نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
متخصص ستون فقرات
مشکلات و آسیبهای بسیاری در ستون فقرات می‌تواند منجر به بروز درد و ناراحتی در فرد شود. بهترین متخصص ستون فقرات برای مراجعه جهت درمان مشکلات و ناهنجاری‌های ستون فقرات پزشکان متخصص ارتوپد و جراحان ارتوپد می‌باشد. ستون فقرات متشکل از ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، رباط، تاندون و مفاصل می‌باشد و آسیب به هریک از این اجزا نیازمند پیگیری تخصصی توسط پزشک متخصص ارتوپدی است که دارای فلوشیب تخصصی ستون فقرات می‌باشد. مرکز فوق تخصصی ما متشکل از کادری مجرب و متعهد در زمینه مشکلات ستون فقرات است و در تشخیص، پیشگیری و درمان تخصصی این مشکلات در رتبه نخست کشور است.
آنچه در این مقاله می خوانید
متخصص ستون فقرات کیست؟
ارتوپدی شاخه‌ای از علم پزشکی است که بر سیستم اسکلتی عضلانی افراد تمرکز دارد. متخصصان ارتوپد ستون فقرات تنها به بیماری‌ها و مسائل مرتبط با ستون فقرات می‌پردازند.
یک متخصص ستون فقرات برای درمان بیماری‌های تاثیرگذار بر ستون فقرات یا بیماریهایی که منشاء آن در ستون فقرات فرد است از طریق جراحی یا سایر روش‌های درمانی آموزش دیده است. در نتیجه، گاهی متخصص ارتوپدی ستون فقرات را جراح ستون فقرات می‌نامند.
جراحان ارتوپدی ستون فقرات درمان غیرجراحی و جراحی را برای بیماران در هر سنی ارائه می‌دهند، هرچند برخی از آنها صرفاً بر درمان کودکان (اطفال) یا بزرگسالان تمرکز دارند. برخی از جراحان ارتوپد ستون فقرات منحصراً روی برخی از مشکلات ستون فقرات مانند اسکولیوز، اختلالات دژنراتیو یا ناحیه خاصی از ستون فقرات (ستون فقرات گردنی یا کمری) تخصص داشته و آنها را درمان می‌کنند.
بیماری‌های ستون فقرات کدامند؟
بد نیست پیش از مراجعه به پزشک متخصص ستون فقرات بدانیم این گروه از پزشکان تشخیص و درمان چه بیماریهایی را برعهده دارند. سپس با آگاهی از حیطه تخصصی این عزیزان می‌توان برای درمان این بیماری‌ها به بهترین متخصص در حوزه ستون فقرات مراجعه کرد. در صورت داشتن کمردردی که مزمن شده باید برای تشخیص و درمان هر چه سریع‌تر اقدام کنید. زمانی که کمردردهای فرد به دلیل بیرون زدگی دیسک در ستون فقرات، آرتروز کمر، آسیب مهره‌های کمر و ستون فقرات، وجود تومور در استخوان‌های کمر و یا ناهنجاری در ستون فقرات کمری باشد باید به متخصص مراجعه نماید.
چند علامتی ک فرد را ملزم به مراجعه به متخصص ستون فقرات می‌کند؟
هیچ کس مایل نیست کمردرد و دردهای مرتبط با ستون فقرات را به طور مادام العمر تجربه کند و نادیده گرفتن علائم می‌تواند خطرناک باشد.
1. درد مزمن
چندین نکته مختلف وجود دارد که به شما در تشخیص مزمن بودن درد شما کمک می‌کند.
درد حاد کوتاه مدت است، به این معنی که فقط برای چند روز یا چند هفته بروز می‌کند. معمولاً علت بروز درد خود به خود ناپدید شده و برای کاهش درد فرد به هیچ چیزی نیاز نیست.
چنانچه فرد بعد از چهار هفته همچنان درد را تجربه کند، ممکن است درد نیمه حاد داشته باشد. درد نیمه حاد می‌تواند تا 12 هفته به طول بیانجامد.
اکثر این دردها مکانیکی هستند، به این معنی که بدون جراحی برطرف می‌شوند و مراجعه راجعه به متخصص کایروپراکتیک کافی است.
در مرحله بعد، درد مزمن وجود دارد که بیش از 12 هفته طول می‌کشد و حتی پس از درمان جراحات یا علل زمینه‌ای نیز ادامه می‌یابد.
اینها درد عامل اصلی آسیبهای ستن فقرات هستند و سالانه حدود 20٪ از افراد مبتلا به کمردرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
چنانچه مشکوک به درد مزمن ستون فقرات هستید، وقت آن رسیده که توسط یک پزشک متخصص ستون فقرات ویزیت شوید.
2. مشکلات روده و مثانه
چنانچه می‌بینید مدام به دستشویی رفته یا ساعت‌های طولانی در سرویس می‌نشینید، ممکن است زمان مراجعه به متخصص فرا رسیده باشد.
برخی از مشکلات ستون فقرات که می‌توانند روی روده، مثانه و کمر تأثیر بگذارند آسیب عصبی است.
آسیب عصبی در کمر یا عصب تحت فشار در ستون فقرات (بیماری‌های از جمله تنگی کانال نخاعی- بیرون زدگی دیسک، سندرم تونل کارپال، سیاتیک و غیره) نیز می‌تواند کنترل فرد در دفع مدفوع و ادرار را مختل سازد.
3. درد پا یا ران
درد یا بی حسی در پاها یا ران‌ها همراه با کمر درد یک علامت هشدار است که باید به متخصص ستون فقرات مراجعه کنید.
فشار روی اعصاب یا ستون فقرات می‌تواند منجر به احساس سوزن سوزن شدن یا ضعف در لگن، ساق پا و پا شود. گاهی، بیرون زدگی دیسک ممکن است بر عصب سیاتیک فشار بیاورد که در کنترل ماهیچه‌های پا اختلال ایجاد می‌کند.
رادیکولوپاتی گردن نیز ممکن است یک مشکل باشد. این مسئله اتفاق زمانی می‌افتد که ریشه عصبی نزدیک مهره‌های گردن تحت فشار قرار می‌گیرد و می‌تواند باعث درد یا بی حسی در اندام‌ها شود.
اغلب، این مسائل را می‌توان با روش‌های مکانیکی حل کرد. با این حال، در برخی موارد ممکن است به جراحی نیاز باشد. از همین رو بهتر است در صورت بروز درد در اندام‌های تحتانی ابتدا به یک متخصص ارتوپد ستون فقرات مراجعه نمایید تا با بررسی دقیق علت بروز درد مشخص شود.
4. تب
دمای ما به طور طبیعی در نوسان است. اگر فرد تب دارد و درد شدیدی در ناحیه کمر یا ستون فقرات حس می‌کند باید مراقب این موضوع باشد.
تب همراه با درد کمر می‌تواند نشانه‌ای از موارد شدیدتر از جمله بیماری‌های استئومیلیت ستون فقرات یا همان التهاب استخوان ستون فقرات، آبسه اپیدورال ستون فقرات، عفونت فضای دیسک میان مهره‌ای و حتی عفونت بافت نرم مجاور باشد. به منظور تشخیص درست علت تب و درمان به موقع بهتر است به متخصص ستون فقرات مراجعه نماید.
5 .ناتوانی در حرکت دادن دست، بازو و شانه
6 .درد پشت چه در قسمت فوقانی چه تحتانی
7 .بی‌حسی، مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن دست و پا و ضعف در آنها
روش‌های شخیصی برای بیماری‌های ستون فقرات کدامند؟
علاوه بر تصویربرداری با اشعه ایکس، انجام برخی آزمایش‌های دیگر نیز می‌توانند در تشخیص مشکلات کمر و ستون فقرات مفید باشند.
-
ام آر آی: بهترین ابزار برای تشخیص تنگی کانال نخاع ام آر آی می‌باشد. در این روش به منظور تصویربرداری از ستون فقرات از میدان‌های مغناطیسی و امواج فرکونسی استفاده می‌شود و جزئیات کاملی از کانال نخاعی را نشان می‌دهد. علاوه بر این، ام آر آی قادر است شواهدی از آسیبهای بهبودیافته پیشین و جزئیات دیگر ستون فقرات که در عکسبرداری اشعه ایکس قابل‌مشاهده نیست را نیز نشان دهد.
-
میلوگرام: در این شیوه از عکسبرداری با اشعه ایکس، یک رنگ مخصوص را به مایع نخاعی تزریق می‌کنند. این روش برای تشخیص تنگی کانال نخاعی مطلوب است.
-
توپوگرافی: یک شیوه غیرتهاجمی برای گردآوردی تصاویر سه‌بعدی از ستون فقرات با کمک اشعه ایکس است و در تشخیص مشکلات ستون فقرات اعم از تنگی کانال نخاعی مفید می‌باشد.
-
تست نوار عصب و عضله و هدایت عصبی: این تست به ارزیابی فعالیت الکتریکی در اعصاب و عضلات می‌پردازد و می‌تواند آسیب عصبی یا فشار وارده به عصب را شناسایی کند.
رویکردهای غیرجراحی اتخاذی توسط متخصصین ستون فقرات کدامند؟
برخی مواقع متخصص ستون فقرات به منظور درمان مشکلات و بیماری‌های مرتبط با کمر و ستون فقرات از درمان‌های اولیه غیرتهاجمی و غیرجراحی بهره می‌برد، تا با کمک آنها درد و التهاب را کنترل کنند.
-
دارو درمانی: یکی از ابتدایی‌ترین رویکردهای درمانی برای کاهش درد و تورم و التهاب مشکلات مرتبط با ستون فقرات تجویز داروهای مسکن مثل ایپروفن، استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی است.
-
اوزون تراپی و تزریق کورتون: در گام بعد چنانچه تجویز دارو مفید واقع نشد احتمال تجویز تزریق مستقیم به فضای اپیدورال و مفصل فاست نیز وجود دارد. در چنین مواقعی پزشک متخصص تزریق کورتون و اوزون تراپی را توصیه خواهد کرد. این روش‌ها تاثیر بسزایی در کاهش درد و ناراحتی بیمار دارند و بسیار نتیجه بخش هستند.
-
استفاده از وسایل کمکی، کمربندهای طبی و بریس: در برخی مواقع ممکن است برای بهبود وضعیت بیمار استفاده از کمربندهای طبی شخصی ساز و بریس پیشنهاد می‌شود. این وسایل با هدف کاهش تحرک، برداشتن فشار و حمایت از ستون فقرات تجویز می‌شوند.
انواع جراحی‌هایی که ممکن است متخصص ستون فقرات انجام دهد؟
-
جراحی تومور مغزی و نخاعی
یک متخصص ستون فقرات برای درمان تومورهای مغزی و نخاعی از سه روش جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده می‌کند وغالباً روش جراحی اولین گزینه درمان این مشکلات خواهد بود.
-
جراحی بیرون زدگی دیسک کمر، گردن و پشت
برای درمان مشکلات مرتبط با دیسک کمر و دردهای ناشی از عصب سیاتیک روش‌های درمانی گوناگونی وجود دارد. این روش‌ها شامل جراحی لامینکتوم دیسک کمر، جراحی میکروسکوپی و اندوسکوپی، جراحی بوسیله دکمپرسیو، نوکلئوتومی، جراحی با لیزر خواهد بود.
-
جراحی برای رفع فشار عصب
با کاهش فضای بین استخوان‌های تشکیل دهنده نخاع، احتمال وارد آمدن فشار روی نخاع فرد وجود دارد. این فشار منجر به فشار مضاعف روی عصب می‌شود. نتیجه‌ی تنگ شدن کانال نخاعی بروز برخی علائم از جمله مور مور شدن برخی اندام‌ها از جمله انگشتان دست و پا، درد و حتی بی حسی در عضو است. برای درمان، متخصص ستون فقرات به کمک جراحی عصب تحت فشار را رها می‌کند.
و کلام آخر
آسیب و مشکلات ستون فقرات به دلیل اهمیت آن در سیستم حرکتی-عضلانی فرد نیازمند پیگیری جدی است. پیامدهای ناگوار آسیب نخاعی و یا ستون فقرات می‌تواند شامل درد و ناراحتی خفیف تا درد شدید و ناتوان کننده و محدودیت حرکتی باشد. در صورتی که با هر نوع ناراحتی در ستون فقرات مواجه می شوید ضروری است که به پزشک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا در اسرع وقت علت آن را تعیین شده و به طور موثر تحت درمان قرار گیرد. مرکز فوق تخصصی ما با هدف پیشگیری، تشخیص و درمان مناسب مشکلات ستون فقرات تاسیس شده و با کمک پزشکان متعهد خود در این حوزه نقش مهمی در سطح کشور دارد.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو