نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

چرا تعویض صحیح پانسمان ناخن پا بعد از جراحی حیاتی است؟

 
تعویض پانسمان جراحی ناخن پا مرحله‌ای بسیار مهم در مسیر بهبود پس از عمل جراحی است که بسیاری از افراد آن را ساده می‌پندارند. اما بی‌توجهی به اصول بهداشتی و زمان‌بندی صحیح آن می‌تواند منجر به بروز عفونت، خونریزی مجدد یا تأخیر در ترمیم زخم شود. پانسمان آلوده، فشار بیش از حد یا خشک شدن ناحیه زخم، از جمله خطراتی هستند که بدون آموزش درست در خانه رخ می‌دهند. بسیاری از بیماران به دلیل ناآگاهی، با درد، ورم یا حتی چرک مواجه می‌شوند. اگر اخیراً جراحی ناخن پا انجام داده‌اید یا قصد آن را دارید، این مقاله راهنمایی جامع برای شماست. ما در اینجا با کمک نظر متخصصان و دکتر ناخن پا، به بررسی مراحل دقیق و روش‌های ایمن تعویض پانسمان می‌پردازیم تا خطرات احتمالی را به حداقل برسانید.
 
 

آنچه در این مقاله می خوانید:

 

لزوم تعویض پانسمان جراحی ناخن پا برای جلوگیری از عفونت

همانطور که می دانید   تعویض باند زخم ناخن پا پس از عمل جراحی ناخن انجام میشود. جراحی ناخن یک عمل سرپایی بوده و معمولاً نیازی به بیهوشی ندارد. این جراحی با هدف از بین بردن یک مشکل در انگشتان پا انجام میشود. پزشکان مربوطه، معمولاً آخرین راهکار و موثرترین روش درمانی را، جراحی می دانند. پس اگر با مشکلی مواجه هستید و پزشک معالج، جراحی را پیشنهاد داده است، بدانید که احتمالاً روش درمانی دیگری برای حل مشکل مربوطه وجود ندارد. در رابطه با جراحی ناخن پا، بد نیست بدانید که در حین عمل، هیچ دردی را حس نخواهید کرد.
جراحی ناخن پا معمولاً به دلیل اصلاح شکل آن انجام میشود. در برخی موارد ممکن است که بنا به دلایلی شکل ناخنها تغییر کرده و پس از مدتی به داخل گوشت فرو بروند. با استفاده از ناخن گیر به راحتی میتوان این مشکل را رفع کرد؛ امّا این عارضه به صورت موقت رفع شده و با رشد مجدد ناخنها، این مشکل دوباره مشاهده خواهد شد. در چنین حالتی، پزشک جراح، با مهارتها و تکنیکهای تخصصی، با بهره گیری از لوازم جراحی خاص، برای حل چنین مشکلاتی، اقدامات لازم را برای تغییر شکل یا حذف دائمی قسمتی از ناخن انجام میدهد.
برای عمل جراحی ناخن پا، پزشک جراح ابتدا با استفاده از مواد بی حس کننده موضعی و موقت ، محل مورد نظر را به طور کامل بی حس میکند. سپس با بهره گیری از وسایل جراحی خاص، قسمتی از ریشه ناخن که باعث تغییر شکل آن شده است را برای همیشه حذف میکند. در مرحله سوم قسمتی از ناخن که تغییر شکل داده است را اصلاح کرده و با مواد شوینده و ضد التهابی خاص، آن قسمت را شست و شو میدهد. در مرحله آخر مراقبت از ناخن پا پس از جراحی به طور کامل بسته شده و توضیحات لازم به فرد مراجعه کننده داده میشود.
زمان لازم برای جراحی از لحظه تزریق مواد بی حس کننده تا پانسمان، پانزده تا بیست دقیقه است. اگرچه لازم است بدانید که از لحظه ورود به اتاق جراحی تا لحظه خارج شدن شما ممکن است که یک ساعت یا کمی بیشتر به طول بینجامد. اختلاف زمان به وجود آمده، معمولاً صرف آماده سازی وسایل، بررسی مجدد و استریل کردن میشود. پس از گذشت چند روز از اتمام عمل، به احتمال زیاد به  تعویض dressing بعد از جراحی ناخن نیاز خواهید داشت. در ادامه بیشتر به راهکارهای تعویض پانسمان پرداخته ایم؛ امّا به طور خلاصه بد نیست بدانید که این عمل باید در شرایط بهداشتی انجام گیرد تا از احتمال بروز عفونت جلوگیری کند. 
 

احتمال بروز عفونت بعد از جراحی ناخن

عفونت معمولاً قبل از جراحی و زمانی نمایان میشود که، قسمتی از ناخن به داخل گوشت فرو رفته و مدتی از آن گذشته باشد. همانطور که میدانید، دلیل به وجود آمدن عفونت، ورود باکتریها و قارچها به درون زخم و داخل پوست است. در صورتی که از رشد ناخن داخل گوشت جلوگیری نشود، احتمال تشدید عفونت و افتادن ناخن وجود دارد. 
در مواردی پس از جراحی ناخن، بروز عفونت مشاهده شده است. در صورتی که میزان عفونت کم باشد؛ این موضوع یک عارضه طبیعی است. پزشکان برای از بین بردن عفونت پس از جراحی از پمادها و قرصهای آنتی بیوتیک استفاده میکنند. لازم به ذکر است که ضربان دار شدن ناخن، خونریزی، احساس گرما و سفید یا زرد رنگ شدن محل جراحی، نشانه های وجود عفونت در آن ناحیه هستند. علائم عفونت معمولاً تا یک هفته پس از عمل از بین میروند، در صورتی که عفونت ادامه دار بود، به جراح معالج مراجعه کنید.
 

تعویض باند زخم ناخن پا

درست است که شما پای خود را جراحی کرده و از شر مشکلات آن خلاص شده‌اید، اما فراموش نکنید که پس از این عمل، باید به بهترین شکل ممکن از خود مراقبت کنید. تنها در این صورت است که پای شما دوباره سلامتی خود را به دست آورده و می‌توانید مانند قبل، به زندگی عادی و معمولی خود ادامه دهید. از جمله مهمترین مراقبت‌هایی که بسیار تا بسیار مهم است، تعویض به موقع پانسمانی است که بر روی پای شما قرار دارد.
 تعویض dressing بعد از جراحی ناخن شاید کاری نه چندان دشوار به نظر برسد؛ امّا این موضوع را بدانید که اگر این کار در شرایط استریل انجام نشود، نه تنها به رفع عفونت کمک نمی کند، بلکه عوارضی سخت تر به همراه دارد. به یاد داشته باشید که برای تعویض پانسمان ناخن پا، مراجعه به مراکز پزشکی و مجوز دار الزامی است؛ این کار باید در شرایط استریل و توسط پزشک آموزش دیده انجام شود.

 تعویض dressing بعد از جراحی ناخن در مراکز مجاز

پس از اتمام جراحی، پزشک معالج تمام مواردی که نیاز است بدانید را به طور کامل به شما توضیح میدهد. در برخی موارد با توجه به نوع جراحی، ممکن است که پزشک به شما راهکارهایی را درباره تعویض پانسمان ناخن در منزل آموزش دهد. در شرایط دیگری هم شاید نیاز باشد که چند روز متفاوت برای  تمیز کردن و پوشاندن ناخن جراحی‌شده و بررسی محل جراحی، مجدداً مراجعه کنید. به طور کلی همه چیز به دیدگاه پزشک و نوع عمل جراحی بستگی دارد.
  تعویض باند زخم ناخن پا باید در مراکز درمانی مجاز و معتبر، توسط یک پزشک دوره دیده انجام شود. متاسفانه مراکز درمانی بسیاری هستند که بدون داشتن سابقه و مهارت، این عمل جراحی را انجام میدهند. در بیشتر این مراکز که اکثراً غیرمجاز هم هستند، پزشک معالج، جراح نبوده و اطلاعات کافی درباره تعویض پانسمان جراحی ندارد. 
متاسفانه افراد زیادی هستند که پس از جراحی، دچار انواع عفونتهای شدید از جمله عفونتهای قارچی میشوند. این افراد که قربانی چنین مراکزی شده اند، حال باید به دنبال درمان مشکلات و عوارض به وجود آمده باشند. پیشنهاد ما به شما عزیزان این است که قبل از انتخاب یک مرکز درمانی، به خوبی درباره آن تحقیق کنید و نظرات دیگران راجع به آن مرکز را بدانید.
 

راهکارهایی برای رفع عفونت پس از تعویض باند زخم ناخن پا

بدون شک موثرترین راهکار برای رفع عفونت پس از جراحی، مراجعه به جراح معالج یا کلینیک های پزشکی مربوط به این کار  است. پزشک متخصص با بررسی دقیق نوع و مکان عفونت، بهترین دارو یا کرم را برای رفع این مورد تجویز و توضیحاتی بسیار موثر را به شما ارائه میدهد. اگر به هر دلیلی نمی توانید به پزشک مراجعه کنید، راهکارهایی را برایتان آماده کرده‌ایم که از سرعت پیشرفت عفونت جلوگیری میکنند:
  • استفاده از روغن درخت چای: روغن درخت چای، خواص آنتی اکسیدان بالایی دارد که میتواند در تسکین درد و جلوگیری از پیشرفت عفونت موثر باشد. یک قاشق غذاخوری روغن درخت چای را با یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن زیتون ترکیب کرده در بر روی محل عفونت بمالید. پس از گذشت پانزده دقیقه میتوانید آن قسمت را شسته و سپس پانسمان کنید.
  • روغن پونه کوهی: روغن پونه کوهی، مانند روغن درخت چای، خواص آنتی باکتریال و ضد قارچی دارد. برای استفاده از این روغن میتوانید مقدار بسیار کمی از آن را روی محل عفونت قرار دهید و اجازه دهید که به طور کامل جذب پوست شود. از این روغن میتوانید سه بار در هفته استفاده کنید و پس از گذشت چند روز، اثرات آن را مشاهده کنید.
  • استراحت کنید: برای تسکین درد میتوانید از مسکنهای بدون نیاز به تجویز پزشک  مانند ژلوفن یا استامینوفن استفاده کنید. این مسکنها با از بین بردن التهابات ایجاد شده، به درمان عفونت کمک میکنند. ممکن است با این روش، کمی دیرتر به نتیجه برسید. سعی کنید فعالیتهای شدید ورزشی و کاری را برای مدتی کنار گذاشته یا حتی الامکان کاهش دهید؛ فراموش نکنید که یک عمل جراحی انجام داده‌اید.
  • مشاوره با کارشناسان: یکی دیگر از راهکارهای موثر برای درمان و کاهش عفونت پس از  تعویض dressing بعد از جراحی ناخن، مشاوره با کارشناسان مربوطه و پزشکان متخصص است. اگر به هر دلیلی نمی توانید به صورت حضوری با پزشک ملاقات کنید، از اینترنت و مکالمه تلفنی برای راهکارهای درمانی استفاده کنید.
  • استفاده از ضد عفونی کننده بتادین: چنان‌چه عفونت را روی پوست مشاهده و احساس میکنید که سطحی است، میتوانید از بتادین برای از بین بردن عفونت استفاده کرده و سپس محل مورد نظر را پانسمان کنید. همچنین پدهای الکلی و گاز استریل هم میتوانند در درمان عفونتهای سطحی بسیار موثر واقع شوند. این روش ممکن است با درد و سوزش همراه باشد.
 

روش‌هایی برای پیشگیری از جراحی ناخن پا

جراحی ناخن پا، برای رفع مشکلاتی مانند فرورفتن ناخن در گوشت، بیماریهای عفونی پوست، عفونتهای قارچی و موارد مشابه انجام میگیرد. از آنجایی که عمل جراحی ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشید؛ در این قسمت روشهایی را برای پیشگیری از عوارض احتمالی، معرفی کرده ایم.
  • مرتب نگه داشتن ناخنها: کوتاه کردن و رسیدگی مرتب به ناخنها، میتواند از به وجود آمدن بسیاری از عفونتهای قارچی و باکتریایی، جلوگیری کند. سعی کنید یک روز را در هفته برای نظافت ناخنها و رسیدگی به آنها اختصاص دهید. لازم به ذکر است مشکلات مربوط به ناخنها، فقط برای پاها نبوده و ممکن است در انگشتان دست هم نمایان شوند.
  • پوشیدن کفشهای طبی و مناسب: هنگام خرید کفشها دقت داشته باشید که نه خیلی تنگ باشند که به انگشتان و ناخنها فشار وارد شود، نه خیلی آزاد که با حرکت کردن به انگشتان پا ضربه وارد کنند. همیشه سعی کنید از کفشهای گوناگون، برای فعالیتهای مختلف استفاده کنید؛ مثلا برای پیاده روی از کفشهای طبی و سبک استفاده کنید.
  • کوتاه کردن بیش از حد ناخنهای پا: بسیاری از والدین، ناخنهای کودکان را بیش از اندازه کوتاه میکنند. این موضوع باعث میشود که با کوچک ترین آسیب به انگشتان، شکل گوشت و ناخن آنها به راحتی تغییر کرده و در آینده با مشکلاتی مواجه شوند. از آنجایی که ناخنهای کودکان نرم است، در هنگام کوتاه کردن آنها حداکثر توجه را داشته باشید. 
 

مراقبت‌های پس از تعویض باند زخم ناخن پا

همانطورکه گفته شد، پس از جراحی ناخن پا انگشت مورد نظر در یک پانسمان استریل پیچیده میشود. این کار برای جلوگیری از هرگونه خونریزی احتمالی و ورود آلودگی به محل جراحی انجام میشود. لازم به ذکر است که پس از گذشت مدتی (معمولاً دو روز تا یک هفته) مجدداً باید برای  تعویض dressing بعد از جراحی ناخن اقدام کرد.
ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چرا باید پانسمان را مجدداً تعویض کرد؟ بعد از گذشت چند روز، پانسمان اولیه دیگر استریل نیست و به محلی برای رشد انواع قارچها و باکتریها تبدیل شده است. اگر برای  تمیز کردن و پوشاندن ناخن جراحی‌شده اقدام نکنید، مطمئن باشید که به زودی شاهد انواع عفونتهای قارچی و باکتریایی خواهید شد. 
پس از   تعویض باند زخم ناخن پا، بازهم باید اقداماتی را برای جلوگیری از هرگونه عوارض احتمالی انجام دهید. در این قسمت از این مطلب، این روشها را برای شما عزیزان آماده کرده ایم. 
  • ۲۴ ساعت اول: از لحظه اتمام جراحی تا ۲۴ ساعت بعد، استحمام ممنوع بوده و به هیچ عنوان محل جراحی مرطوب نشود. وجود رطوبت در محلی که جراحی در آنجا صورت گرفته است؛ میتواند دلیلی برای آبسه و انواع ورمها باشد. 
  • ۴۸ساعت اول: با گذشت ۲۴ ساعت، هنوز هم استحمام برایتان ممنوع است. فقط در صورتی می توانید دوش بگیرید که هیچگونه رطوبتی به انگشت پای جراحی شده وارد نشود. در صورت لزوم میتوانید از یک نایلون و کیسه فریزر یا هر وسیله مشابه دیگر برای آب بندی کامل انگشت پا استفاده کنید. 
  • بالا نگه داشتن: سعی کنید از لحظه اتمام جراحی تا ۴۸ساعت اول، محلی که جراحی شده است را بالا نگه دارید تا از خونریزیهای احتمالی جلوگیری کنید. سعی کنید در هنگام نشستن، پایتان را بالاتر از بدنتان قرار دهید. در هنگام  درازکش یا خواب هم میتوانید از یک بالش زیر پای جراحی شده استفاده کنید.
  • یک هفته اول: سعی کنید در یک هفته اول بین سه تا پنج بار پانسمان جراحی ناخن پا را تعویض کرده و محل مورد نظر را تمیز و مرتب نگه دارید. یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از عوارض احتمالی که به شدت توصیه میشود، عدم رانندگی کردن و حتی الامکان عدم سرپا ایستادن است. بعد از جراحی، انگشت عمل شده مستعد خونریزی و در نهایت عفونت است. برای جلوگیری از این عارضه، از هرگونه فعالیتی که میتواند منجر به فشار و تحریک این نقطه شود، دوری کنید.
  • مرطوب نگه داشتن زخم: زمانی که علائم بهبودی را در زخم و اطراف محل جراحی مشاهده کردید، حال میتوانید از وازلین و انواع کرمهای مرطوب کننده در انگشت عمل شده، استفاده کنید و سپس روی زخم را با یک باند نچسب و نسبتاً آزاد بپوشانید؛ فراموش نکنید که باند و پانسمان موردنظرتان باید استریل باشند.
  • شست و شوی منظم: زمانی که مشاهده کردید زخم جراحی، به طور کامل بهبود یافته و پوست در حال سفت شدن است؛ حالا باید برای مدتی به طور منظم مثلاً روزی یک بار، محل جراحی را با آب ولرم و صابون شست و شو دهید و تمیز نگه دارید.
  • استفاده از صندل و دمپایی: فراموش نکنید که پس از جراحی، تا هر زمانی که توانستید؛ به جای کفش از صندل و دمپایی استفاده کنید. در کل هر چقدر که فشار کمتری به محل جراحی وارد شود، سرعت بهبودی کامل افزایش یافته و عوارض احتمالی کاهش می یابد. همچنین حدالامکان از پوشیدن جوراب هم خودداری کنید. 
  • مصرف داروها: هرگز مصرف داروهایی را که پزشک برایتان تجویز کرده است را از یاد نبرید. مشاهده شده است که برخی از افراد داروهای تجویز شده را مصرف نکرده اند، این مورد یکی از دلایل اصلی عفونت پس از جراحی است.
  • وعده های غذایی: در مواردی نادر گزارش شده است؛ برخی افراد در هنگام  تعویض dressing بعد از جراحی ناخن احساس ضعف یا سرگیجه داشته اند. این مورد معمولاً به دلیل فشار خون پایین و ضعف به وجود می آید. سعی کنید از 24 ساعت قبل تا یک هفته پس از عمل، وعدههای غذایی را به طور کامل میل کنید.
  • ورزش ممنوع!: بعد از جراحی ناخن، هرگونه فعالیت شدید کاری و ورزشی برایتان ممنوع است. افزایش گردش خون میتواند منجر به پارگی مویرگهای آسیب دیده در محل جراحی شوند. حداقل یک تا دو هفته پس از جراحی، فعالیتهای مشابه را کنار بگذارید.
  • عدم استفاده از استخر، سونا، جکوزی: پس از جراحی ناخن پا تا دو هفته بعد، باید از مکانهای گرم و مرطوب مانند: استخر، سونا، جکوزی و موارد مشابه دوری کنید. لازم به ذکر است که حوضچه های آب سرد و استفاده از دستگاه سولاریم هم می توانند باعث پارگی زخم جراحی، خونریزی و در نهایت عفونت شوند.
 

سخن پایانی

تعویض پانسمان جراحی ناخن پا نه‌تنها یک اقدام بهداشتی ساده، بلکه بخش حیاتی از فرآیند ترمیم و جلوگیری از عفونت است. اگر این مرحله را جدی نگیرید، با مشکلاتی مثل عفونت باکتریایی، تاخیر در بهبودی یا حتی باز شدن زخم مواجه خواهید شد. این موضوع می‌تواند کیفیت زندگی شما را در هفته‌ها یا حتی ماه‌ها مختل کند.
شاید تصور کنید تعویض پانسمان کاری ساده است که در خانه هم می‌توان انجام داد. اما واقعیت این است که رعایت نکردن مراحل استریل، استفاده از پانسمان‌های غیراستاندارد یا حتی لمس غیرصحیح محل زخم، می‌تواند باعث بازگشت علائم و افزایش درد شود.
خبر خوب این است که راه‌حل در دسترس شماست. کلینیک ما با حضور متخصصانی مجرب، شرایطی فراهم کرده تا پانسمان‌های بعد از جراحی تحت نظارت دقیق و علمی انجام شوند. اگر به‌دنبال درمانی بدون عارضه و بهبودی سریع هستید، تیم ما در کنار شماست.
برای حفظ سلامت پای خود، همین امروز با متخصصان ما در ارتباط باشید. مشاوره با دکتر ناخن پا، گامی هوشمندانه برای جلوگیری از عوارض بعد از جراحی خواهد بود.
تماس و اخذ نوبت ویزیت با پزشک متخصص
دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو