نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

علت افتادن ناخن پا، ارتباط آن با سایر بیماری‌ها و درمان آن

دلایل رایج افتادن ناخن پا از نظر فیزیولوژیک

• پیری: با افزایش سن، قوام عضلات و بافت‌های ناخن می‌توانند کاهش یابند، که ممکن است منجر به افتادن آن شوند.
• کاهش ترشح مواد چسبنده: در سنین پیری، ترشح مواد چسبنده از قسمت پایینی ناخن کاهش می‌یابد که می‌تواند از علل افتادن ناخن پا باشد.
• تغییرات هورمونی: تغییرات در سطوح هورمون‌ها، به ویژه هورمون‌های مرتبط با پیری، می‌توانند تأثیر بسزایی در سلامت و استحکام ناخن داشته باشند.
• کاهش تجدید سلولی: با پیری، توانایی تجدید سلولی در ناخن کاهش می‌یابد که ممکن است باعث ضعف عمومی بدن فرد و افتادن ناخن شود.
• افزایش آسیب‌پذیری به عفونت‌ها: در سنین بالاتر، سلامت پوست و ناخن ممکن است کاهش یابد و افتراق به عفونت‌های مختلف باعث افتادن ناخن شود.
• تغییر در فشار خون: تغییرات فشار خون و عرق‌ کردن بیش از حد ممکن است تأثیرات منفی بر روی سلامت ناخن داشته باشند.
• تغییرات در توزیع چربی: تغییرات توزیع چربی در اعضای مختلف بدن در سنین پیری می‌تواند تأثیر مستقیمی بر رطوبت و سلامت ناخن داشته باشند.

اختلالات استخوان و مفاصل پا در افتادن ناخن

• آرتریت روماتوئید: آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی است که می‌تواند به مفاصل پا و انگشتان ناخن نفوذ کند و در نتیجه، سلامت و استحکام ناخن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
• آرتریت تصلب مفاصل: آرتریت تصلب مفاصل نیز ممکن است باعث تغییرات در استحکام ناخن‌ها شود و منجر به افتادن آنها شود.
• آرتریت گات: آرتریت گات، نوعی از آرتریت است که به خاطر انباشت اسید یا کریستال‌های گات در مفاصل ایجاد می‌شود و ممکن است به سلامت ناخن‌ها آسیب بزند.
• آرتریت مفصل‌های انگشتان پا: آرتریت مفصل‌های انگشتان پا نیز می‌تواند باعث تغییر در ساختار و استحکام ناخن‌ها شود و به ضعف و شکنندگی آن‌ها دامن بزند.
• آرتریت لوپوس: آرتریت لوپوس یک بیماری ایمنی است که مفاصل و بافت‌های متفاوت بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به سلامت ناخن‌ها آسیب برساند.
• استئوآرتریت: استئوآرتریت یا التهاب مفاصل استخوانی می‌تواند باعث تغییرات در استحکام و ساختار ناخن‌ها شود و به افتادن آنها بیانجامد.

عوارض افتادن ناخن پا ناشی از بیماری‌های قلبی

• نقص عروقی: بیماری‌های قلبی می‌توانند به نقص عروقی منجر شوند که با تغییرات در آرتری‌ها و وریدها، به تغذیه مناسب انگشتان و ناخن‌ها آسیب برساند و باعث افتادن ناخن پا شود.
• فشار خون بالا: افتادن ناخن پا ممکن است ناشی از فشار خون بالا باشد که این مسئله می‌تواند به دلیل افتراق خون از نواحی حیاتی بدن، به ویژه انگشتان پا، باشد.
• نارسایی قلبی: در موارد نارسایی قلبی، توانایی قلب برای پمپاژ بهینه خون به اندام‌ها کاهش می‌یابد و ممکن است باعث مشکلات در تغذیه بافت‌ها و ناخن‌ها شود.
• بیماری‌های عروقی: بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز عروق، می‌توانند به نقص تدریجی عروق و تأثیرات منفی بر روی سلامت ناخن‌ها منجر شوند.
• اختلالات ریتم قلب: اختلالات در ریتم قلب، مثل آریتمی‌ها، ممکن است تأثیراتی بر عروق و تغذیه ناخن‌ها داشته باشند و به علت نارسایی تدریجی، منجر به افتادن ناخن پا شوند.
• آسیب به سلامت عضلات قلبی: بیماری‌های قلبی می‌تواند عضلات قلب را تحت تأثیر قرار دهد و باعث کاهش عملکرد عضله قلب شده و در نهایت سبب بروز مشکلاتی در تغذیه انگشتان و ناخن‌ها منجر شود.

افتادن ناخن پا به عنوان نشانه اختلالات خونی

• کم‌خونی (آنمی): کاهش تعداد سلول‌های خون قرمز (ریبوسوم) می‌تواند به کم‌خونی منجر شده و باعث ضعف ناخن‌ها و افتادن آنها شود.
• افزایش یا کاهش پلاکت‌ها: تغییرات در تعداد پلاکت‌ها می‌تواند بر سلامتی ناخن‌ها تأثیر گذار باشد؛ افزایش پلاکت‌ها ممکن است باعث تغییرات در ساختار ناخن و افتادن آنها شود.
• ناهنجاری در سطح فیبرینوژن: تغییرات در سطح فیبرینوژن ممکن است به دلیل اختلالات خونی باعث افتراق ناخن‌ها و ضعیف شدن ساختار آنها شوند.
• انحراف در تعادل اسیدها و بازها: تغییرات در تعادل اسیدها و بازها می‌توانند سلامتی ناخن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و به‌عنوان نشانه‌ای از اختلالات خونی، افتادن ناخن‌ها پیش آید.
• فیبروز کبدی: بیماری‌های کبدی مانند فیبروز کبدی می‌توانند تأثیرات منفی بر روی خون و تأمین مواد غذایی به ناخن‌ها داشته باشند و باعث افتادن آنها شوند.
• ناهنجاری در سطح هموگلوبین: تغییرات در سطح هموگلوبین ممکن است به دلیل برخی از اختلالات خونی باعث ایجاد تغییراتی مخرب در ناخن‌ها و افتادن آنها شود.

تأثیر بیماری‌های عصبی بر وضعیت ناخن پا

• نوروپاتی دیابتیک: بیماران دیابتی ممکن است با مشکلات نوروپاتیک مواجه شوند که تأثیرات آن بر روی حساسیت ناخن‌ها و سلامت آنها را افزایش دهد.
• صرع: برخی از داروهای مورد استفاده در درمان صرع ممکن است به‌طور غیرمستقیم بر ناخن‌ها تأثیر بگذارند و باعث تغییرات در ساختار و رنگ آنها شوند.
• پارکینسون: بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است با مشکلات حرکتی و عصبی روبه‌رو شوند که تأثیر مستقیمی بر سلامت ناخن‌ها داشته باشد.
• اسکلروز چندگانه: افراد مبتلا به اسکلروز چندگانه(MS) ممکن است با مشکلات عصبی و حرکتی مواجه شوند که تأثیرات آن بر ناخن‌ها را افزایش می‌دهد.
• اختلالات اضطرابی و افسردگی: بیماران با اختلالات عصبی مانند افسردگی و اضطراب ممکن است تأثیرات روحی و استرس بر سلامت ناخن‌ها را تجربه کنند.
• میگرن: افراد مبتلا به میگرن ممکن است به دلیل تغییرات در سطوح هورمونی و وضعیت عصبی با مشکلاتی در ناخن‌های خود مواجه شوند.

رابطه بین دیابت و افتادن ناخن پا

• نوروپاتی دیابتیک: نوروپاتی دیابتیک به آسیب عصب‌ها اطلاق می‌شود که می‌تواند حساسیت ناخن‌ها را افزایش دهد. این موضوع می‌تواند باعث عدم توجه به مشکلات ناخن شود و به‌طور ناخودآگاه منجر به افتادن آنها شود.
• عفونت‌های پا: در افراد مبتلا به دیابت احتمال ابتلا به عفونت‌های پا، به‌خصوص در اطراف ناخن‌ها، بیشتر است. عفونت‌ها می‌توانند ساختار ناخن را تحت تأثیر قرار داده و به افتادن آنها منجر شوند.
• تغییرات در جریان خون: دیابت می‌تواند باعث تغییرات در جریان خون شود که سبب کاهش تأمین مواد غذایی به بافت‌ها و عضلات می‌شود. این موضوع ممکن است به آسیب ناخن و افتادن آنها منجر شود.
• سرعت رشد کاهش یافته: در برخی افراد مبتلا به دیابت، سرعت رشد ناخن‌ها کاهش یافته و ساختار ضعیف‌تری دارند که باعث افتادن ناخن می‌شود.
• استفاده از داروها: برخی از داروهای مصرفی در درمان دیابت ممکن است تأثیرات جانبی بر ناخن‌ها داشته باشند و به عنوان یکی از علل افتادن آنها ظاهر شوند.

تأثیر بیماری‌های کلیوی بر وضعیت ناخن پا

• نوروپاتی کلیوی: بیماری‌های کلیوی می‌توانند به نوروپاتی کلیوی منجر شوند که تأثیرات آن بر عصب‌ها و حساسیت ناخن‌ها را افزایش می‌دهد، دلیل اصلی آن افت کیفیت و سلامت ناخن‌ها است.
• فرایند التهابی: بیماری‌های کلیوی می‌توانند منجر به فرآیندهای التهابی در بدن شوند. این التهابات می‌توانند به نواحی مختلف بدن شامل ناخن‌ها نیز گسترش یابند و به وضعیت ناخن‌ها آسیب برسانند.
• تغییرات در جریان خون: بیماری‌های کلیوی می‌توانند تغییرات در جریان خون ایجاد کنند که سبب کاهش تأمین مواد غذایی و اکسیژن به ناخن‌ها شود. این مسئله ممکن است باعث آسیب ناخن‌ها شود.
• اختلالات هورمونی: بیماری‌های کلیوی ممکن است باعث اختلالات در سطوح هورمونی شوند که مستقیم یا غیرمستقیم بر روی سلامت وضعیت ناخن‌ها تأثیر بگذارد.
• تجمع مواد زائد: در بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی، ممکن است مواد زائدی مانند اوره تجمع یابند که می‌تواند به‌عنوان یک عامل مستقیم یا غیرمستقیم بر وضعیت ناخن‌ها تأثیر بگذارد.

عوامل ژنتیک در افتادن ناخن پا

• ترکیب و ساختار ناخن‌ها: ساختار و ترکیب ناخن‌ها به‌طور مستقیم تحت تأثیر ژنتیک قرار می‌گیرد. افرادی که از پدر و مادر خود ویژگی‌های خاصی در زمینه ساختار ناخن‌ها به ارث برده‌اند، ممکن است تجربیاتی از این دست را در مورد ناخن‌های خود داشته باشند.
• نحوه رشد ناخن‌ها: سرعت، نحوه رشد ناخن‌ها و میزان شکنندگی آن‌ها نیز می‌تواند مورد تأثیر ژنتیک باشد و افرادی این ویژگی‌های مشابه را در ارتباط با ناخن‌های خود تجربه کرده باشند.
• تغییرات ساختاری: برخی از تغییرات ساختاری در ناخن‌ها می‌توانند به ارث رسیده ور روی شکل و استحکام آنها تأثیر بگذارند. این تغییرات ممکن است باعث ضعیف شدن ناخن و افتادن آنها شوند.
• نحوه تغذیه و متابولیسم: ژنتیک می‌تواند نقشی در نحوه متابولیسم و جذب مواد مغذی مخصوصاً موادی که برای سلامت ناخن‌ها ضروری هستند، ایفا کند. این مسائل می‌توانند تأثیری در سلامت ناخن‌ها و جلوگیری از افتادن آنها داشته باشند.

ارتباط بین عفونت‌های پوستی و ناخن پا

• عفونت‌های قارچی: قارچ‌ها اغلب در ناخن‌ها و مناطق پوستی پا رشد می‌کنند و باعث عفونت‌های قارچی می‌شوند. این عفونت‌ها می‌توانند ساختار ناخن را تغییر داده و باعث ضعف، شکستگی، یا حتی افتادن ناخن‌ها شوند.
• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌ها می‌توانند در مواردی به ناخن‌ها نفوذ کرده و عفونت‌های باکتریایی ایجاد شود. این نوع عفونت می‌تواند باعث التهاب، قرمزی، و درد در اطراف ناخن‌ها شود.
• پسوریازیس ناخن: پسوریازیس ناخن یک بیماری پوستی است که تاثیرات زیادی بر ناخن‌های دست و پا دارد. این بیماری معمولاً با ترشحات قهوه‌ای یا زرد زیر ناخن‌ها و تغییرات در ساختار آن‌ها همراه است.
• آسیب و زخم: زخم‌ها یا آسیب‌های پوستی در اطراف ناخن‌ها ممکن است در معرض عفونت قرار گیرند و باعث افتادن ناخن‌ها شوند.

افتادن ناخن پا به دلیل اختلالات در تغذیه

• کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم مانند ویتامین A، B (بخصوص Biotin یا B7)، آهن، زینک و کلسیم می‌تواند به سلامتی ناخن‌ها آسیب برساند و باعث افتادن آنها شود.
• نقص پروتئین: پروتئین یکی از عناصر اصلی ساختاری ناخن‌ها است. کمبود پروتئین می‌تواند باعث ضعف و ناتوانی ناخن‌ها شود که در نتیجه ممکن است باعث آسیب ناخن پا شود.
• افزایش استرس: استرس می‌تواند بر فرآیند تغذیه و جذب مواد معدنی و ویتامین‌ها تأثیر بگذارد. افزایش استرس ممکن است باعث تغییرات در فرآیند رشد ناخن شود و آنها را ضعیف کند.
• کمبود اسید چرب امگا-3: اسید چرب امگا-3 نقش بزرگی در سلامتی پوست و ناخن‌ها دارد. کمبود این اسید چرب ممکن است باعث ضعف ناخن‌ها شود.
• مشکلات گوارشی: مشکلات در جذب مواد معدنی و ویتامین‌ها از طریق دستگاه گوارش نیز ممکن است در ایجاد چنین عارضه‌ای بی‌تاثیر نباشد. برخی از بیماری‌های گوارشی می‌توانند باعث کاهش جذب مواد غذایی مورد نیاز برای سلامتی ناخن‌ها شوند.

افتادن ناخن پا به عنوان نشانه عوارض داروها

• داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی ممکن است تأثیرات جانبی نظیر ضعف ناخن و تغییرات در ساختار آنها ایجاد کنند.
• داروهای ضد درد: برخی از داروهای ضد درد مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است بر ترکیب و سلامت ناخن‌ها تأثیر بگذارند.
• داروهای ضد‌انعقاد خون: داروهای ضد‌انعقاد خون ممکن است باعث خونریزی زیر ناخن شوند که در نتیجه به ضعف و افتادن ناخن‌ها منجر شود.
• داروهای آنتی‌بیوتیک: برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به ساختار ناخن‌ها آسیب برسانند و باعث ضعف و افتادن آنها شوند.
• داروهای شیمی‌درمانی: داروهای شیمی‌درمانی بسیار بر آسیب‌پذیری و شکنندگی ناخن‌ها تأثیرگذار هستند و باعث تغییرات در رشد و ساختار آنها می‌شوند.
• داروهای ضدآلرژی: برخی از داروهای ضدآلرژی نیز ممکن است تأثیرات جانبی در ناخن‌ها ایجاد کنند.

روابط بین ناخن پا و اختلالات گوارشی

• کمبود مواد مغذی: اختلالات گوارشی ممکن است منجر به کاهش جذب مواد مغذی شود. کمبود ویتامین‌ها، مواد معدنی، یا پروتئین ممکن است بر سلامت ناخن‌ها تأثیر بگذارد و مشکلاتی را برای ناخن‌ها بوجود آورد.
• بیماری‌های التهابی معده و روده: بیماری‌هایی نظیر التهاب معده یا التهاب روده می‌توانند منجر به تغییراتی در ناخن‌ها شوند. در این حالت‌، ممکن است ناخن‌ها ضعیف شده و بیفتند.
• کلیه‌ها و اختلالات مرتبط: برخی از اختلالات گوارشی ممکن است به طور غیرمستقیم بر کلیه‌ها تأثیر بگذارند. مشکلات کلیه نیز ممکن است باعث تغییرات در ناخن‌ها شوند.
• عفونت‌های گوارشی: برخی از عفونت‌های گوارشی می‌توانند به سلامت ناخن‌ها آسیب برسانند و مشکلاتی برای ناخن ایجاد کنند.

تأثیر عوارض عفونت‌های قارچی بر وضعیت ناخن پا

• تغییرات در رنگ ناخن: عفونت‌های قارچی معمولا باعث تغییر رنگ ناخن‌ها می‌شوند. و رنگ آنها رو به زرد یا سفیدی تغییر می‌کند.
• ضخیم شدن ناخن: یکی از علائم معمول عفونت قارچی ناخن، ضخیم شدن ناخن است. این ضخامت ممکن است باعث تغییر در شکل و ظاهر طبیعی ناخن‌ها شود.
• تغییرات در ساختار ناخن: عفونت‌های قارچی ممکن است باعث تغییراتی در ساختار ناخن شوند. سطح ناخن ممکن است خشک شده و به مرور زمان خرد شود.
• افتادن ناخن: عفونت قارچی می‌تواند باعث ضعف ناخن شود و در نتیجه، ناخن کنده شود.
• حساسیت و درد: برخی از افراد ممکن است در اثر عفونت قارچی در ناخن پا حساسیت یا درد احساس کنند.
• انگشتان قرمز و تورم: اطراف ناخن‌های مبتلا به عفونت قارچی ممکن است قرمز و متورم شوند.
• ترشحات زیر ناخن: در برخی موارد، عفونت قارچی باعث ترشحاتی زیر ناخن می‌شود که ممکن است ناخن با این ترشحات احاطه شود.

راهکارهای پیشگیری و مراقبتی برای جلوگیری از افتادن ناخن پا

• حفظ بهداشت ناخن: از ناخن‌های خود مراقبت کنید و زیر آنها را تمیز نگه دارید. استفاده از برس ناخن و تمیزکاری منظم می‌تواند از جمع شدن مواد و عفونت‌ها جلوگیری کند.
• استفاده از محصولات ناخن: از محصولات مرطوب‌کننده و تقویت‌کننده ناخن استفاده کنید. این محصولات می‌توانند به سلامتی و استحکام ناخن‌ها کمک کنند.
• محافظت در برابر آسیب‌ها: از دستکش یا کفش‌های مناسب برای جلوگیری از آسیب به ناخن‌ها استفاده کنید. خصوصاً در مواقعی که احتمال آسیب به ناخن زیاد است.
• کاهش تماس با آب: ماندن زیاد در آب یا تماس بیش از حد دستان با آب در هنگام استحمام یا دیگر فعالیت‌های مرتبط به نرم شدن ناخن‌ها میانجامد، بنابراین تا جای ممکن از دست‌ها و ناخن‌های خود محفاظت کنید.
• تغذیه سالم: تغذیه متنوع و سالم به سلامتی ناخن‌ها کمک می‌کند. مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین‌ها (بخصوص Biotin یا B7)، و مواد معدنی (مثل زینک و آهن) برای سلامتی ناخن‌ها حائز اهمیت است.
• پارافین گرم: انجام پارافین گرم (یک نوع درمان گرمایی) ممکن است به نرمی و بهبود سلامت ناخن‌ها کمک کند.

سخن پایانی

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو