نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درمان قارچ ناخن؛ جلوگیری از بدشکلی، بدرنگی و تغییر شکل نامتعارف ناخن‌ها
قارچ در ناخن‌های دست‌وپا یکی از رایج‌ترین عفونت‌های ایجادشده برای ناخنمی‌باشد که بسیاری از افراد را آزار می‌دهد و ظاهر ناخن آن‌ها را به‌گونه‌ای تغییرشکل می‌دهد که چهره‌ای ناخوشایند در دست‌ها و پاهایشان ایجاد می‌کند. در این‌گونه موارد درمان قارچ ناخن به مهم‌ترین مطالبه و اصلی‌ترین دغدغه بیمارانِ مبتلا به
قارچ ناخن تبدیل می‌شود.
عفونت قارچی ناخن پا یک عفونت قارچی گسترده است که ناخن‌های پا را درگیر می‌کند و زمانی اتفاق می‌افتد که قارچ‌ها بین ناخن پا و بستر ناخن پا (بافت زیر ناخن پا) قرار می‌گیرند. این اتفاق معمولاً از طریق یک ترک یا بریدگی در انگشتان پا رخ می‌دهد. عفونت قارچی ناخن را اونیکومیکوزیس نیز می‌نامند.
قارچ در ناخن پا بسیار شایع است، به‌خصوص با افزایش سن افراد این شیوع بیشتر می‌گردد. کارشناسان پزشکی تخمین می‌زنند که انیکومایکوزیس به‌طورکلی یک نفر از هر 10 نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عدد برای افراد بالای 70 سال شاید به 50درصد نیز برسد.
به همین دلیل درمان قارچ ناخن بسیار ضروری بوده و افراد مبتلا باید با بهره‌گیری از روش‌های مختلف اقدام به درمان قارچ ناخن در خود نمایند. هرچند درمان قارچ ناخن می‌تواند یک فرآیند طولانی باشد و ممکن است چندین ماه نیز طول بکشد تا پاک شود اما گزینه‌های درمانی که می‌تواند این فرآیند را کوتاه‌تر نماید و به درمان قارچ ناخن کمک کند به شرح زیر می‌باشد:
♦ کرم‌ها یا رنگ‌های ضدقارچی ناخن
درمان قارچ ناخن با این موارد مستقیماً در طول چندین ماه روی ناخن اعمال می‌شوند و زمانی که در مراحل اولیه عفونت استفاده می‌شوند، مؤثرتر هستند.
آن‌ها معمولاً به‌اندازه قرص‌ها مؤثر نیستند زیرا رسیدن محصول به لایه‌های عمیق ناخن ممکن است دشوار باشد. برخی از افراد آن‌ها را به‌جای قرص‌ها انتخاب می‌کنند زیرا عوارض جانبی کرم‌ها کمتر رایج است.
محلول‌های موضعی ممکن است شامل لاک‌های ناخن دارویی، کرم‌ها یا داروهای مایع باشد. لوپراکس، پنلاک و جولیا ازجمله داروهای برتر هستند که برای قارچهای ناخن پا تجویز می‌شوند که ذیلاً توضیح کوتاهی درباره هر یک از آن‌ها ارائه شده است:
♦ جولیا
داروی جولیا (فیناکونازول)، یک ضد قارچ است که برای درمان موضعی قارچهای ناخن پا استفاده می‌شود. جولیا یک‌بار در روز (به مدت 48 هفته) با یک اپلیکاتور برس همراه با نسخه روی ناحیه آسیب‌دیده اعمال می‌شود. جولیا که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده است حاوی افیناکونازول در محلول موضعی 10 درصد است.
♦ پنلاک
پنلاک حاوی سیکلوپیروکس در محلول موضعی 8 درصد است. این محصول به‌صورت عمومی و همچنین برند موجود است و یک‌بار در روز هنگام خواب روی ناخن آسیب‌دیده و پوست اطراف آن اعمال می‌شود و باید هفته‌ای یک‌بار با الکل پاک شود.
♦ لامیزیل
درحالی‌که Lamisil اغلب به‌عنوان یک محلول OTC (بدون نسخه) موضعی برای درمان قارچ ناخن در نظر گرفته می‌شود، می‌توان آن را به شکل خوراکی نیز تجویز کرد.
لامیزیل تجویزی ممکن است به مدت شش (برای درمان قارچ ناخن دست) تا دوازده هفته (برای درمان قارچ ناخن پا) یا حتی بیشتر مصرف شود تا نتایج درمان مشاهده شود. اگر قارچ شدید ناخن پا دارید از پزشک خود در مورد اجازه استفاده از لامیزیل خوراکی سؤال کنید.
♦ کیت‌های نرم‌کننده ناخن
کیت‌های نرم‌کننده ناخن که یکی از روش‌های درمان قارچ ناخن به شمار می‌آیند به شکل یک خمیر برای نرم کردن ناحیه عفونی بکار می‌روند. سپس به مدت 24 ساعت با گچ پوشانده می‌شود. روز بعد، خمیر شسته شده و ناخن نرم شده به‌آرامی خراشیده می‌شود.
این روند باید هرروز به مدت دو تا سه هفته تکرار شود. هنگامی‌که دیگر نمی‌توان ناخن آلوده را برداشت، از لاک ضد قارچی استفاده می‌شود تا از عفونت مجدد جلوگیری شود، زیرا ناخن جدید در چند ماه آینده رشد می‌کند و در صورت عدم مراقبت ممکن است مجددا آلوده باشد.
♦ قرص ضد قارچ
یکی از روش‌های درمان قارچ ناخن مصرف قرص‌های ضد قارچ می‌باشد که فقط با نسخه متخصص در دسترس هستند و باید چند ماه قبل از برطرف شدن کامل عفونت مصرف شوند.
نکته قابل توجه در مورد انواع قرص ضد قارچ این است که برخی از قرص‌ها برای افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند نامناسب هستند و برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. قرص‌هایی مانند تربینافین و ایتراکونازول معمولاً برای این منظور استفاده می‌شوند.
به این صورت که اگر قارچهای ناخن توسط قارچ پوستی (درماتوفیت) ایجادشده باشد، تربینافین ترجیح داده می‌شود. همچنین ایتراکونازول به‌طورکلی در صورتی استفاده می‌شود که عفونت ناخن ناشی از قارچ یا کپک باشد.
هردوی قرص‌های ایتراکونازول و تربینافین را می‌توان مداوم یا با فواصل بین درمان مصرف کرد. البته قرص فلوکونازول نیز برای درمان قارچ ناخن استفاده می‌شود اما درصورتی‌که سایر درمان‌ها مؤثر نبوده باشد.
شایان‌ذکر است که مصرف این قرص‌ها ممکن است دارای عوارضی باشد و یا اینکه با برخی داروهای دیگر تداخل ایجاد نماید. مثلاً عوارض جانبی احتمالی ایتراکونازول شامل سردرد، سرگیجه، مشکلات معده، روده و بثورات پوستی است یا اینکه ممکن است با داروهای کاهش‌دهنده کلسترول و قند خون و همچنین برخی از قرص‌های خواب‌آور تداخل داشته باشد.
بنابراین مهم است که از قبل پزشک خود را در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید مطلع کنید. ایتراکونازول برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی گزینه‌ای مناسب نیست. همچنین برای زنان باردار یا شیرده نباید مورد استفاده قرار بگیرد.
از سوی دیگر قرص تربینافین نیز می‌تواند باعث مشکلات گوارشی (معده و روده) و از دست دادن موقت چشایی و بویایی شود و با برخی از داروهای ضدافسردگی و داروهای قلبی تداخل داشته باشد. به‌طورکلی، تربینافین تداخلات دارویی بسیار کمتری نسبت به ایتراکونازول دارد.
بااین‌وجود، همچنان مهم است که در صورت مصرف هر داروی دیگری به پزشک خود اطلاع دهید. به‌عنوان یک اقدام احتیاطی، این دارو در دوران بارداری یا در دوران شیردهی نباید مصرف شود.
♦ جراحی ناخن
برای این اقدام
دکتر ناخن پا ابتدا انگشت را بصورت موضعی بی‌حس می‌نماید. این جراحی یک نوع عمل سرپایی محسوب می‌گردد و لذا بیمار متوجه درد خاصی نمی‌شود.
♦ لیزر درمانی
فن‌آوری‌های لیزر امروزی به متخصص اجازه می‌دهد تا یک روش لیزری را برای درمان قارچ ناخن به کار گیرد. این روش درمانی به بیمارانی که از مشکلات دائمی ناخن مرتبط با عفونت قارچی رنج می‌برند این شانس را می‌دهد که درنهایت بدون قارچ باشند. در این شیوه از پرتو لیزر برای ایجاد گرما استفاده می‌شود و ارگانیسم‌هایی را که باعث عفونت ناخن پا می‌شوند از بین می‌برد.
قارچهای ناخن پا اغلب در پایه ناخن رشد می‌کند. لیزر درمانی هم در ناخن پا و هم به بافت نرم نفوذ می‌کند. این کار نه‌تنها فورا قارچی را که به‌سختی هدف قرار می‌گیرد از بین می‌برد، بلکه باعث رشد ناخن‌های جدید و سالم می‌شود. وقتی صحبت از مدت‌زمانی است که درمان قارچ با لیزر اثر بخشی خود را ایفا می‌کند، اکثر بیماران می‌توانند انتظار داشته باشند که طی 6 تا 9 ماه به‌طور کامل بهبود یابند. شاید بتوان مزایای استفاده از لیزر برای درمان قارچ ناخن را در موارد زیر خلاصه نمود:
♦ نابودکننده قارچ
مزیت اصلی انجام لیزر درمانی این است که لیزر قارچ را به‌طور کامل از بین می‌برد. گرمای تولیدشده از لیزر بلافاصله قارچ را از بین می‌برد و این روش را به یک گزینه درمانی بسیار کارآمد برای درمان قارچ در ناخن‌های پا بیمار تبدیل می‌کند.
♦ درد و ناراحتی اندک
فرآیند حذف قارچهای ناخن با لیزر با استفاده از لیزر باعث ایجاد ناراحتی بسیار کمی برای بیمار می‌شود. این ناراحتی نهایتا تا 48 ساعت یا کمی بیشتر طول می‌کشد. یکی دیگر از مزیت‌های لیزر درمانی برای درمان قارچ ناخن این است که نیازی به بیهوشی ندارد.
♦ فرآیند ساده
انجام درمان‌های لیزری بسته به‌شدت علائم کلی بیماری بین 5 تا 15 دقیقه طول می‌کشد. بسیاری از بیماران فقط به یک درمان نیاز دارند تا نتایج موفقیت‌آمیز را تجربه کنند. بیمارانی که به بیش از یک درمان نیاز دارند، باید 30 روز بین درمان‌ها صبر کنند.
♦ نتایج سریع
لیزر درمانی برای درمان قارچ ناخن یک گزینه درمانی سریع است. این بدان معناست که بیمارانی که تحت درمان با لیزر قرار می‌گیرند، تسکین فوری را تجربه خواهند کرد. بیماران به دلیل توانایی لیزر در از بین بردن فوری قارچ، نتایج سریع دریافت می‌کنند.
♦ بدون عوارض جانبی
بیماران هنگام انتخاب لیزر برای درمان قارچ ناخن با استفاده از آخرین فناوری لیزر در مراکز تخصصی معتبر معمولا هیچ عارضه جانبی منفی را تجربه نخواهند کرد. در نتیجه این یک روش پزشکی کاملاً ایمن برای رسیدگی و درمان قارچ ناخن است.
مراقبت از خود و آگاهی از بدن می‌تواند کلیدی برای درمان خانگی قارچ ناخن و جلوگیری از عوارض آن باشد. درمان‌های خانگی قارچهای ناخن را می‌توان با ساده‌ترین راه‌ها آغاز نمود. مثلاً پاها را با آب گرم و صابون بشویید و کاملاً خشک‌کنید تا گسترش یا رشد قارچ روی پاها کاهش یابد.
در صورت امکان به پاها اجازه نفس کشیدن بدهید. از پاهای خود محافظت کنید و کفش با تهویه مناسب و جوراب تمیز بپوشید. اگر با قارچهای ناخن پا دست‌وپنجه نرم می‌کنید، مرتب جوراب‌ها را عوض کنید و با آب داغ بشویید.
پودرهای ضد قارچ بدون نسخه که برای درمان پای ورزشکاران استفاده می‌شوند نیز می‌توانند برای درمان موارد خفیف قارچهای ناخن پا استفاده شوند.
از لاک ناخن دائم و پدیکورهایی که از لاک یا پوشش‌های صفحه ناخن استفاده می‌کنند خودداری کنید. حتی اگر می‌خواهید ظاهر تغییر رنگ یا تاب‌خورده ناخن عفونی‌شده را پنهان کنید، امکان گردش هوا در ناخن و پوست انگشتان پا را فراهم کنید.
همچنین خیساندن پاها نیز می‌تواند یک تکنیک مفید در کاهش یا درمان خانگی قارچ ناخن باشد. در این شیوه بسیاری از وسایل خانگی رایج را می‌توان برای ساخت حمام پا و درمان قارچ ناخن استفاده کرد.
برای رسیدن به این هدف یک یا چند مورد زیر را با آب گرم مخلوط کنید و پاها را به مدت 15 تا 20 دقیقه خیس کنید. بعد از حمام پا، پاها را با آب تمیز بشویید و کاملا خشک کنید:
♦ آب‌اکسیژنه
♦ سرکه
♦ جوش‌شیرین
♦ نمک اپسوم
♦ روغن ضروری
♦ اسانس های ضد قارچ
لازم به توضیح است که اسانس‌ها یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمان قارچ ناخن محسوب می‌گردند که دارای خواص ضد میکروبی و ضد قارچی هستند و به همین خاطر به درمان قارچی ناخن کمک می‌کنند.
یک یا چند مورد از موارد زیر را (از 2 تا 3 قطره استفاده کنید) با روغن حامل مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل (20 قطره) مخلوط کنید و دو تا سه بار در روز به مدت چند هفته روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید:
♦ روغن درخت چای
♦ روغن گل میخک
♦ روغن مریم‌گلی
♦ روغن یاس
♦ روغن اسطوخدوس
♦ روغن یلانگ یلانگ
♦ روغن اکالیپتوس
♦ روغن دارچین
♦ روغن لیمو
♦ روغن علف لیمو
♦ روغن دزد (ترکیبی از دارچین، میخک، اکالیپتوس، لیمو و اسانس رز ماری)
عفونت قارچی ناخن معمولاً توسط قارچ‌هایی به نام درماتوفیت ایجاد می‌شود که پوست زیر ناخن را آلوده می‌کند. مخمر یکی دیگر از مقصران رایج است. هنگامی‌که پاهای برهنه با سطوح مرطوب مانند سالن دوش عمومی، استخر و رختکن تماس می‌گیرد، احتمال بروز قارچ وجود دارد. اگر به پای ورزشکار مبتلا هستید، عفونت می‌تواند به ناخن‌ها سرایت کند.
همچنین اگر کفش‌ها و یا جوراب‌ها از تعریق یا گرما مرطوب باشند، پوشیدن کفش‌های بسته مانند کفش‌های ورزشی برای مدت طولانی نیز می‌تواند منجر به عفونت شود. علاوه بر این، اگر کفش‌ها به‌اندازه کافی مناسب نباشد و به انگشتان پا فشار بیاورد، می‌تواند به بستر ناخن آسیب برساند و آن را مستعد ابتلا به عفونت کند.
افراد مبتلابه بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا مشکلات گردش خون نیز ممکن است بیشتر مستعد عفونت ناخن‌های پا باشند.
علائم قارچ در ناخن پا می‌توانند به‌تدریج در طول زمان ایجاد شوند و ممکن است در ابتدا موردتوجه قرار نگیرند و حتی خیلی دیر افراد را به درمان قارچ ناخن خود ترغیب نمایند. این علائم شامل موارد زیر می‌باشد:
♦ تغییر رنگ مایل به زرد در بالای ناخن
♦ تیره شدن یا کدر شدن ناخن‌ها
♦ لکه‌های سفید روی ناخن
♦ ضخیم شدن ناخن
♦ تغییر شکل ناخن
♦ ناخن‌های شکننده یا خردشده
♦ کمبود درخشش
♦ درد در نوک انگشتان پا
♦ بوی بد
♦ ناخن از بستر ناخن جدا می‌شود.
در پاسخ به این سوال که برای رفع عفونت ناخن چکار کنیم ؟ باید بگوییم لازم است چنانچه علائم قارچ با درمان خانگی بهتر نشد، با پزشک مراقبت‌های اولیه یا متخصص پوست ملاقات کنیم. آن‌ها ممکن است یک داروی موضعی با نسخه قوی یا یک قرص ضد قارچ خوراکی را توصیه کنند که به مدت دو یا سه ماه مصرف کنید.
درمان خوراکی معمولاً مؤثرتر است اما ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد. همچنین، درمان خوراکی می‌تواند بر روی کبد تأثیر بگذارد، بنابراین ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های عملکرد کبد قبل از مصرف دارو داشته باشید.
همچنین به‌منظور دستیابی به پاسخ این سوال که برای رفع عفونت ناخن چکار کنیم ؟ برخی پزشکان روش‌های درمانی دیگری همچون درمان با لیزر قارچ ناخن پا را توصیه می‌کنند که توسط پزشک انجام شده و می‌تواند ناخن را بهبود بخشد، اما نسبت به داروهای خوراکی سرعت درمان کمتری دارد.
در موارد شدید که درمان قارچ ناخن میسر نگردد، پزشک معالج برای اینکه سؤال بیماران مبنی بر اینکه برای رفع عفونت ناخن چکار کنیم ؟ را پاسخ دهند حتی ممکن است ناخن عفونی را با جراحی بردارند تا بستر ناخن درمان شود. سپس یک ناخن سالم می‌تواند دوباره رشد کند. یک ناخن عفونی مزمن و دردناک ممکن است برای همیشه برداشته شود. متأسفانه، عفونت ناخن پا می‌تواند سرسخت باشد و میزان عود آن حتی تا 40 درصد است.
در مورد اینکه درمان قارچ ناخن بر اثر کاشت چگونه انجام می‌شود باید گفت ممکن است ناخن‌های مصنوعی و ناخن‌های کاشت که با چسب‌های صنعتی و مواد شیمیایی خاصی بر روی ناخن‌های فرد قرار می‌گیرند، به دلیل فاسدشدن چسب‌ها و شل شدن ناخن‌های کاشت شده شرایطی به وجود می‌آورند که رطوبت بین فاصله‌ای که میان ناخن‌ها و سطح دست ایجاد می‌شود، نفوذ کرده و همان‌جا حبس شود.
همین اتفاق باعث بروز قارچ‌ها می‌گردد چراکه عفونت ناخن در محیط‌های مرطوب ایجاد می‌شود. برای درمان قارچ ناخن بر اثر کاشت ابتدا باید بعد از دیدن عفونت، سریعاً آکریلیک ناخن را پاک کرد و ناخن را با آب و صابون شست.
همچنین به‌منظور ادامه روند درمان قارچ ناخن بر اثر کاشت باید از کاشت ناخن جدید خودداری شود. به علاوه شستشوی ناخن عفونت کرده با برخی محلول‌ها مثل سرکه و ... و نیز استفاده از برخی قرص‌ها و پمادها که در بخش‌های قبلی بدان اشاره نمودیم، می‌تواند به درمان قارچ ناخن بر اثر کاشت کمک نماید.
برای کمک به حفظ سلامت ناخن‌های دست و پا، لازم است با رعایت برخی دستورالعمل‌ها به پیشگیری از بروز قارچ کمک نمود. این اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
♦ ناخن‌های خود را با آب و صابون بشویید و پس از شنا کاملاً خشک‌کنید.
♦ در رختکن و مکان‌های عمومی کفش دوش بپوشید.
♦ کفش‌هایی بپوشید که مناسب باشند و از مواد قابل‌تنفس ساخته‌شده باشند.
♦ جوراب یا کفش خیس یا مرطوب را در اسرع وقت درآورید و پاهای خود را خشک کنید.
♦ ناخن‌گیر و ابزار پدیکور خانگی را ضدعفونی کنید. البته اگر پدیکور می‌کنید، مطمئن شوید که سالن موردنظر از روش‌های ضدعفونی مناسب استفاده می‌کند. بعد از بازگشت به خانه پاهای خود را بشویید و خشک کنید.
♦ از لاک زدن به ناخن‌های آلوده خودداری کنید.
♦ اگر پای ورزشکار دارید، عفونت را درمان کنید.
♦ اگر دائما دست‌هایتان در آب است، حتما از دستکش استفاده کنید.
یکی از سوالت متداول افراد مبتلا به قارچ آن است که برای رفع قارچ ناخن چکار کنیم، ضروری است برای پیشگیری از انتقال قارچ به سایر ناخن‌ها و جلوگیری از انتشار قارچ به پوست اطراف در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کرده و از هر گونه درمان خودسرانه جدا اجتناب نمایید.
پزشک متخصص بسته به شدت عفونت و میزان انتشار آن ممکن است روش‌های مختلفی را انتخاب کند که شامل استفاده از قطره کلوتریمازول، محلول موضعی سیکلوپیروکس، افینوکونازول و تاوابورول و برخی داروهای خوراکی خواهد بود که در صورت عدم واکنش مناسب به درمان حتی ممکن است پیشنهاد کشیدن ناخن آلوده را بدهد.
درمان قارچ ناخن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که متخصصین می‌توانند با روش‌هایی همچون تجویز دارو، لیزردرمانی، جراحی و ... برای بیماران به ارمغان آورده و آن‌ها را از نگرانی‌های ایجادشده به دلیل عفونت ناخن‌هایشان خلاص نمایند.
علاوه بر این، در این مسیر می‌توانیم درمان خانگی قارچ را نیز با توصیه‌های پزشک به‌کارگیریم تا در کنار درمان‌های کلینیکی و دارویی ارائه‌شده در کلینیک‌های معتبر، بتوانیم شاهد درمان قارچ ناخن خود باشیم.
شما می‌توانید درصورتی‌که به عفونت‌های ناخن دچار شدید و قارچ باعث تغییر شکل ناخن‌هایتان گردید در کمترین زمان ممکن جهت بررسی و ارزیابی موضوع توسط متخصصین باتجربه ما و با روش‌های جدید و متدهای بروز دنیا به این مرکز مراجعه نمایید. جهت برنامه‌ریزی و دریافت نوبت حضوری از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو