحی در فرد ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که این عوارض در همه افراد رخ نمی‌دهد و بروز آن به پاسخ بیمار به جراحی و قدرت بدنی بیمار بستگی دارد.
خطرات و عوارض عمل دیسک کمر عبارتند از:
♦ عفونت:
اگر زخم و برش جراحی به درستی تمیز و ضدعفونی نشود، به دلیل وجود باکتری و میکروب ممکن است عفونی شود.
♦ عود بیماری:
حدود 5 تا 15 درصد، پس از جراحی دیسکوپاتی کمر، ممکن است دیسک کمر پاره شود و بیماری عود کند.
♦ آمبولی ریه:
آمبولی و لخته شدن خون در ریه‌ها ممکن است پس از هر عمل جراحی رخ دهد و ناشی از لخته شدن خون در داخل شریان‌های ریوی است.
♦ آسیب عصبی:
در برخی از افراد، اگر جراحی دیسکوپاتی کمر به درستی انجام نشود، اعصاب کمر آسیب می‌بیند، بنابراین نه تنها درد فروکش نمی‌کند، بلکه آسیب عصبی می‌تواند باعث ایجاد درد در پاها و کمر شود.
برای کاهش ریسک خطرات جراحی در مرحله اول از سایر روش‌ها و اقدامات درمانی استفاده کنید که این روش‌ها عبارتند از:
♦ فیزیوتراپی:
فیزیوتراپی زیر نظر پزشک متخصص و فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند تا عضلات ستون فقرات خود را تقویت کرده و انعطاف پذیری دیسک‌ها و تاندون‌های بینابینی را افزایش دهید.
♦ تزریق استروئید:
این روش باعث کاهش درد ریشه عصبی و همچنین کاهش درد ساق پا می‌شود. این روش ممکن است برای همه موثر نباشد اما در کسانی که موثر هستند برای مدت کوتاهی استفاده می‌شود.
♦ مصرف داروها:
بیماران مبتلا به فتق دیسکوپاتی کمر می‌توانند با مصرف مسکن‌ها و مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و نوافن، درد خود را کاهش دهند.
♦ ورزش:
افراد مبتلا به دیسکوپاتی کمر می‌توانند درد پای خود را با راه رفتن روی سطح صاف کنترل کنند.
درمان‌های غیرجراحی اغلب می‌توانند به بهبود، فعال ماندن و جلوگیری از جراحی کمک کنند. بسیاری از افراد می‌توانند علائم خود را به روشهای زیر بهبود بخشند:
-
♦ روش انجام فعالیت‌های خود را تغییر دهید. این بدان معناست که روشهای دیگری را برای انجام فعالیت‌های خود امتحان کنید که باعث درد یا تشدید علائم دیگر نمی‌شود. به عنوان مثال، اگر نشستن علائم شما را بدتر می‌کند، سعی کنید در حین انجام تکالیف خود بایستید.
-
♦ برای کنترل درد مصرف دارو استامینوفن و داروهای NSAID مانند ایبوپروفن و ناپروکسن (مانند آلو) ممکن است به کاهش درد شما کمک کنند. هنگام استفاده از داروها مراقب باشید. طبق دستورالعمل‌های روی برچسب و دستور پزشک آنها را مصرف کنید.
-
♦ انجام هر نوع ورزش هوازی:
کار می‌تواند به بهبود و یا رفع علائم ناشی از دیسک کمر شما کمک کند. هر 2 تا 3 ساعت یکبار روی یک زمین با سطح صاف پیاده روی کوتاهی در حد (10 تا 20 دقیقه) داشته باشید. فقط با پیاده روی می‌توانید درد و به خصوص درد پای خود را کنترل کنید.
این درمان که به کمک افراد متخصص انجام می‌شود با کمک به شما در فراگیری کمک می‌کند که درد و سایر علائم شمار را کاهش می‌دهد. هدف از این درمان آسان کردن کارها و فعالیت‌های روزانه شماست.
این روش که در واقع تزریقی موضعی استروئید است معمولاً در صورت عدم استفاده از سایر درمان‌های غیرجراحی و نتیجه ندادن آنها احتمالاً به برخی افراد توصیه شود. این تزریق می‌تواند بواسطه کاهش التهاب ریشه‌های عصبی، به تسکین درد ساق پا کمک شایانی کند.
این تزریق‌ها ممکن است برای برخی افراد موثر باشد، اما ممکن است برای همه موثر نباشد. و در صورت موثر بودن فقط برای مدت کوتاهی علائم را تسکین می‌دهند.
اگر پس از حداقل 6 هفته درمان غیرجراحی بهبود یافته‌اید، نشانه خوبی است که بدن شما می‌تواند بدون جراحی بهبود یابد. بدن اغلب موادی را که به تسکین درد کمک می‌کند از دیسک خارج می‌کند. این فرآیند جذب نامیده می‌شود.
جراحی دیسکوپاتی کمر معمولاً توسط پزشک تجویز نمی‌شود، مگر اینکه روشهای غیر جراحی مانند:
-
♦ مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
-
♦ ورزش و فیزیوتراپی
-
♦ تزریق استروئید
-
♦ استراحت در منزل
خطرناک ترین نوع دیسک کمر زمانی است که روشهای بالا جواب ندهد و درد ادامه یابد و حتی دیسکوپاتی کمر رفته رفته منجر به بی حسی در اندام‌های تحتانی و بروز اختلالات حرکتی در فرد گردد و فرد پس از مدتی از انجام روابط جنسی ناتوان شده و یا دچار بی اختیاری در ادرار و مدفوع گردد. در صورتی که احتمال می‌دهید به خطرناک ترین نوع دیسک کمر مبتلا هستید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا اقدام جراحی برای شما صورت گیرد.
دیسک‌ها به طور کلی با سه روش باعث ایجاد درد می‌شوند:
-
♦ به دلیل فتق دیسک بین مهره ناحیه کمر در مجاورت نخاع فضای مابین ستون فقرات به احتمال بسیاز کمتر شود و همین مسئله موجب تحت فشار قرارگیری نخاع و رشته‌های عصبی خواهد، در چنین شرایطی مشکلات دیسکوپاتی کمر بیرون زده با علائم تنگی کانال نخاعی ظاهر می‌شود.
-
♦ وقتی دیسک‌های بین مهره‌ای تحت فشار مزمن قرار می‌گیرند در اثر این فشار بخش ژلاتینی هسته به سمت حاشیه دیسک حرکت می‌کند.
فشار هسته ژلاتینی به حاشیه دیسک موجب ایجاد ترک‌های کوچکی روی هسته دور دیسک می‌شود. این ترک‌ها نواحی از قسمت‌های دور دیسک را ضعیف می‌کند و دیسک و محتویات ژله مانندش از این نواحی بیرون می‌زند که به آن فتق یا هرنی دیسک گفته می‌شود.
-
♦ با تحت فشارقرارگیری ناگهانی دیسک، دیسک مهره از ناحیه ضعیف حاشیه خود دچار پارگی می‌شود. پاره شدن با بیرون ریختن مواد داخل دیسک به بیرون همراه است و آزاد شدن آن موجب تحریک سیستم ایمنی و ایجاد التهاب آن ناحیه می‌شود و علاوه بر فشار بر اعصاب اطراف نخاعی خود این التهاب ثانویه موجب علامت‌ها را تشدید می‌کند.
معمولا پس از جراحی دیسکوپاتی کمر بسته به میزان پیچیدگی جراحی و مقدار تحرکی که قبل از عمل داشته‌اید, رعایت اصول مراقبتهای بعد از عمل دیسک کمر ضروری است:
-
♦ بهتر است در بازه زمانی 1 تا 4 روز پس از جراحی خود در بیمارستان بستری باشید
-
♦ یک روز پس از جراحی می توانید به خانه باز گردید. اکثر افراد می‌توانند روز بعد از جراحی دیسکوپاتی کمر به خانه بروند و سپس با مراقبتهای بعد از عمل روند بهبودی را طی کنند. اما به خاطر داشته باشید که باید تا 6 هفته پس از جراحی دیسکوپاتی کمر از فعالیت‌های شدید و رابطه جنسی خودداری کنید.
-
♦ احتمال دارد پس از حدود 4 تا 6 هفته بعد از جراحی و سپری کردن دوره نقاهت خود بتوانید فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید، اگرچه باید از رانندگی یا بلند کردن اجسام سنگین برای مدت طولانی خودداری کنید.
فتق دیسک کمر معمولا با روشهای غیرجراحی مانند تزریق استروئید، ورزش، دارو درمانی و فیزیوتراپی درمان می‌شود.
با این حال، در برخی از افراد، در مواردی که پاسخ درمانی مناسب به روشهای حمایتی مراقبتی و درمان‌های غیر جراحی مانند تزریق استرویید داده نمی‌شود و درد و علائم تا شش هفته طول می‌کشد و یا علائم جدی‌تر مانند ضعف پیشرونده عضلات و با بی اختیاری مدفوع و ادرار رخ می‌دهد پزشکان جراحی دیسک را مناسب‌ترین اقدام می‌دانند.
سوالی که اغلب مبتلایان دیسکوپاتی کمر از ما می‌پرسند آن است که آیا عمل دیسک کمر خطرناک است، در پاسخ باید بگوییم اگر جراحی دیسکوپاتی کمر توسط پزشک متخصص انجام شود کمترین خطر و نگرانی را دارد.