نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

پماد ضد قارچ، راهی نوین برای درمان عفونت‌ها

تعریف عفونت‌های قارچی پوستی و اهمیت درمان آن‌ها

تعریف و انواع عفونت‌های پوستی

• عفونت‌های باکتریایی پوست (Bacterial skin infections): این نوع عفونت‌ها معمولاً ناشی از باکتری‌ها مانند استافیلوکوک و استرپتوکوک است. آن‌ها می‌توانند باعث آکنه، زخم‌ها، سلولیت و دیگر التهاب‌های پوستی شوند. این نوع عفونت در ابتدا با علائم کوچک و قرمز شروع و سپس بزرگ می‌شوند. در اکثر موارد عفونت‌های باکتریایی با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و ضماد پاد قارچ از بین می‌‌روند. در این میان عفونت‌های قارچی انگشتان پا (Athlete's Foot)، عفونت‌های قارچی ناخن‌ها (Onychomycosis)و تریکوفیتی (Ringworm) از شایع‌ترین موارد عفونت‌های باکتریایی پوست هستند.
• عفونت‌های ویروسی پوست (Viral skin infections): همان‌طور که از نام آنها مشخص است، عفونت‌های ویروسی توسط یک ویروس به وجود می‌آیند که معروف‌ترین آنان عامل بیماری‌ها مانند زونا، آبله‌مرغان، زگیل آبکی، زگیل، سرخک و... هستند.
• عفونت‌های قارچی: قارچ‌ها نیز می‌توانند باعث انواعی از عفونت‌های پوستی شوند که شامل قارچ انگشتان پا، قارچ تناسلی، خراش‌های قارچی و دیگر نوع‌ها می‌شوند. این نوع از عفونت معمولاً در مناطق مرطوب بدن مانند پاها و یا زیربغل و اندام تناسلی بروز می‌کند. برخی از عفونت‌‌های قارچی مسری نیستند و بیشتر آنان هم تهدید جدی به شمار نمی‌روند و با پماد پاد قارچ به‌راحتی از بین می‌روند.
• عفونت انگلی پوست: این نوع عفونت‌‌‌های پوستی در اثر انگل ایجاد می‌شود و از طریق پوست به جریان خون و اندام‌ها سرایت کنند. عفونت انگلی تهدیدکننده نیست، اما بسیار آزاردهنده هستند. حشراتی مانند شپش، ساس، جَرَب یا گال، لارو و... می‌تواند این نوع از عفونت را به انسان منتقل کنند.

راهکارهای مبارزه با عفونت‌های قارچی و نقش پماد ضد قارچ

• ضعف سیستم ایمنی: افراد با سیستم ایمنی ضعیف به عفونت‌های پوستی و قارچی حساس‌تر هستند و زودتر از دیگران مبتلا می‌شوند.
• محیط مرطوب و گرم: محیط‌های گرم و مرطوب می‌توانند به رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها کمک کنند.
• تماس مستقیم با میکروب‌ها: تماس با باکتری‌ها و قارچ‌ها از طریق اشیا مانند حوله‌ها، کفش‌ها و وسایل شخصی به انتقال عفونت‌ها منجر می‌شود.

• رعایت بهداشت شخصی
• شست‌وشو و تمیز نگه‌داشتن پوست، استفاده از حوله‌های شخصی و جلوگیری از تماس مستقیم با مواد آلوده مهم است.
• استفاده از محصولات ضدعفونی‌کننده
• استفاده از محصولات ضدعفونی‌کننده مانند صابون‌های ضدباکتریایی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• استفاده از داروها
• استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک می‌تواند به درمان عفونت‌های پوستی کمک کند. پماد ضد قارچ ناخن و یا ضماد آنتی قارچ انگشتان پا در صدر فهرست این داروها قرار دارند.
• جلوگیری از ایجاد محیط‌های مرطوب: استفاده از پوشاک تهویه دار و نماندن طولانی‌مدت در محیط‌های گرم و مرطوب می‌تواند از انتشار عفونت‌های پوستی و قارچی جلوگیری کند.

پماد ضد قارچ چیست؟

ترکیبات آنتی‌فانگال (Antifungal)

این ترکیب در پماد پاد قارچ با مهار رشد و تکثیر قارچ‌ها، باعث تخریب سلول‌های آن‌ها یا تداخل با فرآیندهای حیاتی آن‌ها می‌شوند؛ مانند پماد کلوتریمازول، میکونازول و تربینافین. این داروها به طور معمول در درمان عفونت‌های قارچی مانند عفونت‌های پوست، ناخن‌ها، دهان، واژن و سایر بخش‌های بدن استفاده می‌شوند. از آنتی‌فانگال‌ها می‌توان به‌صورت محلول‌ها، کرم‌ها، پمادها، قرص‌ها، کپسول‌ها و حتی در بعضی موارد، تزریق‌های مستقیم به محل عفونت استفاده کرد.

ترکیبات ضدالتهاب و ضد خارش

 برخی از انواع پماد پاد قارچ دارای ترکیباتی هستند که علاوه بر کنترل قارچ، التهاب و خارش پوست را نیز کاهش می‌دهند. این ترکیبات کمک می‌کنند که پوست بهبود یابد که در ادامه به برخی از آنان اشاره می‌کنیم:

• گیاه آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا خواص ضدباکتریایی دارد و همچنین آرامش‌بخش است که به کاهش التهاب‌ها و خارش پوستی کمک می‌کند. 
• کالندولا: کالندولا نیز ضدالتهاب و ضد خارش است که به همین دلیل در درمان التهاب‌ها، زخم‌ها و تحریک‌های پوستی مؤثر است.
• کمیل (Chamomile): کمیل دارای تأثیرات ضدالتهابی، ضد خارشی و همچنین آرامش‌بخشی است که به تسکین علائم التهاب و خارش کمک می‌کند.
• بیسابولول (Bisabolol): این ترکیب از عصاره کمیل به دست می‌آید.
• منتول (Menthol): منتول ترکیبی خنک‌کننده، ضد خارش و آرامش‌بخش است و از آن به‌عنوان یک ماده مؤثر در محصولات ضد خارش و ضدالتهاب استفاده می‌شود.
• هیدروکورتیزون (Hydrocortisone): این یک کورتیکواستروئید است که در محصولات پوستی استفاده می‌شود. اگرچه این ترکیب مؤثر است، اما از مصرف بلندمدت و بدون توصیه پزشکی خودداری شود.
• ترکیبات آنتی باکتریایی: در برخی موارد، به دلیل احتمال هم‌زمان بروز عفونت‌های باکتریایی، ترکیبات ضدباکتریایی نیز به پمادهای آنتی قارچ افزوده می‌شوند.
• ترکیبات نرم‌کننده پوستی: در برخی از انواع ضماد آنتی قارچ همچنین از نرم‌کننده‌ها برای کاهش خشکی و التهاب پوست استفاده می‌شود.

پماد ضد قارچ گیاهی بهتر است یا شیمایی

مزایای ضماد آنتی قارچ گیاهی

• پماد ضد قارچ گیاهی معمولاً از ترکیبات گیاهی طبیعی تهیه می‌شوند و اغلب کمترین میزان عوارض جانبی دارند.
• برخی از گیاهان دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی هستند که به درمان عوارض جانبی ناشی از عفونت‌های قارچی کمک می‌کند.
• برخی از افراد به دلایل حساسیت پوستی، ترجیح می‌دهند از محصولات طبیعی استفاده کنند.
• محدودیت‌های ضماد پاد قارچ گیاهی
• ممکن است انواع این پماد آنتی قارچ در موارد شدیدتر، کارایی کمتری نسبت به پماد‌های شیمیایی داشته باشند.
• نتیجه‌بخشی پمادهای پاد قارچ گیاهی درازمدت است و این احتمال وجود دارد که عفونت سریع‌تر بازگردد.

مزایای پماد ضد قارچ شیمیایی

• این نوع از پماد آنتی قارچ معمولاً دارای کارایی بالاتر و سریع‌تر در کنترل و درمان عفونت‌های قارچی هستند.
• در موارد شدیدتر یا پیچیده‌تر، پماد‌های شیمیایی توصیه آخرین گزینه هستند.

محدودیت‌های پماد ضد قارچ شیمیایی:

• ضماد پاد قارچ شیمیایی ممکن است دارای عوارض جانبی بیشتری باشند، به‌ویژه در موارد حساسیت پوستی یا استفاده غیرمنظم.
• برخی از افراد به دلایل حساسیت، بیماری‌های خاص و یا نگرانی‌های احتمالی، از استفاده از محصولات شیمیایی خودداری می‌کنند.

قوی‌ترین پماد ضد قارچ کدام است؟

• کلوتریمازول ( (Clotrimazole 
• تربینافین (Terbinafine) 
• میکونازول (Miconazole)
• کلیمبازول (Clotrimazole)
• سولکونازول (Sulconazole)
• تربینافین (Terbinafine)

آیا پماد کلوتریمازول برای قارچ پا بهترین است؟

• تربینافین: پماد پاد قارچ تربینافین نیز برای درمان عفونت‌های قارچی پوستی و ناخن‌ها کاربرد دارد و مانند پماد کلوتریمازول عمل می‌کند. این پماد برای درمان‌های دیگر مانند عفونت‌های قارچی موضعی شامل ریزش موهای پا، بدن، ران و عفونت قارچی نیز کاربرد دارد. در بسیاری موارد این پماد به‌عنوان پماد ضد قارچ ناخن شناخته می‌شود. برای مثال در قارچی شدن ناخن (تینه‌آ آنگویوم) از تربینافین استفاده می‌کنند؛ اما اگر ناخن خراب شده باشد، ابتدا دارودرمانی و سپس جراحی انجام می‌گیرد. از عوارض آن می‌توان به سردرد، تهوع، ناراحتی معده، تغییر در حس چشایی، کاهش اشتها، استفراغ و اسهال، بثورات پوستی یا خارش خفیف و قرمزی پوست و مسمومیت شکمی اشاره کرد.
• میکونازول: ضماد آنتی قارچ میکونازول برای درمان انواع عفونت‌های دستگاه تناسلی به‌ویژه در زنان مورداستفاده قرار می‌گیرد. این پماد برای درمان عفونت قارچی پوست، کچلی سر و ریش هم کارایی دارد. تفاوت میکونازول با پماد کلوتریمازول برای قارچ انگشتان پا آن است بعد از رفع عفونت هرگز نباید استفاده از آن را خودسرانه قطع کرد. از عوارض موضعی پماد ضد قارچ میکونازول می‌توان به تحریک و حساسیت پوستی بااحساس سوزش، خارش یا قرمزی و تغییرات پوستی مانند خشکی، ترشح چربی بیش از حد، یا تغییر رنگ پوست اشاره کرد. ذکر این نکته لازم است که هرگونه علائم شدید یا نگران‌کننده پس از استفاده از پماد میکونازول باید به پزشک گزارش شود.
• کلیمبازول: پماد کلیمبازول یک محصول دارویی پاد قارچی موضعی است که برای درمان عفونت‌های قارچی پوستی و ناخن‌ها به کار می‌رود. این پماد حاوی ماده مؤثر کلیمبازول است که به کنترل رشد و تکثیر قارچ‌ها در مناطق مختلف پوست کمک می‌کند. اکثر افراد به‌خوبی پماد کلیمبازول را تحمل می‌کنند و عوارض جانبی شدید به‌ندرت ایجاد می‌شود. به‌هرحال، همچنان باید توجه داشت که ممکن است در برخی افراد عوارض خفیفی مانند تحریک پوستی، حساسیت یا تغییرات پوستی رخ دهد. همچنین، مهم است که قبل از شروع هر نوع درمان دارویی یا استفاده از محصولات پوستی و انواع ضماد آنتی قارچ، با پزشک خود مشورت کنید.
• سولکونازول: این پماد ضد قارچ به‌عنوان یک آنتی‌فانگال مؤثر برای عفونت‌های قارچی پوستی و ناخن‌ها شناخته می‌شود. سولکونازول ممکن است به‌عنوان یک درمان مکرر برای عفونت‌های قارچی بازگشتی مورداستفاده قرار گیرد. عوارض این پماد پاد قارچ نیز بسیار محدود است و در برخی افراد عوارض موضعی خفیف مانند تحریک پوستی، حساسیت یا تغییرات پوستی ایجاد شود.
• تربینافین: تربینافین در حقیقت یک ضماد آنتی قارچ ناخن است اما در طیف وسیعی از قارچ‌ها به‌صورت خوراکی یا موضعی عمل می‌کند. این پماد باعث درمان عفونت‌های قارچی مانند عفونت پای ورزشکار، کرم حلقوی و خارش ژوک می‌شود. افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، ممکن است دچار سوزش و خارش شوند اما این عوارض کوتاه و زود گذار است.

سخن آخر

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو