نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
چه غذاهایی برای درد سیاتیک مفید است: معرفی غذا
در اینجا قصد داریم بررسی کنیم که چه غذاهایی برای درد سیاتیک مفید است. این موضوع ممکن است برای افرادی که به درد سیاتیک مبتلا هستند، چالش ایجاد کند. حقیقت این است که تغذیه نقش مهمی در کاهش التهاب و بهبود درد دارد. خوردن غذاهای مناسب میتواند به شما کمک کند تا روزهایتان را بیدغدغه و بدون درد سپری کنید. پروتئین، فیبر، ویتامینها و حتی غذاهای دریایی میتوانند تاثیر مثبتی بر روی درد سیاتیک داشته باشند. اگر به دنبال راهحلهای تخصصیتری هستید، بهترین دکتر سیاتیک در تهران میتواند شما را در انتخاب رژیم غذایی مناسب و موثر یاری کند. بیایید با هم به این موضوع بپردازیم و بهترین غذاها را برای کاهش درد سیاتیک بیابیم.
فهرست مطالب
جهت مشاوره غذایی برای درمان سیاتیک تماس بگیرید.
تاثیر تغذیه مناسب در بهبود درد سیاتیک
تهیه غذا یکی از اصلیترین دغدغههای انسان از ابتدای خلقت بوده است. ریشه کلمه «تغذیه» از کلمه «مغذی» گرفته شده است. مهمترین علت غذا خوردن، تأمین مواد مغذی برای بدن است؛ اما علاوه بر این غذا خوردن باعث ایجاد احساس لذت نیز میشود. سلامت بدن انسان از دوران جنینی تا سالمندی تحت تاثیر مواد غذایی قرار دارد. تمامی جنبههای زندگی انسان از جمله نبوغ، رشد، باروری، سیستم ایمنی و تسکین دردها تحت تاثیر مواد غذایی هستند.
اهمیت تغذیه در سلامت انسان، تا حدی است که جنبه علمی پیدا کرده و امروزه کارشناسان علوم تغذیه در سطح شهرهای مختلف جایگاه ویژهای دارند. مواد غذایی پس از عبور از لوله گوارش به مواد سازنده خود تجزیه شده و در نهایت توسط بدن جذب و وارد خون میشوند. به همین دلیل کربوهیدرات، پروتئین، چربی، مواد معدنی و سایر ترکیبات و مواد شیمیایی موجود در مواد غذایی نقش موثری در درمان بیماریها، حفظ سلامت و حتی ایجاد بیماریها دارند.
آیا با دانستن اینکه برای سیاتیک چه غذایی بخوریم میتوانیم به بهبود کمک کنیم؟ بله. درد سیاتیک یکی از علائم شایع بیماریهایی مانند بیرونزدگی دیسک است که در آن عصب سیاتیک بنابر دلایل مختلفی تحت فشار قرار میگیرد. با تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک علائمی مانند درد، بیحسی، گزگز و ضعف عضلانی در اندامهای تحتانی بروز میکند. به کمک تغذیه میتوان از بروز سیاتیک پیشگیری کرد یا حتی به روند درمان آن کمک کرد.
درد سیاتیک از قسمت انتهایی کمر آغاز شده و به سایر قسمتهای تحتانی بدن از جمله باسن و پاها سرایت میکند. خوردن مواد غذایی تسکیندهندهی درد و سرشار از ویتامین میتواند علائم سیاتیک را کاهش دهد. سلامت عضلات کمر، پا و همچنین سلامت استخوانهای ستون فقرات با بروز سیاتیک تحت تاثیر قرار میگیرند. خوردن مواد غذایی پروتئینی سلامت عضلات را تضمین میکند. همچنین خوردن مواد غذایی حاوی کلسیم به سلامت استخوانها کمک میکند.
راهنمای تغذیه مناسب برای درد سیاتیک
اغلب گروهی از افراد جامعه از نوع خاصی از رژیم غذایی پیروی میکنند. یک سری از رژیمهای غذایی، فرد را از مصرف برخی از مواد غذایی منع میکنند. برای داشتن تغذیه مناسب برای بهبود درد سیاتیک باید توجه داشته باشید که بدن به تمامی مواد مغذی اصلی نیاز داشته و باید آنها را به صورت متعادل در رژیم غذایی خود قرار دهد. مواد معدنی، پروتئین، کربوهیدرات و چربیها از مواد اصلی موجود در مواد غذایی هستند که هر یک زیرشاخههای مربوط به خود را دارند. برای پیشگیری و درمان سیاتیک، داشتن رژیم غذایی سالم و اصولی از اهمیت بالایی برخوردار است. لازم است چنانچه بیماری زمینهای خاصی دارید یا از چاقی و اضافه وزن بالا رنج میبرید، حتما از کارشناسان و متخصصان تغذیه کمک بگیرید. به طور کلی رژیم غذایی سالم و اصولی از یک سری ویژگیها تبعیت میکند که در ادامه چند مورد از این اصول ذکر شدهاند:
-
تنوع گسترده در رژیم غذایی
-
ایجاد تعادل بین کالری مصرفی و فعالیت بدنی برای حفظ وزن مناسب
-
مصرف نان و غلات سبوسدار
-
گنجاندن مقدار کافی لبنیات و شیر در برنامه غذایی
-
استفاده از گوشت سفید و کمچرب
-
بهرهگیری از انواع میوهها و سبزیجات تازه
-
مصرف نوشیدنیهای طبیعی بهویژه آب به میزان مناسب
-
بهره بردن از غلات و مغزها به میزان کافی در رژیم غذایی
اهمیت توجه به هرم غذایی برای سیاتیک
استفاده از رژیم غذایی مناسب برای سیاتیک کار چندان سختی نیست. در مرحله نخست باید از تمامی مواد مغذی سالم و مفید به میزان مناسبی مصرف کنید. این میزان مناسب توسط کارشناسان و متخصصان تغذیه و با توجه به توده بدنی و بیماریهای فرد تعیین میشود. برای تغذیه خود نیز باید برنامه داشته باشید. چاقی و ضعف عضلات شکم، فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کرده و علائم سیاتیک را تشدید میکند؛ اما به دنبال چاقی و اضافه وزن، نباید مواد غذایی مفیدی همچون مرغ را از رژیم غذایی حذف کرد.
هرم غذایی تصویری ساده است که به شما کمک میکند در طول روز نسبت مناسبی از هر دسته اصلی از مواد غذایی مصرف کنید. همانطور که میدانید لایههای پایینی هرم، بزرگتر بوده و به تدریج با بالا رفتن هرم، کوچکتر میشوند. غذاهای گیاهی، حبوبات، میوهها و دانهها در بخش پایینی هرم قرار گرفتهاند که باید حدود 70 درصد از برنامه غذایی را تشکیل دهند. لایه پایینی هرم به دلیل تأمین فیبر مورد نیاز بدن در افراد مبتلا به سیاتیک، اهمیت بالایی دارد.
لایه میانی هرم در افراد مبتلا به سیاتیک از اهمیت بالایی برخوردار است. شیر، ماست، پنیر، گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخممرغ، آجیل، دانهها و حبوبات در لایه میانی هرم قرار دارند که ویتامینها، پروتئین و کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین میکنند. لایه بالایی هرم از چربیهای مفید تشکیل شده است که گوشت قرمز و ماهی در آن برای افراد مبتلا به سیاتیک، اهمیت بالایی دارد.
پروتئین و فیبر بهترین مواد مغذی برای درمان سیاتیک
با بروز بیماری و مشکلات جسمانی، مصرف یک سری از مواد مغذی اهمیت بیشتری پیدا میکنند. پروتئین و فیبرها در رژیم غذایی افراد مبتلا به مشکلات و علائم سیاتیکی اهمیت بالاتری دارند.
پروتئین
پروتئینها در غذاهای گیاهی و خصوصا جانوری مختلف یافت میشوند. پروتئین از هیدرولیز کلاژن ژلاتین بوجود میآید. پروتئینها یکی از انواع پلیمرهای مهم است که از واحدهای سازندهی مهم و مفیدی برای بدن تشکیل شدهاند. این واحدهای سازنده، آمینواسید نام دارند. پروتئینها در بیشتر فعالیتهای بدن نقش دارند. بدن ما برای ساخت اجزای پروتئینی مانند آنزیمها و هورمونها و همچنین برای ساخت، رشد و تقویت عضلات به آمینواسید نیاز دارد. بیش از 300 نوع آمینواسید مختلف در طبیعت وجود دارد. وجود انواع مختلفی از پروتئینها در رژیم غذایی افراد مبتلا به سیاتیک الزامی است. پروتئینهای مصرفی میتوانند آمینواسیدهای مربوط به ترمیم دیسکها و عضلات را تأمین کنند. متاسفانه بسیاری از افراد پروتئینهای کمکیفیت مانند منابع پروتئینی پرورشی استفاده میکنند؛ این پروتئینها حاوی آنتیبیوتیکها و هورمونهای مختلفی هستند. افراد باید حین خرید پروتئینهای حیوانی به تغذیه ارگانیک و پرورش اصولی آنها دقت کنند. حبوبات ارگانیک نیز منبعی غنی از پروتئینهای گیاهی هستند.
فیبر
فیبر یکی از زیرشاخههای کربوهیدرات است که در تغذیه و سلامت انسان نقش مهمی را ایفا میکند. منابع گیاهی مانند میوهها و سبزیجات سرشار از فیبر هستند. بدن انسان توانایی ساخت آنزیمهای لازم جهت گوارش فیبر را ندارد؛ با این وجود مصرف فیبر در رژیم غذایی هر انسان خصوصا افراد مبتلا به سیاتیک الزامی است. فیبر با ایجاد احساس سیری از خوردن بیش از حد و در نتیجه چاقی و اضافه وزن جلوگیری میکند؛ به همین دلیل کارشناسان و متخصصان تغذیه به افراد چاق و دارای اضافه وزن، خوردن مواد غذایی گیاهی بیشتر را توصیه میکنند. یکی از اصلیترین علل بروز سیاتیک، آسیبهای ستون فقرات مانند بیرونزدگی دیسک است. فیبر به بهبود عملکرد گوارش و سلامت غذا کمک میکند و از فشار بیش از حد معده و شکم روی دیسکها جلوگیری میکند.
معرفی چند نمونه خوب خوراکی برای درمان سیاتیک
اولین و مهمترین نکته در درمان سیاتیک، رساندن مواد مغذی مورد نیاز به بدن است. بدن توانایی ترمیم و بازیابی را دارد، اما باید مواد اولیه مورد نیازش مهیا باشد.
آبگوشت استخوان
پیروی از یک رژیم غذایی حاوی کلاژن میتواند به روند ترمیم بافتهای آسیبدیده و دیسکها کمک کند و علائم سیاتیک را بهبود دهد. برای داشتن رژیم غذایی حاوی کلاژن میتوانید از آبگوشت استخوان کمک بگیرید. آبگوشت استخوان را حتی میتوانید از فروشگاهها نیز تهیه کنید. توصیه میشود که از آبگوشت استخوان یخزده استفاده کنید. برای تاثیر و طعمدهی بیشتر میتوانید جوجه، پیاز و هویج را نیز به این آبگوشت اضافه کنید. برای بهبود سیاتیک توصیه میشود دو وعده در روز، آبگوشت استخوان مصرف کنید.
تخم مرغ
اگرچه تخم مرغ همانند دیگر منابع حیوانی دارای بافت پیوندی نیست؛ اما دارای مقادیر فراوانی از آمینواسید پرولین است که به افزایش کلاژنسازی کمک میکند.
آب قلم
آب قلم دارای کلاژن، کلسیم، منیزیم، فسفر، کندرویتین، گلوکزامین و آمینواسید است که به ترمیم استخوان و سلامت دیسک و غضروفها کمک میکند.
مرغ
مرغ منبعی از کلاژن است؛ به طوری که بسیاری از مکملهای کلاژن از مرغ گرفته میشوند. توصیه میشود افرادی که به سیاتیک مبتلا هستند از سوپ پای مرغ استفاده کنند.
اهمیت غذاهای دریایی در بهبود روند درمان سیاتیک
گوشت ماهی یکی از منابع پروتئینی با کیفیت است که علاوه بر تأمین پروتئین مورد نیاز بدن، چربیهای سالم و مفیدی نیز دارد. این نوع گوشت به عنوان یکی از گزینههای سالم برای تأمین پروتئین افراد مبتلا به سیاتیک شناخته میشود.
ماهیهای چرب آب سرد
توصیه میشود که افراد مبتلا به سیاتیک، ماهیهای چرب آب سرد را در رژیم غذایی خود قرار دهند. ماهی قزلآلا، آنچوی، ساردین، ماهی خالمخالی و شاهماهی از جمله این ماهیها هستند. ماهی و روغن آن حاوی اسیدهای چرب امگا3 هستند که علاوه بر خاصیت کلاژنسازی از آسیب به دیسک و غضروفها در اثر التهاب جلوگیری میکنند. کاهش ویتامین دی بدن از مشکلات شایعی است که کمبود آن استخوانها از جمله استخوانهای ستون فقرات را شکننده کرده و همچنین ترمیم و رشد آنها را تحت تاثیر قرار میدهد. ماهیهای چرب از منابع ویتامین D3 هستند.
روغن ماهی
بیرونزدگی دیسک و درد سیاتیک را میتوان با تغذیه کنترل کرد. روغن ماهی، خواص ضدالتهابی قابل توجهی دارد. تحقیقات نشان میدهند که روغن ماهی در کاهش التهاب و درد ناشی از دیسک دژنراتیو نقش دارد.
نرمتنان صدفدار
صدف و میگو میتوانند به درمان سیاتیک کمک کنند؛ زیرا این غذاهای دریایی حاوی مواد مغذی ضدالتهابی و مفید برای اعصاب هستند. بنابراین در صورت امکان حتماً نرمتنان صدفدار را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
نقش غذاهای گیاهی در روند درمان سیاتیک
بسیاری از گیاهان سرشار از پروتئین، فیبر و آنتیاکسیدان هستند که میتوانند به ترمیم دیسک و عضلات و بهبود سیاتیک کمک کنند.
محصولات خانواده سویا
متخصصان و کارشناسان تغذیه توصیه میکنند که افراد مبتلا به سیاتیک از محصولات خانواده سویا استفاده کنند. شیر سویا و پنیر سویا از جمله اعضای این خانواده هستند. محصولات خانواده سویا دارای مقادیر بالایی جنیستئین هستند. گفته میشود که نقش جنیستئین در بدن، افزایش تولید کلاژن و کاهش آنزیمهای کاهنده کلاژن است.
سبزیجات و میوهها با رنگ تیره
مصرف سبزیجات با رنگ سبز تیره یکی از توصیههای کارشناسان و متخصصان تغذیه برای حفظ سلامتی و درمان بیماریها است. کلم بروکلی، اسفناج، کلمبرگ و مارچوبه از جمله سبزیجات با رنگ سبز تیره هستند.
میوهها و سبزیجات قرمز
فلفل قرمز، گوجهفرنگی خام یا بخارپز، انواع توتهای تیره مانند توت سیاه و زغالاخته و همچنین چغندر از جمله میوهها و سبزیجات قرمز هستند. مصرف این مواد غذایی میتواند به درمان و بهبود علائم سیاتیک کمک کند. مقادیر بالای کریستین در پیاز قرمز نیز خواص ضدالتهابی بالایی دارد که برای افراد مبتلا به سیاتیک مفید است.
پروتئینهای گیاهی
افراد مبتلا به سیاتیک باید به پروتئینهایی از جمله پروتئینهای گیاهی توجه ویژهای داشته باشند. حبوبات و دانههایی همچون دانه کتان و چیا، مواد غذایی دارای این نوع پروتئین هستند.
زیتون سیاه، کدو مسمای زمستانی، روغن زیتون، آجیلها (مانند بادام، فندق، گردو)، دانه کنجد و غلات از دیگر منابع مناسب هستند که میتوانید از آنها در مواد غذایی خود و در وعدههای مختلف استفاده کنید.
اهمیت پرهیز غذایی در درمان سیاتیک
پرهیز غذایی میتواند نقش مهمی در کاهش علائم و بهبود سیاتیک ایفا کند. همانطور که مصرف غذاهای ضدالتهابی مانند ماهیهای چرب، روغن زیتون و سبزیجات برگدار میتواند التهاب و درد ناشی از سیاتیک را کاهش دهد؛ پرهیز از غذاهای فرآوریشده، قندهای افزودنی و چربیهای اشباع نیز میتوانند به کاهش التهاب کمک کنند. انتخاب هوشمندانه مواد غذایی میتواند مکمل موثری برای سایر روشهای درمانی سیاتیک باشد. برای درمان سیاتیک، استفاده از منابع پروتئین و فیبر و همچنین مواد معدنی لازم است اما باید بدانیم مصرف چه غذاهایی را محدود کنیم. مهمترین ویژگیهای یک غذای ناسالم برای افراد مبتلا به سیاتیک عبارتند از:
-
خوراکیهای با قندهای تصفیه نشده فراوان
-
مواد خوراکی حاوی ترکیبات غیر مجاز، نگهدارندهها و افزودنیهای شیمیایی
-
غذاهایی با مقدار نمک فراوان
-
فستفودها و غذاهای آماده که در حرارت بالا تهیه میشوند
-
خوراکیهایی با مقادیر زیاد روغن، چربیهای اشباع و ترانس
-
مواد غذایی سرخکردنی
-
نوشیدنیها و مواد حاوی کافئین زیاد
ویتامینها: کلید طلایی برای تسکین سیاتیک
برخی از منابع غذایی سرشار از نوعی ویتامین خاص هستند. برای مثال کیوی سرشار از ویتامین C است و استفاده از آن در رژیم غذایی روزانه میتواند به بهبود بیماریهای ناشی از کمبود آن کمک کند. برای درمان سیاتیک نیز میتوان از ویتامینها کمک گرفت. ویتامینهای D، C، B و E (خصوصا ویتامینهای دی و بی) میتوانند در حد مجاز خود به درمان سیاتیک کمک کنند. ویتامینهای اصلی که میتوانند در درمان سیاتیک موثر باشند عبارتند از:
-
ویتامین ب12: نقش حیاتی در سلامت اعصاب دارد و کمبود آن میتواند به آسیبهای عصبی منجر شود.
-
ویتامین دی: کمک به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی، که میتواند درد سیاتیک را تسکین دهد.
-
ویتامین سی: با خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی خود به ترمیم بافتها و کاهش التهاب کمک میکند.
-
ویتامین E: دارای خواص آنتیاکسیدانی قوی است که میتواند به محافظت از سلولهای عصبی و کاهش التهاب کمک کند.
این ویتامینها با حمایت از سلامت عصبی و کاهش التهاب، نقش مهمی در مدیریت و تسکین علائم سیاتیک دارند. با این حال برای دریافت مشاوره دقیقتر و برنامه درمانی مناسب مراجعه به یک متخصص ارتوپد با تجربه توصیه میشود تا بتوانید بهترین راهکارهای درمانی را برای بهبود وضعیت خود بیابید.
جهت مشاوره غذایی برای درمان سیاتیک تماس بگیرید.
سخن پایانی
در آخر باید گفت دانستن اینکه چه غذاهایی برای درد سیاتیک مفید است میتواند تاثیر زیادی در کاهش درد سیاتیک و بهبود کیفیت زندگی شما داشته باشد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین ب12 و دی، مواد غذایی ضدالتهابی مانند ماهیهای چرب، روغن زیتون، سبزیجات برگدار و میوههای تازه میتواند التهاب را کاهش داده و سیستم عصبی را تقویت کند. همچنین پرهیز از غذاهای فرآوریشده، قندهای افزوده و چربیهای ناسالم نقش مهمی در مدیریت درد سیاتیک دارد.
اما باید به یاد داشت که هر فرد نیازهای غذایی خاص خود را دارد. بنابراین برای دریافت توصیههای دقیقتر و مناسبتر مراجعه به یک متخصص ارتوپد معتمد و با تجربه بسیار مفید است. متخصص ما با دانش و تجربه خود در زمینه ارتوپدی میتواند به شما در ایجاد یک برنامه درمانی جامع که شامل توصیههای تغذیهای مناسب نیز میشود کمک کند و شما را در مسیر بهبود درد سیاتیک یاری دهد. منتظر دیدار شما هستیم و امیدواریم که با کمک تخصصی ما بتوانید زندگی سالم و بدون دردی را تجربه کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو